Familok - prawie 100-letnia kamienica z lat 30. XX wieku - stoi w centrum Podlesia, dzielnicy Katowic, w której można się poczuć jak na wsi. Dookoła w większości jednorodzinna zabudowa, lasy, pola i łąki. Ale Podlesie nie powstało przecież wczoraj, ma historię dłuższą niż same Katowice. Pierwsza wzmianka o Podlesiu jako samodzielnej osadzie pochodzi z XV wieku. Należące do ziemi pszczyńskiej Podlesie w XIX wieku było pierwszą tamtejszą murowaną wsią (chałupy odbudowano po wielkim pożarze). Wieś dopiero w 1975 roku została włączona do Katowic, stając się jedną z dzielnic miasta.
Familok w Katowicach Podlesiu przejdzie metamorfozę, ale z poszanowaniem śląskiej tradycji
Inwestorzy kamienicy – mieszkańcy Podlesia - kupując ją chcieli zachować jej historyczny śląski charakter, dostosowując jednocześnie budynek do współczesnych standardów użytkowych i estetycznych. Po projekt koncepcji przebudowy zgłosili się do mikołowskiej pracowni GIGAarchitekci.
- Ważnym aspektem dla inwestorów była również próba zapoczątkowanie kierunku projektowego ogólnej poprawy wyglądu dzielnic Katowic, tak by najbliższe sąsiedztwo i centrum życia Podlesia stało się przyjemniejsze dla oka - mówi Artur Garbula, właściciel mikołowskiej pracowni.
Razem z nim przy projekcie metamorfozy kamienicy pracowali: Magdalena Kaiser, Karolina Kocyła, Jonasz Matuszczyk, Grzegorz Górnikiewicz.
Familok z 1932 roku był budynkiem mieszkalnym, ale na parterze zaaranżowano miejsce na warzywniak, do którego wchodziło się bezpośrednio z ulicy. Na posesji, za głównym budynkiem, znajdowały się budynki gospodarcze typu oficyna oraz - jak na wieś przystało - stodoła. Sama działka przez długi czas była niezagospodarowana, zdążyła porosnąć wysoką trawą.
W miejscu dawnych chlewików będzie część rekreacyjna domu
Dla architektów jednym z najtrudniejszych zadań projektowych było rozwiązanie kwestii związanej z zabudową gospodarczą na tyłach kamienicy tj. chaotycznie dobudowywanymi chlewikami, nieużytkowanymi od lat, w złym stanie technicznym. Zdecydowano się oczyścić zastaną zabudowę z niepotrzebnych naleciałości i tchnąć nowego ducha w nieużytkowane obiekty gospodarcze. Wykorzystano je jako... powierzchnie mieszkalne z bezpośrednim dostępem do części rekreacyjnej. Dzięki temu zabiegowi projektowemu mieszkańcy kamienicy zyskali atrakcyjne, niestandardowe rozwiązanie powiększające podstawową funkcję mieszkalną o część stricte rekreacyjną domu bezpośrednio połączoną z ogrodem i klimatycznym zadaszonym tarasem, wykorzystującym istniejące ceglane mury dawnej stodoły.
Zarówno inwestorzy, jak i projektanci chcieli, by elewacja frontowa kamienicy została jak najbardziej zachowana. Ceglana elewacja frontowa zostanie odnowiona z zachowaniem istniejącego układu okien. Cegła będzie poddana konserwacji, a stolarka okienna - wymieniona na nową, nawiązującą stylistycznie do oryginalnej. Projektowane przeszklenia będą powiększone z zachowaniem istniejących podziałów oraz linią istniejących gzymsów. Dodatkowo zaplanowano wymianę pulpitowego dachu kamienicy. Nadbudowane ściany zostaną wyrównane do wysokości attyki elewacji frontowej, a elewacje boczne i tylne docieplone, co poprawi komfort użytkowania budynku.
Ceglane mury dawnej stodoły posłużą jako zadaszony taras
Budynek został funkcjonalnie podzielony na dwie zasadnicze strefy:
- parter z częścią usługową,
- pozostała część budynku zaprojektowana jako część mieszkalna.
Strefa wejściowa lokalu usługowego na parterze od strony ulicy zostanie uporządkowana i wyróżniona kolorystycznym wykończeniem elewacji parteru, płynnie przechodzącym w bramę wjazdową na teren posesji. Uniwersalny układ lokalu pozwoli na aranżację przestrzeni pod dowolną nieuciążliwą funkcję usługową. Lokal dodatkowo dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością zwiększy jego dostępność.
Pozostała część budynku jest zaprojektowana jako mieszkalna, z zaplanowanym wejściem głównym w miejscu istniejącego otworu drzwiowego w ramach elewacji wschodniej. Dostęp do części mieszkalnej na wyższych kondygnacjach będzie możliwy bezpośrednio z istniejącej klatki schodowej, doświetlonej pionowym naświetlem. W tylnej części działki zaplanowano przebudowę istniejącej oficyny pod dodatkową funkcję mieszkalno-rekreacyjną, a stare ceglane mury dawnej stodoły zaadaptowano pod klimatyczną strefę zadaszonego tarasu rekreacyjnego.
Śląska historia plus nowoczesne rozwiązania
Kolorystyka budynku będzie utrzymana w jasnych naturalnych barwach z kontrastującą ceglaną fasadą frontową, uzupełniona o „cortenowe” akcenty kolorystyczne widoczne w charakterystycznych mocno wysuniętych balkonach, nawierzchniach tarasów, zadaszeniach oraz dla podkreślenia głównych stref wejściowych budynku. Drobne akcenty, takie jak cokół ogrodzenia frontowego i utwardzenie terenu zaplanowano z cegły w wiązaniu płytkowym, subtelnie nawiązują do reprezentacyjnej elewacji frontowej. Ceglany istniejący budynek zlokalizowany przy wschodniej granicy działki zostanie zaadaptowany na towarzyszące funkcji mieszkalnej pomieszczenie gospodarcze tj. przestrzeń na rowery, sprzęt ogrodowy, miejsce gromadzenia odpadów stałych.
- Modernizacja kamienicy w Katowicach Podlesiu jest doskonałym przykładem na to, jak można zachować zabytkowy charakter budynku, jednocześnie dostosowując go do współczesnych wymogów, dzięki którym kamienica zyska nowe życie - mówią architekci z pracowni GIGAarchitekci. - Projekt harmonijnie łączy zachowanie śląskiej historii budynku z nowoczesnymi rozwiązaniami funkcjonalnymi, tworząc spójne i komfortowe miejsce do życia oraz prowadzenia działalności usługowej. Mimo prostych zabiegów plastycznych, odnowiony budynek wybija się na tle otaczającej go zabudowy. Poprawa wyglądu niewielkich dzielnic sypialnianych Katowic, takich jak Podlesie, jest kluczowa dla tworzenia przyjemniejszych i bardziej estetycznych przestrzeni do życia naszego najbliższego sąsiedztwa. Mamy nadzieję, że zaproponowane działania projektowe, staną się atrakcyjną plombą w istniejącej tkance zabudowy centrum oraz katalizatorem do dalszych działach architektoniczno-urbanistycznych, dzięki którym uda się ją sukcesywnie, całościowo uporządkować i zrewitalizować o kolejne budynki - dodają projektanci z Mikołowa.
