1. Druga linia kolejki "Elka", Park Śląski, Chorzów
Druga linia Elki, czyli nizinnej kolejki linowej, jednej z głównych atrakcji Parku Śląskiego w Chorzowie, została uruchomiona 8 grudnia 2023 r., 10 lat po powstaniu pierwszej odbudowanej linii Elki. Nową jedziemy kanapą lub gondolą z Wesołego Miasteczka nad Śląskim Ogrodem Zoologicznym do Planetarium Śląskiego. Przypomnijmy, że kolejka Elka funkcjonowała w parku (wtedy Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku) od 7 września 1967 r. Miała trzy odcinki, które tworzyły trójkąt. W sumie liczyły prawie 6 km i była to najdłuższa nizinna kolej linowa w Europie. Przejazd na całej trasie zajmował około godziny. W tej formie kolejka działała do 2005 roku. Później została zamknięta z powodu złego stanu technicznego i rozebrana.
Odbudowa drugiego odcinka trwała rok, kosztowała 85 milionów złotych. Zbudowano dwie nowe stacje. Linia ma 1840 metrów długości. Pasażerów wozi 30 czteroosobowych otwartych kanap i 15 gondoli. Podróż w jedną stronę trwa około 11 minut.
Więcej: Druga linia Elki w Parku Śląskim. Majtaj nogami nad dzikimi zwierzętami. Otwarcie 8 grudnia 2023. Atrakcje i promocje na weekend otwarcia
2. Zagłębiowski Park Sportowy - ArcelorMittal Park, Sosnowiec
W skład kompleksu wchodzą hala sportowa (otwarta w lutym 2023 r.), stadion piłkarski (otwarty w lutym 2023 r.) i Stadion Zimowy (otwarty w czerwcu 2023 r.).
W hali sportowej można organizować mecze piłki siatkowej, koszykówki i piłki ręcznej na poziomie krajowym oraz międzynarodowym. Składa się z hali głównej, hali treningowej i promenady. Boisko ma wymiary 44 m x 25 m. Stadion piłkarski, którego działalność została zainaugurowana meczem Zagłębia Sosnowiec z GKS-em Katowice, składa się z jednopoziomowych trybun wyposażonych w zaplecze szatniowe, pomieszczenia biurowe, konferencyjne, gastronomiczne, otaczających boisko piłkarskie z nawierzchnią z trawy naturalnej dostosowane do wymagań FIFA/UEFA oraz z trzykondygnacyjnego budynku klubowego. Stadion ma kategorię 4 UEFA. Odbyły się tu już mecze Rakowa Częstochowa w Lidze Mistrzów. Stadion Zimowy mieści pełnowymiarową taflę boiska hokejowego. Ma powierzchnie dla zawodników, kibiców, strefy VIP, powierzchnie dla mediów, obsługi bezpieczeństwa, obsługi medycznej, powierzchnie konferencyjne, biurowe i serwis cateringowy.
Budowa stadionu piłkarskiego kosztowała ok. 148 mln zł, cały Park Sportowy, łącznie z wyposażeniem pochłonął ponad 235 mln zł.
3. Modernizacja Opery Śląskiej, Bytom
Gmach jednej z najważniejszych instytucji kulturalnych województwa śląskiego przeszedł gigantyczny remont. Zabytkowy gmach wzniesiono w latach 1898-1901. Do 1944 roku mieścił się tam Teatr Miejski. w 1945 r. rozpoczęła w nim działalność artystyczną Opera Śląska.
Scena została wyposażona w zapadnię i podnoszony orkiestron. Przygotowano mechanizm obrotowy oraz system zmiany dekoracji, a na sali zastosowano tzw. wirtualną akustykę z 64 głośnikami. Fragmenty gmachu, które były w najgorszym stanie technicznym, zburzono, a następnie odbudowano. Wzmocniono fundamenty, wykonano nowe stropy żelbetowe. Magazyn sceniczny został pogłębiony, aby dostosować jego wysokość do obowiązujących przepisów. Otwarcie Opery Śląskiej po modernizacji odbyło się w listopadzie 2023 r.
Inwestycja kosztowała 63 mln złotych. Jedna trzecia tej kwoty to dofinansowanie z Unii Europejskiej. 700 tys. złotych dołożono z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Resztę pokrył samorząd województwa śląskiego, którego jednostką kultury jest Opera Śląska.
Więcej: Oto Opera Śląska w Bytomiu po wielkim remoncie. Zabytkowy gmach znów wygląda spektakularnie
4. Geopark Grzybowice, Zabrze
Dawne wyrobisko gliny działające przy cegielni w dzielnicy Grzybowice zostało przywrócone do życia głównie za sprawą funduszy unijnych. Zrekultywowano 9 ha terenu położonego przy ulicach Na Lesie i Przy Ujęciu. Pełni on teraz funkcję rekreacyjno-edukacyjną. Projekt został podzielony na dwie części – północną i południową. W części południowej, gdzie dawniej funkcjonowało wyrobisko gliny, stworzony został Geopark.
Inwestycja to koszt 9,4 mln złotych. 85 procent tej sumy to wsparcie ze środków unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.
Więcej: Dawniej wyrobisko gliny przy cegielni, a dzisiaj jedno z miejsc rekreacji i wypoczynku w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Geopark w Grzybowicach
5. Nowe Centrum Gliwic, Gliwice
Miasto zrealizowało kompleksową przebudowę układu drogowego po południowej stronie dworca PKP, stworzyło Nowe Centrum Gliwic ściśle powiązane z tymi założeniami Centrum Przesiadkowego przy ul. Składowej, otwartego pod koniec 2022 r.
Przebudowa objęła ul. Bohaterów Getta Warszawskiego, fragment ul. Zwycięstwa, plac przed dworcem, ulice Okopową i Na Piasku, plac Piastów, odcinki ul. Jagiellońskiej i Piwnej oraz ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Gen. Leona Berbeckiego (od alei Przyjaźni do ul. Fredry). Na tym obszarze, w trakcie ponad 2-letnich prac, wymieniono infrastrukturę podziemną kolidującą z inwestycją i przebudowano łącznie ok. 1,3 km jezdni i chodników. Utworzono ponad 700 m ciągów pieszo-rowerowych. Nowe przejścia dla pieszych stworzono w rejonie dworcowej poczty oraz na placu Piastów, w miejscach nowo powstałej i rozbudowanej o nowe wloty sygnalizacji świetlnej. Jednocześnie wprowadzono akcenty zieleni, rośnie tu obecnie 158 drzew. Koszt rozbudowy układu drogowego po południowej stronie dworca PKP, finansowanej z budżetu Miasta Gliwice przy wsparciu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w ramach Funduszu Odporności (blisko 5,4 mln zł) i realizowanej od 2021 roku przez Eurovię Polska SA sięgnął ok. 49,6 mln zł brutto. Nowe Centrum Gliwic otwarto we wrześniu 2023 r.
6. Pociąg do Pyrzowic, odbudowa linii kolejowej
Odbudowa starej towarowej linii kolejowej łączącej Tarnowskie Góry i Zawiercie umożliwiła uruchomienie linii S9 Częstochowa-Tarnowskie Góry, a tym samym obsługę przystanku Pyrzowice Lotnisko. Pierwszy pociąg na tej linii wyjechał na tory 10 grudnia 2023 r. Codziennie linię obsługuje 20 pociągów relacji Częstochowa – Tarnowskie Góry. Linia jest jednotorowa, odbudowa kosztowała 660 mln zł, z czego 500 milionów stanowiła dotacja z Unii Europejskiej. W ramach inwestycji odbudowano 30-kilometrowy odcinek linii między Tarnowskimi Górami a Siewierzem. Powstały bezkolizyjne skrzyżowania, wiadukty kolejowe w Miasteczku Śląskim nad drogą (DW 908), nad autostradą A1 oraz w Pyrzowicach nad drogą DW 913. Zbudowano też stację Pyrzowice Lotnisko i nowe przystanki Miasteczko Śląskie Centrum i Mierzęcice.
7. Nowa linia tramwajowa, Katowice
Budowa nowej linii tramwajowej w Katowicach, wzdłuż ulicy Grundmanna, rozpoczęła się w czerwcu 2022 roku. To pierwsza wybudowana w stolicy województwa linia tramwajowa od 1947 r., kiedy to przedłużono linię z Parku Kościuszki aż do Brynowa. Linia tramwajowa wzdłuż Grundmanna zaliczyła pół roku obsuwy. Budowa miała trwać 14 miesięcy licząc od daty podpisania umowy, co nastąpiło w połowie marca 2022 r., czyli powinna się skończyć w maju-czerwcu 2023 roku. Później była mowa o listopadzie 2023 r., a skończyło się na drugiej połowie grudnia. Inwestycja była warta 40 mln zł.
Tory łączą torowiska prowadzące przez Załęże (ul. Gliwicką) z tymi biegnącymi od strony Parku Śląskiego (ul. Chorzowską). Łącznik jest niedługi (nieco ponad 600 metrów), ale ważny, gdyż w razie jakichkolwiek zatorów na którejś z tych linii, będzie można nim puszczać tramwaje alternatywna trasą, umożliwiając im dotarcie do centrum Katowic.
Więcej: Nowa linia tramwajowa w Katowicach gotowa. Tramwajarzom marzy się ring dla śródmieścia
8. Pawilon lasu deszczowego, Śląski Ogród Zoologiczny, Park Śląski, Chorzów
Strefa lasu deszczowego powstała w miejscu dawnego pawilonu dla żyraf i nosorożców. Budowa rozpoczęła się w listopadzie 2021 r. To największy obiekt na terenie chorzowskiego zoo. W pomieszczeniu ekspozycyjnym przez cały rok utrzymywany jest mikroklimat odpowiedni dla lasu deszczowego - temperatura w przedziale od 30-35 stopni Celsjusza oraz wysoka wilgotność rzędu 70-80 procent. Mieszkają tu takie zwierzęta jak mrówkojady ariranie, wyjce, kilkanaście gatunków gadów i płazów oraz kilka gatunków pazurkowców.
Oficjalne otwarcie pawilonu, połączone z obchodami 65. rocznicy powstania Śląskiego Ogrodu Zoologicznego, odbyło się na początku października 2023 r. Koszt budowy pawilonu wyceniono na 18 mln zł.
9. Rewitalizacja dawnej Cechowni kopalni "Saturn" i stworzenie Mediateki, Czeladź
Kopalnia „Saturn” działała od 1887 do 1996 roku. Część pozostałości po kopalni miasto już zrewitalizowało – odnowiono i przywrócono do życia kopalnianą elektrownię, z zachowanym parkiem maszynowym, która została wybudowana w latach 1903-1908. Dziś jest tutaj Galeria Elektrownia. W 2019 roku, w dawnych budynkach warsztatów elektrycznych i transformatorowni kopalni, uruchomiono Centrum Usług Społecznościowych i Aktywności Lokalnej „Saturn”. W końcu przyszła pora na cechownię, duży budynek, który powstał w latach 1907-1911. Prace budowalne w Cechowni kosztowały około 40 milionów złotych. Jedną z jego głównych atrakcji jest wieża zegarowa.
W Cechowni powstała Mediateka - nowoczesna biblioteka, oddział Miejskiej Biblioteki Publicznej. Obiekt otwarto po rewitalizacji w dzień Industriady, 17 czerwca 2023 r.
Więcej: Cechownia dawnej kopalni "Saturn" w Czeladzi dostała nowe życie. Zobaczcie zdjęcia z drona
10. Przebudowa ulicy Dworcowej, Bytom
Inwestycja obejmowała przebudowę i zagospodarowanie ulicy Dworcowej, jednej z najbardziej reprezentacyjnych ulic śródmieścia Bytomia, a także remont zabytkowych kamienic wzdłuż ul. Dworcowej. Przebudowa rozpoczęła się w listopadzie 2021 r. Zakończenie prac było planowane na koniec 2022 r., ale znacznie się przedłużyło. Ostatecznie przebudowaną ulicę otwarto 1 września 2023 r.
Koszt przybudowy Dworcowej, to 14,6 mln zł, a koszt realizacji całego projektu „Rewitalizacji podobszaru 10 w Bytomiu - okolice ulicy Dworcowej i Rynku” obejmujący w sumie remont 14 historycznych kamienic, przebudowę ul. Zaułek i Dworcowej wyniósł 26,6 mln zł, z czego 19,5 mln zł stanowiło dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej.
Więcej: Ulica Dworcowa. Wizytówka Bytomia na starych zdjęciach. To tutaj budowano najwystawniejsze kamienice w mieście
11. Rewitalizacja dworca PKP, Dąbrowa Górnicza
Dworzec kolejowy w Dąbrowie Górniczej powstał w 1888 roku na trasie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Przez ostatnie lata zabytkowy obiekt popadał w ruinę i rozważano nawet jego wyburzenie. Ostatecznie jednak, dzięki porozumieniu miasta z PKP PLK, podjęto decyzję o przebudowie obiektu, a także terenu w jego sąsiedztwie. Prace rozpoczęły się w grudniu 2021 r., a modernizacja została tak zaplanowana, że budynek zachował swój historyczny charakter. Przebudowa dworca w Dąbrowie Górniczej to inwestycja PKP SA. Inwestycja kosztowała 15,62 mln zł brutto. Wraz z rewitalizacją dworca powstało przy nim centrum przesiadkowe oraz układ drogowy. Cała inwestycja, której ostatnim etapem było otwarcie dworca, kosztowała ponad 274 mln zł, z czego 110 mln pochodziło z budżetu Dąbrowy Górniczej.
12. Egzotarium, Sosnowiec
Centrum Edukacji Ekologicznej Egzotarium, bo tak brzmi pełna nazwa tej instytucji, zostało otwarte 2 grudnia 2023 r. To druga odsłona obiektu znanego w Sosnowcu od lat, bo pierwsze Egzotarium powstało na terenie Starego Sosnowca w 1956 roku. Niestety przez wiele lat obiekt nie był modernizowany, mało kto już tam zaglądał. Władze miasta zdecydowały nie tyle o modernizacji budynku, co o wybudowaniu w jego miejsce nowego. W 2019 r. ogłoszono przetarg, rok później stare Egzotarium poszło do rozbiórki. Budowa nowego trwała od 2020 r. Dziś są tu duża sala edukacyjna, wyposażona w komputery, mikroskopy, systemy multimedialne, mini kino, w którym każdy odwiedzający będzie mógł obejrzeć film edukacyjny, dotyczący rodzimej przyrody, kawiarnia. I oczywiście wielka przeszklona przestrzeń, gdzie prezentowane są okazy roślin i zwierząt. Budowa Egzotarium pochłonęła około 70 mln zł, z czego 15,3 mln to dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego woj. śląskiego na lata 2014-2020.
Więcej o Egzotarium: Po egzotykę nie do Dubaju czy Tajlandii, ale do Sosnowca. Otwarcie Egzotarium już 2 grudnia. Zobaczcie zdjęcia tego miejsca!
