Przypomnijmy, że po kwietniowych wyborach doszło w Zabrzu do zmiany władzy. Na stanowisku prezydenta miasta Małgorzatę Mańkę-Szulik zastąpiła Agnieszka Rupniewska, kandydatka Koalicji Obywatelskiej. Nowa prezydentka wkrótce oświadczyła, że konieczne są radykalne oszczędności, ponieważ miasto jest zadłużone na ponad 800 milionów złotych. Zaczęło się od zwolnień w Urzędzie Miasta, a już kolejne cięcia – w Teatrze Nowym wywołały reakcję w teatralnym środowisku w całej Polsce. List w obronie Teatru Nowego napisało Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów, interweniował także Związek Artystów Scen Polskich.
Teraz miasto chce się „pozbyć” swoich wizytówek – obiekty Muzeum Górnictwa Węglowego – z Wieżą Ciśnień – Carboneum, Sztolnią Królowa Luiza, Parkiem 12 C i Zabytkową Kopalnią Guido – sprawiły, że Zabrze stało się znanym nie tylko w Polsce ośrodkiem turystyki poprzemysłowej.
Bo „sytuacja finansowa Zabrza jest bardzo trudna”
Muzeum Górnictwa Węglowego to instytucja kultury i muzeum utworzone w 1981 r. Jego organizatorami są Gmina Zabrze (51 proc.) i Województwo Śląskie (49 proc.). Jak ujawnił w mediach społecznościowych Kamil Żbikowski, zabrzański radny, w poniedziałek, 26 sierpnia, Rada Miasta ma głosować nad uchwałą o przekazaniu w całości Muzeum Górnictwa Węglowego samorządowi województwa.
– Prezydentka Zabrza zamierza przekazać w całości samorządowi województwa śląskiego Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, które do tej pory w 51% było w gestii naszego miasta. Od 1 stycznia 2025 r. MGW ma być w całości własnością województwa, a więc o jego funkcjonowaniu i przyszłości mają decydować władze wojewódzkie w Katowicach. Taki projekt uchwały nowa prezydentka przesłała właśnie do Rady Miasta – poinformował Żbikowski.
Powodem takiej decyzji jest bardzo trudna sytuacja miasta, które zalegało nawet ze spłatą składek Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Regionalna Izba Obrachunkowa również oczekuje od władz Zabrza „konkretnych rozwiązań w kwestii poprawy gospodarki finansowej miasta”. W związku z koniecznością spłaty bieżących zobowiązań Zabrze wyemituje kolejne obligacje komunalne, tym razem na kwotę 35 milionów złotych. W ten sposób jednak dług znów się powiększy. A co z Muzeum Górnictwa Węglowego?
„(…) z rozwojem Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu nierozerwalnie wiąże się wzrost kosztów utrzymania tej instytucji kultury i co za tym idzie wielkość obciążeń finansowych po stronie organizatorów. Tymczasem obecna sytuacja finansowa Miasta Zabrze jest bardzo trudna. Miasto Zabrze boryka się z problemami finansowymi, w tym ze spłatą istotnego zadłużenia, co uniemożliwi należyte wypełnianie obowiązków organizatora instytucji kultury wynikających z art. 12 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz Umowy nr CRU/177/2013 w sprawie wspólnego prowadzenia instytucji kultury pn. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu” – czytamy w projekcie uchwały przygotowanej przez prezydentkę Zabrza.
„To majątek o wartości liczonej co najmniej w setkach milionów złotych”
Jak przekonuje w swoim projekcie Agnieszka Rupniewska, „zasadnym jest podjęcie działań zmierzających do spowodowania, że jedynym organizatorem Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu pozostanie Województwo Śląskie, a jednocześnie Miasto Zabrze przestanie być organizatorem tejże instytucji kultury. Taki sposób rozwiązania zaistniałego problemu pozwoli Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu funkcjonować i rozwijać się dalej z korzyścią dla całego Województwa Śląskiego”.
Inaczej widzi sytuację radny „Lepszego Zabrza”, Kamil Żbikowski. – W majątku Muzeum znajdują się takie obiekty, jak Zabytkowa Kopalnia Guido, Sztolnia Królowa Luiza, Park 12C czy świeżo zrewitalizowana Wieża Ciśnień – Carboneum. To majątek o wartości liczonej co najmniej w setkach milionów złotych, który powstał i został rozbudowany w znacznej mierze ze środków miasta Zabrze w ciągu ostatnich 20 lat – podkreśla.
– Co prawda jako podmiot współprowadzący muzeum miasto od lat dotowało jego działalność i „pozbycie się” go spowoduje pewną ulgę w miejskim budżecie. Dotacje do działalności były jednak tylko nikłym ułamkiem dotacji celowych na rewitalizację czy rozbudowę obiektów, która w zasadzie została już ukończona. Oddanie gigantycznego majątku w celu uniknięcia dalszych rokrocznych kosztów dotacji podmiotowych (na bieżącą działalność) można porównać do oddania (za darmo!) domu mieszkalnego tylko w celu uniknięcia dalszych wydatków na prąd... – argumentuje Żbikowski.
Jak zaznacza, „muzeum, a w zasadzie jego obiekty, są symbolami i wizytówkami Zabrza. Oddanie tego majątku w ręce województwa najprawdopodobniej spowoduje odcięcie dalszego rozwoju strategii miasta turystyki poprzemysłowej”.
– Uważam, że na tym etapie (kiedy przy znacznym wysiłku finansowym i organizacyjnym ukończono już flagowe obiekty tej strategii), jest to ogromny błąd i marnowanie historycznej szansy. Zamiast „pozbywać się” MGW Zabrze powinno na kanwie jego potencjału w końcu zająć się pobudzaniem rozwoju lokalnej branży HoReCa, czyli hoteli i przedsiębiorstw gastronomicznych, co przyniosłoby wielostronne korzyści lokalnej gospodarce i zwiększyłoby dochody miasta z podatków i opłat, a przy tym ożywiło przestrzenie centralne w Zabrzu. Muzeum Górnictwa Węglowego to kolejna jednostka kultury w Zabrzu, której nowe władze najwyraźniej chcą się w taki czy inny sposób pozbyć. Na pytanie „co w zamian”? nadal nie znamy odpowiedzi – zaznacza Żbikowski.
