Od 2007 roku Ślązaczki i Ślązacy siedmiokrotnie podejmowali próby, aby parlament uznał język śląski za język regionalny lub mniejszość śląską za mniejszość etniczną. Bezskutecznie. Premier Donald Tusk (KO) zapowiedział, że język śląski otrzyma status języka regionalnego w ciągu pierwszych stu dni nowej koalicji (Koalicja Obywatelska, Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe i Nowa Lewica), czyli do 22 marca 2024 roku.
Należy pamiętać, że Ślązaczki i Ślązacy nie zostaną w związku z tym uznani za mniejszość etniczną w Polsce. Jedynie język śląski otrzyma status języka regionalnego, tak jak język kaszubski. Co to zmieni? Na przykład umożliwi używanie oraz pisownię imion i nazwisk w języku śląskim w aktach stanu cywilnego i dokumentach tożsamości (np. dowodach osobistych).
Śląskie nazwy miast i ulic
W gminach, gdzie co najmniej 20 proc. mieszkańców zadeklarowało w ostatnim spisie powszechnym (2021), że posługuje się językiem śląskim w kontaktach domowych (lista poniżej), będzie można go używać jako języka pomocniczego w urzędach, a pracownicy, którzy poświadczą jego znajomość, otrzymają dodatek do pensji (Interesujesz się Śląskiem i Zagłębiem? Zapisz się i bądź na bieżąco - https://www.slazag.pl/newsletter).
– Możliwość używania języka pomocniczego oznacza, że osoby należące do mniejszości (…) mają prawo do: zwracania się do organów gminy w języku pomocniczym w formie pisemnej lub ustnej; uzyskiwania, na wyraźny wniosek, odpowiedzi także w języku pomocniczym w formie pisemnej lub ustnej – zapisano w ustawie.
Więcej o wynikach Spisu Powszechnego z podziałem na gminy:
- Gdzie jest najwięcej Ślązaków? Są ostateczne wyniki Spisu Powszechnego 2021 z podziałem na gminy
- Ślązacy mieszkają też w Zagłębiu. W jakich miejscowościach jest ich najwięcej - sprawdziliśmy
Obok polskich nazw miast i ulic będzie można zamontować tablice w języku śląskim. Dotyczy to gmin:
- pow. gliwicki: Gierałtowice, Pilchowice, Sośnicowice, Toszek, Wielowieś
- pow. lubliniecki: Boronów, Cisna, Woźniki
- pow. mikołowski: Łaziska Górne, Mikołów, Orzesze, Ornontowice, Wyry
- pow. pszczyński: Kobiór, Suszec
- pow. raciborski: Kornowac, Krzanowice, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik
- pow. rybnicki: Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Świerklany
- pow. tarnogórski: Miasteczko Śląskie, Radzionków, Świerklaniec, Tworóg, Zbrosławice
- pow. bieruńsko-lędziński: Imielin, Bojszowy
- pow. wodzisławski: Pszów, Radlin, Rydułtowy, Godów, Gorzyce, Lubomia, Mszana,
- Ruda Śląska
- Świętochłowice.
Język śląski na maturze
Kiedy język śląski zostanie uznany za język regionalny, pojawi się możliwość nauki tego języka lub w tym języku w szkołach.
Zostanie on wprowadzony na maturze w formie ustnej oraz pisemnej. Absolwenci szkół lub oddziałów z nauczaniem języka regionalnego nie będą mogli go jednak wybrać zamiast języka obcego nowożytnego (np. angielskiego lub niemieckiego) jako przedmiotu obowiązkowego.
– Absolwent szkoły lub oddziału z językiem nauczania mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub językiem regionalnym, w których zajęcia są prowadzone w tych językach, oraz absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego, w których język mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub język regionalny jest drugim językiem nauczania, może zdawać na egzaminie maturalnym przedmioty w języku polskim lub – z wyjątkiem języka polskiego oraz treści dotyczących historii Polski i geografii Polski – w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym – sprecyzowano w ustawie.
Ponadto uczelnie wyższe dostaną możliwość otworzenia studiów z języka śląskiego (Interesujesz się Śląskiem i Zagłębiem? Zapisz się i bądź na bieżąco - https://www.slazag.pl/newsletter).
Wsparcie dla języka śląskiego
Z uznaniem języka śląskiego za język regionalny wiąże się także finansowe wsparcie działalności z nim związanej, ponieważ „organy władzy publicznej są obowiązane podejmować odpowiednie środki w celu wspierania działalności zmierzającej do zachowania i rozwoju języka”.
Dotacje będzie można otrzymać m.in. na:
- działalność instytucji kulturalnych,
- organizację imprez artystycznych,
- inwestycje służące zachowaniu tożsamości,
- wydawanie książek i czasopism,
- realizację programów telewizyjnych i audycji radiowych,
- działalność świetlicową,
- prowadzenie bibliotek,
- edukację dzieci i młodzieży.
