Dawny budynek ogródka jordanowskiego w Katowicach wpisany do rejestru zabytków. To piękna architektura i klasyka śląskiego modernizmu

Budynek przedszkola w Katowicach-Dąbrówce Małej został wpisany do rejestru zabytków. Obiekt ten powstał jako pawilon ogródka jordanowskiego za czasów województwa śląskiego II Rzeczpospolitej. Jest nie tylko cennym przykładem śląskiej architektury modernistycznej, ale też reprezentuje jej szczególnie wysmakowany nurt - streamline moderne. Dlatego też popularnie nazywany bywa "Transatlantykiem".

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach
Dawny pawilon ogródka jordanowskiego w Dąbrówce Małej w Katowicach

Ogródki jordanowskie to światowy ewenement, unikatowy polski fenomen. Polski – mimo iż ich koncepcja powstała, gdy Polska była jeszcze pod zaborami. Z drugiej strony, idea ta zrodziła się właśnie z powodu zaborów. Ogródki jordanowskie prócz funkcji rekreacyjnej i wychowawczej, miały też kształtować miłość do Polski u dzieci, z myślą o których je stworzono.

Wraz z ogródkami jordanowskimi powstawała w latach 30. nowoczesna architektura. Nie inaczej było na Śląsku. Pawilony ogródków jordanowskich wznoszono nie dość, że w stylu modernistycznym, to jeszcze nieraz w jego szczególnie wysmakowanej odmianie, jakim był streamline moderne. Inspirację do ich formy i detali czerpano z architektury okrętowej.

Przedszkole w Dąbrówce Małej znajduje się przy ulicy gen. Józefa Hallera 72. Jego architektura przypomina pawilon ogródka jordanowskiego przy ul. Barbary w Katowicach.

Budynek nowego przedszkola w Dąbrówce Małej przy obecnej ul. gen. Józefa Hallera 72 wzniesiono z inicjatywy ówczesnego naczelnika gminy Dąbrówka Mała − Augustyna Rzepki. Modernistyczny obiekt miał powstać wraz z całym założeniem planistycznym ogrodu jordanowskiego (obecny pl. Żołnierzy Września) w miejscu wcześniejszych ogródków działkowych. Całe założenie zaprojektował prawdopodobnie Kazimierz Wędrowski. Budowę sfinansowały między innymi: gmina, władze wojewódzkie oraz gminne stowarzyszenia. Obiekt otwarto w 1937 r. Budynek posiada cechy stylu funkcjonalistycznego wraz z elementami stylu okrętowego. W literaturze często pojawia się błędna informacja, że na jego dachu zaprojektowano niewielki basen, podczas gdy płaski dach pokryty papą utrzymuje się na drewnianej więźbie. W przedszkolnym ogrodzie usytuowano pierwotnie pergolę, piaskownicę i dwa betonowe baseny. Obecnie w budynku mieści się Miejskie Przedszkole nr 38 (wchodzące w skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Katowicach). Po II wojnie światowej ogród jordanowski stał się parkiem miejskim, na którego terenie 18.09.1960 r. odsłonięto pomnik ku czci poległych i pomordowanych przez hitlerowców mieszkańców Dąbrówki Małej. Budynek przedszkola zachował się w zasadniczo niezmienionym stanie, z oryginalną pierwotną bryłą, posiadającą charakterystyczny półeliptyczny belweder, przez co obiekt określany jest mianem „transatlantyku” - informuje Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach.

Decyzji Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach, by ten klasyczny obiekt wpisać do rejestru zabytków, można tylko przyklasnąć!

Ogródek jordanowski w Katowicach

Może Cię zainteresować:

Streamline moderne, czyli ogródki jordanowskie na Śląsku przed II wojną światową. I ich rola. „Obowiązek miłości bliźniego mają tu dzieci wpojony od najmłodszych lat”

Autor: Tomasz Borówka

23/12/2022

Ogrodek jordanowski w Katowicach

Może Cię zainteresować:

Kiedyś budowaliśmy na Śląsku Titaniki. Architektura okrętowa dumą Śląska!

Autor: Tomasz Borówka

04/11/2024

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon