Do Panteonu Górnośląskiego w Katowicach trafił prof. Józef Buzek – współtwórca śląskiej autonomii

Do Panteonu Górnośląskiego w Katowicach trafił prof. Józef Buzek – ekonomista, statystyk, poseł, senator, a także twórca i pierwszy dyrektor Głównego Urzędu Statystycznego. To on współtworzył Statut Organiczny Województwa Śląskiego. Prywatnie był on bratem dziadka prof. Jerzego Buzka – premiera Polski w latach 1997-2001, a później eurodeputowanego i przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.

M. Wroński
Panteon Gornoslaski Katowice

Pochodzący z okolic Trzyńca(obecnie Republika Czeska) prof. Józef Buzek z wykształcenia był prawnikiem. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Wiedniu, na pierwszej z tych uczelni uzyskując także doktorat z prawa. Później habilitował się ze statystyki na Uniwersytecie Lwowskim. Z uczelnią tą był potem także związany zawodowo.

Prof. Józef Buzek w Panteonie Górnośląskim

Na przełomie XIX i XX był urzędnikiem, a następnie członkiem Centralnej Komisji Statystycznej w Wiedniu. W latach 1904–1910 piastował kierownictwo Krajowego Biura Statystycznego we Lwowie, a od 1906 r. wchodził w skład Rady Statystycznej austriackiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu.

Jeszcze przed I wojną światową rozpoczął karierę polityczną, dwukrotnie pełniąc mandat posła do Rady Państwa w Wiedniu. Później był ekspertem delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku, zajmując się w jej ramach zagadnieniami gospodarczymi. Polityczną karierę kontynuował w II RP – najpierw jako poseł na Sejm Ustawodawczy, później jako senator PSL „Piast”.

Prof. Józef Buzek współtworzył Statut Organiczny Województwa Śląskiego – uchwalony w 1920 r. dokument nadający szeroką autonomię województwu śląskiemu (m.in. w zakresie szkolnictwa, samorządu lokalnego oraz finansów wojewódzkich).

Prof. Józef Buzek
Prof. Józef Buzek. Mat. GUS

W listopadzie 1918 r. prof. Józef Buzek został mianowany pierwszym dyrektorem Głównego Urzędu Statystycznego. Kierował nim przez 12 lat (do roku 1929). W okresie tym przeprowadzono pierwszy w odrodzonej Polsce spis powszechny. Jak dzisiaj podkreśla GUS, prof. Józef Buzek opracował ramy organizacyjne Urzędu, doprowadził do powstania nowych działów, powołał Bibliotekę Naukową, rozwinął działalność wydawniczą. Z jego inicjatywy rozpoczęto publikację kilkuset tomowej serii ”Statystyka Polski”, wydano 28 tomów materiałów spisowych oraz „Skorowidz miejscowości RP”. Redagował miesięczniki statystyczne i „Rocznik Statystyczny RP”, którego pierwszy numer został wydany w 1921 r. Największym osiągnięciem prof. Buzka w dziedzinie współpracy międzynarodowej, było zorganizowanie w 1929 roku, w Warszawie XVIII Sesji Międzynarodowego Instytutu Statystycznego.

Poza kierowaniem GUS-em prof. Buzek wykładał na Uniwersytecie Warszawskim i w Szkole Głównej Handlowej. W 1923 r. został wybrany na członka zwyczajnego Międzynarodowego Instytutu Statystycznego.

Pod koniec lat 20. XX w. Józef Buzek z powodów zdrowotnych zrezygnował z pracy dydaktycznej i zawodowej. Zmarł we wrześniu 1932 r. w Cieszynie. Pochowano go w jego rodzinnej wsi Końska, na przedmieściach Trzyńca.

Honorowy patronat nad uroczystością wprowadzenia prof. Józefa Buzka do Panteonu Górnośląskiego sprawował aktualny Prezes Głównego Urzędu Statystycznego dr Dominik Rozkrut.

W czerwcu 2024 r. do Panteonu Górnośląskiego wprowadzono, oprócz prof. Józefa Buzka, również takie postaci jak:

  • Zbigniew Nowak,
  • Andrzej Pawlikowski,
  • Jolanta Wadowska-Król,
  • Zygmunt Górka,
  • Stefan Węgrzyn,
  • Maciej Zarzycki,
  • Ludwik Müller,
  • Włodzimierz Burzyński,
  • Jan Węgrzyn,
  • Ks. Karol Woźniak,
  • Ks. Jan Brandys,
  • Ks. Paweł Brandys,
  • Władysław Kuboszko,
  • Tadeusz Zagajewski,
  • Stanisław Ochęduszko,
  • Stanisław Fryze,
  • Ludwik Konarzewski,
  • Ludwik Konarzewski syn,
  • Zdzisław Pyzik,
  • Irena Mierzwa
Panteon Górnośląski

Może Cię zainteresować:

Poszliśmy do Panteonu Górnośląskiego, żebyście wy nie musieli. W nim Grażyński... chyba przeżył własną śmierć

Autor: Tomasz Borówka

17/03/2023

Widok z tarasu archikatedry w Katowicach

Może Cię zainteresować:

Najlepsza atrakcja Panteonu Górnośląskiego - taras widokowy na dachu archikatedry w Katowicach. Zobacz, jaką panoramę Katowic stąd widać

Autor: Katarzyna Pachelska

19/07/2022

Krypta Biskupow katowice katedra Tymoteusz Staniek 45

Może Cię zainteresować:

Krypta z grobowcami katowickich biskupów w katedrze jest jak z innego świata. Prof. Irma Kozina: Takie podejście do śmierci jest nawet bardziej chrześcijańskie niż straszenie nią

Autor: Katarzyna Pachelska

03/11/2024

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon