Potwierdziły się nasze informacje z kwietnia tego roku. Już wtedy informowaliśmy, że w Katowicach pojawi się laureatka nobla z Fizyki Donna Strickland. Dziś wizytę oficjalnie potwierdzono i trzecia w historii kobieta z noblem z fizyki zaszczycie swoją obecnością społeczność akademicką w Katowicach.
Impulsy laserowe o dużej intensywności
W 1981 roku, po świeżo ukończonych studiach, D. Strickland dołączyła do laboratorium francuskiego fizyka Gérarda Mourou, który eksperymentował wówczas z impulsami laserowymi. Badacz głowił się, w jaki sposób zwiększyć ich intensywność, aby nie uszkodzić lasera.
Po paru latach wytężonej pracy, w 1985 roku badacze wspólnie opracowali technikę generowania bardzo krótkich, ale ekstremalnie intensywnych impulsów laserowych. Za odkrycie metody wzmacniania ultraszybkich, „świergoczących”, impulsów laserowych (chirped pulse amplification – CPA) uhonorowano ich Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za 2018 rok.
– To jedyny raz w moim życiu, kiedy pracowałam bardzo, bardzo ciężko – tak o wysiłku, jaki doprowadził ją do zdobycia najcenniejszego w świecie nauki wyróżnienia, opowiadała badaczka.
Obecnie z osiągnięć Kanadyjki i Francuza korzystają przedstawiciele różnych dyscyplin. Wykorzystywane są przez lekarzy w laserowej chirurgii oka, w przemyśle do precyzyjnego cięcia materiałów oraz w obrazowaniu medycznym.
Trzecia kobieta z Noblem z fizyki
Gdy kończyła studia w McMaster University, była zaledwie jedną z trzech dziewczyn w grupie 25 studentów. W tamtych czasach kobiet w naukach ścisłych nie było zbyt wiele. Szlaki w poprzednich latach przecierały im starsze koleżanki. Trudne początki kariery w latach 50. XX wieku miała Vera Rubin – amerykańska astronomka, która przyczyniła się do odkrycia ciemnej materii. Niestety nigdy nie przyznano jej za to osiągnięcie Nagrody Nobla.
Za to urodzona w Katowicach Maria Göppert-Mayer, prowadząca pracę naukową w Stanach Zjednoczonych, gdzie uczestniczyła m.in. w projekcie Manhattan, została dostrzeżona przez Komitet Noblowski, który nagrodził ją w 1963 roku za „odkrycia dotyczące struktury powłokowej jądra atomowego”. Sukces ten powtórzyła dopiero prof. Donna Strickland, gdy w 2018 roku odebrała wyróżnienie jako trzecia kobieta, która z Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Pierwszą była Maria Skłodowska-Curie.
– Nie postrzegam siebie jako kobiety w nauce. Postrzegam siebie jako naukowca – mówi prof. D. Strickland. Jednocześnie wskazuje na potrzebę wspierania w świecie nauki dziewcząt, młodych studentek, doktorantek i badaczek. – Musimy uczcić kobiety fizyków, ponieważ one tam są… Jestem zaszczycona, że jestem jedną z tych kobiet.
Wizyta noblistki na Uniwersytecie Śląskim
Prof. Donna Strickland, związana od 1997 roku z Uniwersytetem w Waterloo w Kanadzie, będzie gościem Uniwersytetu Śląskiego w dniach 24–27 października 2022 roku. W trakcie swojego pobytu wygłosi kilka wykładów oraz spotka się ze wspólnotą akademicką i mieszkańcami regionu. Będzie to okazja do wysłuchania i porozmawiania z osobą, która pchnęła swoją dyscyplinę na dalszy rozwój.
Wizyta noblistki wpisuje się w działania podejmowane w ramach Europejskiego Miasta Nauki 2024.
24 października
Tego dnia prof. D. Strickland weźmie udział w spotkaniu z władzami uczelni i z mediami. O godz. 12.00 w auli im. A. Pawlikowskiego Wydziału Humanistycznego UŚ w Katowicach wygłosi wykład noblowski dla studentów Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ oraz uczniów szkół ponadpodstawowych – badaczka przybliży odkrycie, za które otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Wydarzenie będzie transmitowane online i tłumaczone na język polski.
25 października
We wtorek o godz. 10.00 noblistka wygłosi wykład pt. „Investigation of Multi‐frequency Raman Generated Spectra” dla pracowników i doktorantów Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ w kampusie w Chorzowie, w sali P/0/05. Wydarzenie będzie transmitowane na żywo dla zaproszonych naukowców z ośrodków zewnętrznych. Badaczka odwiedzi również wydziałowe laboratoria.
26 października
W środę zostanie zorganizowane spotkanie prof. Donny Strickland z prorektor ds. rozwoju kadry prof. dr hab. Ewą Jarosz, działającą w ramach zespołu ds. Gender Equality Plan.
O godz. 16.00 w budynku Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CINiBA) odbędzie się panel dyskusyjny, na który zaproszone są również osoby spoza wspólnoty akademickiej. Moderatorem będzie dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych.
27 października
W czwartek noblistka weźmie udział w spotkaniu z władzami i wspólnotą akademicką działającą w zakresie Canadian & American Studies. Wydarzenie odbędzie się na Wydziale Humanistycznym UŚ w Sosnowcu, gdzie prowadzone są studia kanadyjskie i amerykańskie.
Z kolei o godz. 18.00, wraz z rektor ds. rozwoju kadry prof. dr hab. Ewą Jarosz, badaczka weźmie udział w rozmowie w ramach Sceny Premier Naukowych, której tematem będzie rola kobiet w nauce. Spotkanie będzie transmitowane online.
