Duńsko-śląski mariaż biznesowy i architektoniczny. Rewitalizacja zakładu NT Industry w Orzeszu-Jaśkowicach nominowana do prestiżowej nagrody

Do 15 lutego 2023 r. trwa głosowanie w konkursie prestiżowego portalu architektonicznego ArchDaily. Nominację do ArchDaily Building of the Year 2023 Awards w kategorii "biura" dostał projekt rewitalizacji siedziby zakładu NT Industry w Orzeszu-Jaśkowicach. Odpowiada za niego zespół pracowni Gigaarchitekci Artur Garbula z Mikołowa.

Głosować można tu: boty.archdaily.com

Ten projekt to udany mariaż Śląska z Danią, czy szerzej - ze Skandynawią. W miejscu, gdzie dziś znajduje się siedziba NT Industry, w Orzeszu-Jaśkowicach (powiat mikołowski), tradycja przemysłowa jest silna i długa.

Działały tu modelowe zakłady "ZREMB"

W latach 1812-1951 istniała w tym miejscu huta cynku, później - garbarnia. Od 1951 roku w obecnym miejscu zaczęły funkcjonować zakłady związane z przemysłem ciężkim. Na ich potrzeby wybudowano cztery pierwsze hale oraz budynek administracyjny. Zakład przemysłowy podlegał stałemu rozwojowi, by ostatecznie stać się modelowym przedsiębiorstwem PR-u o nazwie Śląskie Zakłady Mechanizacji Budownictwa „ZREMB” Zakład Wytwórczy w Orzeszu-Jaśkowicach. Firma specjalizowała się w innowacyjnych urządzeniach do produkcji betonu, wykorzystywanych w fabrykach domów do wytwarzania wielkopłytowych prefabrykatów tzw. „wielkiej płyty”.

W 2003 roku zakłady dawnego „ZREMBU” stały się własnością duńskiej firmy NT Industry – produkującej i dostarczającej sprzęt transportowy dla klientów z sektora transportu morskiego, rolnictwa i przemysłu, konstrukcji i urządzeń stalowych.

Obecny zespół budynków zakładu to:

• wielkogabarytowe hale produkcyjne,
• hale magazynowe,
• budynek biurowy z zapleczem socjalnym,
• stróżówka (portiernia),
• mniejsze obiekty towarzyszące działalności firmy.

Wraz z rozwojem firma postanowiła przeprowadzić stopniową, lecz sukcesywną rewitalizację terenu zakładu, zakładającą modernizacją istniejących budynków, by nadać im współczesne parametry techniczne i użytkowe, ożywiając tym samym zdegradowane i zapomniane tereny przemysłowe Orzesza.

Śląska szkoła architektury i skandynawskie wzorce

Zadania wykonania projektu modernizacji zabudowań zakładu NT Industry w Orzeszu-Jaśkowicach podjęła się śląska pracownia GIGAarchitekci Artur Garbula z Mikołowa. Projekt podzielono na etapy. W pierwszym etapie założono przebudowę budynku portierni (stróżówka). Drugi etap prac stanowiła przebudowa nieużytkowanego od lat budynku biurowego, stanowiącego wcześniejsze zaplecze administracyjne zakładu „ZREMB” oraz zmianę sposobu użytkowania istniejącej hali magazynowej na kantynę pracowniczą NT Industry. Wewnątrz założenia inwestor zrealizował zielone patio, stanowiące ogród i miejsce spotkań pracowników.

Głównym założeniem projektowym było zastosowanie szczerych rozwiązań materiałowych i prostych rozwiązań zgodnie z ideologią „śląskiej szkoły architektury”, jak i skandynawskich wzorców zaczerpniętych z założeń duńskiego inwestora. Przywrócenie istniejących budynków do użytkowania i nadanie im nowej funkcji przy jak najmniejszej ingerencji w zastaną „tkankę” ogranicza się jedynie do rozbudowy budynków o nowe kubatury zadaszonych wejść do obiektów. Wykorzystana na elewacjach cortenowa okładzina pochodzi z niewykorzystanych zasobów materiałowych zakładu NT Industry i została w całości wykonana przez samego inwestora na podstawie projektu wykonawczego pracowni GIGAarchiekci.

Na pierwszy ogień poszła stróżówka

Pierwszy etap prac projektowych dla NT Industry obejmował przebudowę budynku portierni (stróżówka), znajdującego się w strefie wjazdowej na teren zakładu. Parterowy pawilon składa się z kilku zasadniczych części:

• zamkniętego, przeszklonego obiektu związanego z obsługą kontroli dostępu,
• poczekalni dla kierowców
• oraz obszernej wiaty rowerowej

Duński inwestor propaguje w ten sposób zdrowy tryb życia, zaczerpnięty ze swojego kraju - Dania uważana jest za królestwo rowerzystów. Zamykana wiata ma zachęcić pracowników do przyjazdu rowerem do pracy, wpływając korzystnie nie tylko na środowisko, ale i zdrowie psycho-fizyczne samych pracowników. Box cortenowej elewacji portierni z wyciętą laserowo z wielkoformatowych blach z nazwą firmy NT Industry stanowi bramę wjazdową na teren zakładu oraz mocny element identyfikacyjny firmy. Całość została zmodernizowana i dostosowana do współczesnych realiów. Forma architektoniczna budynku pozostała bez zmian.

W dawnej hali magazynowej powstała kantyna dla pracowników zakładu

Drugi etap prac stanowiła przebudowa budynku biurowego oraz równoległa zmiana sposobu użytkowania istniejącej dawnej hali magazynowej na kantynę pracowniczą zakładu. To budynki zbudowane w latach 60. XX w., zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie portierni.

Trzykondygnacyjny budynek administracyjno-biurowy, przez lata nieużytkowany, przywrócono do pierwotnej funkcji przy zastosowaniu nowych podziałów funkcjonalno-przestrzennych. Część pomieszczeń wydzielono szklanymi ścianami, część scalono w biurowy open space w celu maksymalnego wykorzystania przestrzeni. W strefie komunikacyjnej istniejącą bryłę rozbudowano o prostopadłościenny box wiatrołapu oraz zaadaptowano istniejące klatki schodowe.

Przylegająca do budynku biurowego hala magazynowa składa się trzech segmentów stanowiących jedną całość. Zadanie przebudowy hali na kantynę polegało na stworzeniu ogólnodostępnej stołówki zakładowej oraz miejsca spotkań okolicznościowych pracowników. Nowy układ funkcjonalny obiektu pozwolił na wydzielenie strefy jadalni z zapleczem dla cateringu, strefy higieniczno-sanitarnej, szatni oraz antresoli z towarzyszącą strefą rekreacyjno-biurową.

Zasadniczą część kantyny stanowi główna hala jadalni o wysokości w najwyższym punkcie ok. 7,5 m. Ze względu na różnicę poziomów posadzek hali i biurowca wewnątrz budynków zaprojektowano wygodne pochylnie, nawiązując tym samym do pierwotnie zastosowanych rozwiązań. Antresola kantyny mieści wygodną strefę chillout, odbiegajacą od schematów rządzących standardową przestrzenią biurową.

Pod antresolą przewidziano dodatkowe pomieszczenie biurowe i przestronną salę konferencyjną. Od strony północnej budynku zrealizowane zostały portale wejściowe zadaszające nowo projektowane wejścia do hali głównej. Na elewacji południowej przewidziano dodatkowe dwa wyjścia prowadzące na wewnętrzny dziedziniec między budynkami, przewidziany jako strefa rekreacyjna dla użytkowników kantyny. Strefy wejścia do budynków w formie wiatrołapu, klatki schodowej i portali wejściowych do kantyny podkreślono cortenową okładziną elewacyjną. Forma architektoniczna, gabaryty zewnętrzne oraz główne konstrukcje budynków pozostały bez zmian. Zachowano historyczne podziały elewacji i okien. Wykonano termomodernizację ścian zewnętrznych i dachu. Zasadnicza część elewacji utrzymana jest w kolorystyce bieli i szarości.

We wnętrzach jak w lofcie

Wnętrzom budynków nadano nowoczesny, loftowy charakter, oczyszczono ceglane ściany, na podłogach zastosowano przemysłowe posadzki z betonu szlifowanego, zachowano istniejące klatki schodowe pokryte lastriko. Elementy wykończeniowe, balustrady, drzwi, okna utrzymane w kolorystyce antracytowej dopasowano stylistycznie do charakteru przemysłowego obiektu. Współczesne balustrady z wypełnieniem z czarnej siatki korespondują z oryginalnymi odrestaurowanymi stalowymi elementami.

W celu poprawy parametrów akustycznych we wszystkich wnętrzach zastosowano panele ścienne, sufity dźwiękochłonne Troldtekt, wytwarzane na bazie naturalnych materiałów, jakimi są drewno i cement. W celu dodatkowego podkreślenia industrialnego klimatu miejsca wyeksponowano nowo projektowane instalacje wewnętrzne oraz zachowano przemysłowe detale dokumentujące przemysłową historię obiektów, takie jak:

• konstrukcja suwnicy,
• stare skrzynki elektryczne,
• główne elementy konstrukcyjne,

dzięki czemu obiekt w swej nowoczesnej formie stanowi współczesną namiastkę skansenu przemysłowego.

Przemysł wśród małomiasteczkowej zabudowy

Oszczędne w swej formie istniejące zagospodarowanie terenu wokół modernizowanych obiektów tj. pozostawione naturalnej, sąsiadującej zieleni i drzewostanu oraz brak ingerencji w zdegradowane utwardzenie terenu zakładu silnie podkreśla przemysłowy charakter miejsca - tętniącego codziennym życiem zakładu. Bliskość wielkogabarytowych hal przemysłowych mocno kontrastuje z bliskim sąsiedztwem zmodernizowanego kompleksu biurowo-socjalnego.

Skryta wśród zieleni rewitalizacja zakładu przemysłowego NT Industry jest miejscem wyjątkowym na mapie Polski, również z uwagi na ciekawy kontekst lokalizacyjny terenów przemysłowych wpisanych w małomiasteczkową zabudowę domów jednorodzinnych Jaśkowic oraz okolicznych pól i lasów. Stopniowa rewitalizacja zdegradowanego poprzemysłowego terenu zakładu wykonana z wielkim poszanowaniu charakteru i kontekstu miejsca, tchnęła w zastany obszar nowe życie w nowoczesnym i ponadczasowy sposób, stanowiąc nie tylko wizytówkę duńskiego zakładu, ale w szerszym znaczeniu kształtując również nowe centrum dzielnicy Jaśkowice.

Lokalizacja: Orzesze-Jaśkowice, ul. Fabryczna 1
Inwestor: NT Industry Sp. z o.o.
Projektanci: GIGAarchitekci Artur Garbula: Artur Garbula, Magdalena Kaiser, Katarzyna Spałek – Siwińska, Jakub Jaworski , Aleksandra Duży, Anna Ajchsztet & architekt Jan Momme
Wykonawca: Firma Usługowa AGA Agnieszka Kasińska
Powierzchnia terenu: 3235,90 m2
Powierzchnia zabudowy: 1474,8 m2
Powierzchnia użytkowa: 1662,6 m2
Projekt: 2016
Realizacja: 2021
Zdjęcia: Tomasz Zakrzewski / archifolio
Źródło: www.gigaaarchitekci.pl | @gigaarchitekci