Jezyk irlandzki

Grzegorz Kulik: Jak uczyć ślōnskigo jynzyka? Nic na siyła. Ślōnsko przewoga nad Irlandyjokami

Jakech miyszkoł we Irlandyji, toch chyciōł pora słōw i frazōw ze irlandzkigo jynzyka. Przewiedzioł żech sie, jak sie prziwitać, przedstawić, kozać sie pocałować w rzić i inkszych sprow. Ciekawiyło mie ale, że Irlandyjocy blank swojigo jynzyka niy używali. Ôn im sużōł tak prowda pedzieć do tego samego, do czego nōm suży ślōnski dzisiej: do deklaracyje, fto ôni sōm.

Ślōnsko przewoga nad Irlandyjokami ale je jedna. My mōmy moc srogsze kōmpetyncyje we naszym jynzyku. Chocioż z wiynksza Ślōnzocy po naszymu niy godajōm durch bez cołki dziyń, to poradzōm sie w nim lepij abo gorzij dogodać.

Irlandzkigo jynzyka we Irlandyji je mało

Irlandyjocy majōm swoje państwo ôd 103 lot i bez tyn cołki czas niy poradziyli sie do porzōndku nauczyć po swojymu. Mało tego: niyrzodko we jejich mediach idzie trefić artykuły, co kōniyrujōm miyjscowych za to, że kogoś sprzezywali za godanie po irlandzku, bo myśleli, że to jakiś imigrant. Tyla lot, a ôdrodzynio jejich jynzyka niy ma.

Powodōw tego je połno. Bez lata irlandzki jynzyk bōł widziany za gorszy ôd angelskigo, a Wielki Głōd ze lot 1845-1852 nojbarzij trefiōł tych, co godali po irlandzku. Skuli tego Irlandyjo weszła we Wielki Głōd po irlandzku, a wyszła ś niego po angelsku. Skirz piyrszego powodu do dzisiej niykerych je gańba godać po irlandzku, a bez drugi bajtle sie niy majōm sie jak zanorzić we jynzyku. Ôba problymy sōm tak dobrze znane nōm we Gōrnym Ślōnsku.

Jak niy ôdnowiać jynzyka

Nojgorszy ale wierza do irlandzkigo jynzyka je mus nauki. Do dzieci irlandzki jynzyk to je po prostu nastympny przedmiot, co przinosi stres. Bez cołke dekady żodyn niy tropiōł sie tym, żeby pokozać dzieciōm, na co im tyn irlandzki jynzyk. Miały sie nauczyć godać po irlandzku i kōniec. We amtach urzyndnicy mieli ôbowiōnzek znać irlandzki jynzyk, ale żodyn tego niy weryfikowoł. Politykrzi i inksze autorytety, wszyscy godali po angelsku. Żodyn niy robiōł nad tym, żeby prestiż ôd jynzyka podniyś i pokozać, że ôn sie może przidać. Dzisiej we Irlandyji mynij ludzi godo po irlandzku aniżeli te 103 lata tymu nazod.

Bez to pamiyntejmy ô tym, żeby my niy szli tōm samōm drōgōm. Niych sie ślōnske bajtle uczōm naszego jynzyka niy na siyła, ale jak bydōm chcieć. Niych widzōm nojprzōd jak nojwiyncyj autorytetōw godać po naszymu. Nojsrogszo zapowiedzialność za ślōnski jynzyk leży na nos samych.