Kutz perla w koronie

Grzegorz Kulik: Jako je ślōnskość? Ôna sie kōńczy na kōmpleksach, byciu niygorolym i poru wicach powtorzanych do porziganio

Dycki godōm, że polskość sie kōńczy na wierze we pora symbolōw, norodowyj wanieliji i kulcie poru świyntych. Godło, fana, rozbicie dzielnicowe, Grunwald, rozbiory, powstanie warszawske, Kościuszko Mickiewicz, Piłsudski. Zawsze kludzi mie to do wniosku, że polskość je blank niyôbywatelsko, bo ôna niy uczy ludzi budować prziszłyj Polski, ino sekta ludzi, co dō nich je tabu pedzieć, że sie niy je Polok, a dōm sie kōńczy na progu pōmiyszkanio.

A przeca las, łōnka, trownik, tretuar to tyż je Polska. Ale ône polskości niy interesujōm, bo ino symbole i wiara sōm ważne. Teroźno polskość je płytko i musi sie na nowo wymyślić, żeby pōmogać budować Polska do nastympnych pokolyń Polokōw.

Pnioki, krzoki i ptoki. Ślōnski mit jak pierōn

Niydowno ale wziōn żech rozwożać nad tym, jak głymboko je ślōnskość. Wiela w nos tyj ślōnskości je? Wielu z nos wiy, że latoś, 25 grudnia mōmy 400-lecie narodzin Angelusa Silesiusa? Fto prowda pedzieć wiy, fto to bōł Angelus Silesius? Wielu z nos wiy, że za sztyry lata mōmy 500-lecie Ôrdōnku Gōrnego, gwareckigo prawa, co go dało nasze ksiōnża, Jōn Dobry, we 1528 roku? Wielu z nos wiy, że za siedym lot mōmy 500-lecie Hanuszowego Prziwileju, ślōnskij kōnstytucyje, ôd tego samego ksiōnżyńcia? Ślōnzocy majōm taki reszpekt do państwa i prawa, a nojważniyjszych swojich gezecōw niy pamiyntōmy.

No dobre, to możno za głymboko szukōm. Możno trza sie zastanowić nad tym, co je? „Pnioki, krzoki i ptoki”. O, to je ślōnski mit jak pierōn. Kożdy Ślōnzok je totalnie zicher, że jak powiy ta fraza, to trza tyż wyklarować, co to gynau ôznaczo. Ja, ja, bo to je richtich ślōnsko klasyfikacyjo. Ôtwiyrōm naukowy cajtōng „Kultura i Historia”, co go wydowo Uniwerzytet Maryje Curie-Skłodowskij, a w nim Beata Krokocka tak pisze we artykule „Przemiany obrzędowości rodzinnej w Księstwie Łowickim na przykładzie wesela”:

„Mieszkańcy historycznego terenu Księstwa Łowickiego mówią o miejscu swego zamieszkania: »Rzeczpospolita Łowicka«, podkreślając w rozmowie swe pochodzenie z dziada, pradziada. Słynne tu księżackie powiedzenie: »Pniok, krzok i ptok« oddaje stosunek mieszkańców do ludzi »swoich« i »obcych«”.

Wielu z nos wiy, że za siedym lot mōmy 500-lecie Hanuszowego Prziwileju, ślōnskij kōnstytucyje, ôd tego samego ksiōnżyńcia? Ślōnzocy majōm taki reszpekt do państwa i prawa, a nojważniyjszych swojich gezecōw niy pamiyntōmy.

GRZEGORZ KULIK

Możno to ino cufal? Ôtwiyrōm magazyn ôd Gazety Wyborczyj, a tam artykuł ôd Anny Lewandowskij pod tytułym, co prawi wszysko: „Pnioki to ci, którzy wyrośli na tej ziemi. Krzoki - ci, którzy przyjechali i stali się Kurpiami z wyboru”. Ta sama fraza i klasyfikacyjo znojduja we cołkij wschodnij Polsce.

Ślōnskość tyż musi sie wymyślić na nowo

Tōż ani ślōnski drzewno-ôrnitologiczny mit tak naprowda niy ma ślōnski. Niy sōm tyż przeca ôsobliwie ślōnske robota, familijo, religijo i tradycyjo.

Tōż mōm take poczucie, że ślōnskość sie kōńczy na poru kōmpleksach, byciu niygorolym i powtorzanych do porziganio tych samych wicach ô, hehe, nojdrogszych pōmiyszkaniach we Sosnowcu, hehe, moście cudōw i piciu wody z kałuży, hehe.

Sōm my we historycznym mōmyńcie do Ślōnska i Ślōnzokōw. Tak jak polskość musi sie wymyślić na nowo, tak tyż ślōnskość musi zrobić to samo. A jak? Trza coś wymyślić.