Grzegorz Kulik: Kedy sie kōńczy kulturowo wymiana, a zaczyno kulturobōjstwo

Fest mie zaciekawiyła reakcyjo ôd niykerych czytoczōw na mōj felijetōn ô Halloween, Walyntynkach i amerykanizacyji. Zaciekawiyła, bo jo myśloł, że te procesy sōm widoczne do wszyskich, a pokozało sie, że moc ludzi żyje we srogij niyświadōmości tego, co sie dzieje naôbkoło nich.

Jejich argumyntacyjo szło by krōtko przedstawić tak: „Przeca to nic złego fajrować jakeś świynto. A ôkrōm tego jak zjym spaghetti abo byda fajrować Oktoberfest, to jo już je zitalijanizowano i zgermanizowano?”.

Zowiszcza tego ôptymizmu takim ludziōm. Naprowda. Ale amerykańsko dōminacyjo to niy ino Halloween, Walyntynki i Netflix.

Dyktat z drugigo kōńca świata

Amerykańsko dōminacyjo zaczyno sie na tym, że kożde z nos poradzi wymianować wszyske 50 stanōw we USA, ale wiynkszość niy zno ani jednego czeskigo kraju, chocioż do Czeskij Republiki sie jedzie ôd nos nojwyżyj godzina.

Amerykańsko dōminacyjo przinosi nōm tyż to, że ludzie wiyncyj wiedzōm ô problymach ôd etnicznych myńszości we USA aniżeli w Polsce. To je tak patologiczne, że jak George Floyd straciōł życie, to u nos były protesty, a ô Dieterze Przewdzingu wiynkszość ani niy słyszała.

To je tyż fakt, że kożdo naszo interakcyjo we internecie idzie bez amerykańske serwery, tōż ta kōmunikacyjo regulujōm amerykańske fiyrmy. Jak my mieli Wszyskich Świyntych i Zoduszny Dziyń, to fanpejdże na Facebooku musiały cynzurować słowo „zmarły”, żeby im postōw algorytm niy skasowoł. To niy ma efekt naszyj moralności ino amerykańske tabu: strach przed wszyskim, co może być niyprzijymne. Nawet jak to je integralno tajla żywobycio.

Pōmyślcie ô tym tak: we Polsce ludzie fajrujōm świynto po amerykańsku 31 października, ale na drugi dziyń Amerykany dyktujōm ludziōm w Polsce, że sie majōm cynzurować, jak chcōm godać ô tym samym świyńcie na polski spōsōb. Nawet jak we Ameryce tego niy robiōm na schwol, to tego niy idzie nazwać inakszyj jak kulturobōjstwo.

Do czasu jak USA niy zmōnopolizowały społecznościowych mediōw, to amerykańsko myntalność to było ino coś dalekigo, co my widzieli na ekranach telewizorōw, a jak sie zaczynały napisy, to my wrocali do lokalnyj rzeczywistości. Dzisiej to, co mogymy do siebie pedzieć sam, regulujōm ludzie we Kaliforniji.

Grzegorz Kulik

Zmiyniōmy sie we Amerykanōw

Amerykański wpływ na cołke nasze życie zrobiōł sie tak powszechny, że wszyscy już my zaczli dyskutować ze sobōm po amerykańsku. Amerykańsko kultura je zbudowano na purytaniźmie, co niy zno granic we wyścigu do moralnyj czystości ani we szukaniu bluźnierzi. Cołko polaryzacyjo naszego dyskursu wyniko gynau z tego, że my zaczli kopiyrować amerykańsko myntalność, co niy prziwolo widzieć świata inakszyj jak czorno-bioły. Abo sie totalnie zgodzo ze cołkōm naszōm quasireligijōm, abo sie bluźni.

Bez to napisza, że dyskurs ô zaimkach we Polsce to bera, bo ludzie bezmyślnie kopiyrujōm amerykańsko formułka bp. „my pronouns are she/her” na polske „moje zaimki to ona/jej”. We angelskim podanie tych dwōch formōw mo syns, bo to je cołki kōmplet. Po polsku podowanie dwōch niy mo synsu, bo przipodkōw je siedym, a niy dwa. Syns miałoby podanie abo wszyskich, abo ino mianownika. Ale jo już wiym, że za tyn akapit żech je u wieluś ôsōb skryślōny, bo sam sie niy rozchodzi ô logika ino ô absolutno czystość myśli.

Z drugij strōny jak napisza, że dyskurs ô prawie do brōni, polynie Hello Kitty i Harry'ego Pottera, strach przed szczypiōnkami i 5G, skandowanie „Donald Trump” we polskim Syjmie itd. to tako sama, importowano z USA bera, to byda skryślōny zaś u inkszyj grupy.

A jedno i druge skuli tego, że we zamerykanizowanym dyskursie niy ma placu na niypewność ani racyjōnalność. Ludzie zaczynajōm dyskutować ze sobōm niy żeby dojś do zgody, ino ze przekōnaniym, że to ôni majōm recht. Ci po drugij strōnie we nojlepszym razie niy rozumiōm, we nojgorszym sōm po prostu podyjzdrzani, a we jednym i drugim to ôznaczo, że na zicher sōm ftoś gorszy.

Tōż zjedzynie spaghetti abo fajrowanie Oktoberfestu wynikajōm ze kulturowyj wymiany. We kulturowyj wymianie biere sie ze inkszych kultur to, co nōm sie podobo. Ze USA ale niy przichodzi dō nos ino szpas, ale tyż siyła tego, co nōm zatruwo życie. A take coś to już niy ma wymiana, ino dōminacyjo i imperyjalizm.