Samsung, Facebook po ślōnsku. Tyla sie zmiyniyło
Szło by te dziewiyńć lot nazwać ciymnymi czasami do Ślōnska i ślōnskości. Je tak richtich ale? Co my mieli we tym 2015 roku? Ruch Autōnōmije Ślōnska bōł we władzach ślōnskigo wojewōdztwa i spiyroł ślōnske sprawy, toć. Ale kulturowo my po prowdzie piyrsze kroki durch robiyli. Dziewiyńć lot tymu nazod ksiōnżek po naszymu niy było moc. Richtich eksplozyjo ślōnskigo modernego pisarstwa zaczła sie we 2016 roku. Ôd tego czasu – za ôziym lot – my napisali tyla po naszymu, że tego je aby roz tyla jak we cołkij historyji.
Zaroz po delegalizacyji Stowarziszynio Samsung roznajmiōł, że robi myni po ślōnsku do swojich telefōnōw, a Facebook przidoł, że narychtuje swōj interfejs po naszymu. Jo we 2018 ôpublikowoł Korpus Ślōnskij Mowy, a społym ś nim maszinowy translatōr polsko-ślōnski. Po naszymu je ôperacyjny systym Ubuntu, biōrowy paket LibreOffice i przeglōndarka internetu Firefox. Idzie cołko moderno technologijo naôbkoło siebie mieć po ślōnsku. (Ôddekuj Ślōnsk choby nigdy przodzij! Szrajbnij sie na nasz ślōnski newsletter: https://www.slazag.pl/newsletter-slaski)
Tyla sie zmiyniyło, że musieli my stworzić Rada Ślōnskigo Jynzyka, żeby dowała pozōr na sprawy naszyj mowy.
Ślōnzocy trzimiōm sie umowy
Ślōnskość A.D. 2024 je we blank inkszym placu aniżeli we 2015. I to je wszysko naszo spōlno robota. Niy czekali my jak cielynta, ino ciśli krok po kroku do przodku. Dzisiej mōmy za sobōm taki dorobek, że Kaszubi, co majōm regijōnalny jynzyk ôd 19 lot, ôni nōm zowiścić mogōm ino (wyboczcie, moje kaszubske drëchy). Tyn wyrok ôd Trybunału, co pedzioł, że to my mieli recht, to je ino prymijo za naszo robota.
Myśla ale, że sam sie niy rozchodzi ino ô nos ani ô to, jeźli mōmy recht abo niy. Podug mie sam sie barzij rozchodzi ô Polokōw. Niy ma sie co ôszydzać: nawet nojbarzij „ôtwarci” Polocy sōm zanorzyni we nacyjōnaliźmie. To niy ma jejich wina, ino ôd wczaśniyjszych pokolyń, co quasi-religijnyj narracyje ô Polsce niy zmiyniyły po 1918 ani 1945, ani 1989 roku. Dzisiyjszo polskość niy uczy roboty nad miyjscym naôbkoło siebie, ino norodowyj wanielije i uniżanio sie przed porōma symbolami. My swojōm robotōm lyczymy Polokōw ze nacyjōnalizmu.
Uczymy tyż, że ymocyje niy stojōm nad prawym. Jeźli prawo sie niy zgodzo ze ymocyjami ôd kogoś, to może robić na to, żeby to prawo zmiynić. Niy idzie ale naginać prawa tak, jak kōmuś je wygodnie. Ślōnzocy ôd lot trzimiōm sie tyj umowy i robiōm na to, żeby prawo zmiynić, ale tyż trzimiōm sie tego prawa, jake je. Tak robiōm cywilizowane społeczyństwa.
Jeszcze siyła wody we Ôdrze upłynie, podwiela polskość bydzie naprowda zachodnioeuropejsko, ale pōmału do tego dojdymy. Sōm my bliżyj jak dalij.
