Bytom

Grzegorz Kulik: Stōsōnek do lokalnych symbolōw nojlepij pokazuje stōsōnek do nojbliższego świata

Wiycie, jaki je piyrszy znak niyślōnskości jakigoś miyjsca? Niy to, jak ludzie godajōm na ulicy, ani to, jeźli je mynij abo barzij ôkludnie. Nojbarzij niyślōnskość widać po tym, jak miyjsce używo swojich symbolōw.

Weźcie sie taki Chorzōw. Na Miyjskim Urzyńdzie dycki fana ôd Chorzowa, na elewacyji herb ôd tego miasta. Katowice? Przed Urzyndym fany ôd Europejskij Unije, Polski i Katowic. Ruda i Piekary? To samo. Tukej ciekawostka, bo wszyske trzi miasta majōm na postrzodku fana ôd Polski, ale Katowice majōm z prawyj fana ôd Unije, a z lewyj ôd Katowic, a Ruda i Piekary na ôpach. Podug fanowego protokołu to ôznaczo, że piyrsi stawiajōm po Polsce nojprzōd Unijo, a drudzy swoje miasto.

W Bytōmiu niy widać Bytōmia

A jak je u mie? W Bytōmiu je ino fana ôd Polski. Potrzeby wizualnyj idyntyfikacyje to miasto chyba niy mo żodnyj. We inkszych podobnych miastach tyż tak je. Wisi fana ôd Polski, bo tak nakazuje prawo, ale przidać włosno to już niy.

Ciynżko pedzieć, jeźli to sie biere skuli urzyndowego minimalizmu abo tego, że polske rozumy sōm blank pozbyte instynktu lokalności. Podyjzdrzywōm ale, że rozchodzi sie barzij ô to druge. Uchwolo sie, że miasto mo taki a taki herb, tako a tako fana, bo inksze miasta tyż majōm, ale nic sie z tym niy robi. Wetna sie, że ze jedna trzecio bytōmiokōw ani niy wiy, jak wyglōndo herb ôd jejich miasta, a dwie trzecie fany na ôczy niy widziały. Tōż na co kōmu te symbole? Żeby na ôficyjalnym papiōrze ino były?

Lokalność uczy zorgowanio ô nojbliższy świat

Stōsōnek do lokalnych symbolōw nojlepij pokazuje stōsōnek do nojbliższego świata. Chocioż tretuar, ulica, trownik to tyż je Polska, to niy polskość uczy zorgowanio ô nie. Ino lokalno spōlnota czegoś takigo uczy, a niy ma spōlnoty bez symbolōw.

Niy wiym, czy ftoś doł pozōr na to, że za staryj cyntralnyj władzy we Katowicach przed Marszałkowskim Urzyndym wisiały trzi fany: polsko, unijno i wojewōdzko. Jak sie tyn budōnek ôbeszło i stanyło przed Wojewōdzkim Urzyndym, to sie widziało tyż trzi fany. Wszyske trzi bioło-czerwōne.

Ta staro cyntralno władza sie boła kożdyj lokalności ôkrōm warszawskij, ale to niy ma ino jejich problym. Ôgōlnie polskość niy umiy nauczyć dbanio ô swōj kōncek Polski i niy widać, żeby sie to zmiyniało. Jak by polskość uczyła zorgowanio ô Bytōm, to bych niy mioł możno problymu z tym, że wisi ino polsko fana na naszym urzyńdzie. Ale niystety inkszyj drōgi jak skupiynie sie na lokalnyj społeczności niy widza, bo czym srogszo spōlnota, tym dalszo ôna sie nōm zdowo i bez to nojlepij sie idyntyfikuje z tym, co je nojbliżyj.

UM w Piekarach Ślaskich. Fot. Grzegorz Kulik

A Wōm wszyskim, co miyszkocie we gminach, co za nic majōm swoja fana, wiynszuja, żeby sie to w kōńcu zmiyniyło. Możno byście sami ô to zawalczyli? Jo w kożdym razie to zrobia u siebie.

Slaski stroj plytki chorzow

Może Cię zainteresować:

Grzegorz Kulik: Ślōnski jynzyk to polsko-niymiecko-czeski miszōng abo niy?

Autor: Grzegorz Kulik

05/10/2024

Grzegorz Kulik

Może Cię zainteresować:

Grzegorz Kulik: Przestōńmy durch myśleć ô Ślōnsku we kōntekście przeszłości

Autor: Grzegorz Kulik

29/09/2024