We latach 1922-1939 Gōrny Ślōnsk dzielyła państwowo granica miyndzy Polskōm a Niymcami. Bytōm bōł miasto pograniczne, sztreki, co kludziyły ś niego do Krōlewskij Huty (niyskorzij Chorzowa), Siymianowic abo Piekor przegrodzały graniczne przechody. Te miyjsca były za świadkōw niyjednego ciekawego zdarzynio, zwiōnzanego z przekroczaniym granice ôd znanych, abo po prostu sławnych ôsōb: arystokratōw, dyplōmatōw, aktorōw, dziynnikorzōw. A tyż szportowcōw.

I ja, choć w 30. latach koło to już bōł popularny na Gōrnym Ślōnsku postrzodek lokōmocyje (i rekreacyje), to w niydziela 12 czyrwnia 1932 na przechodzie w Bytōmiu lucyperōw i lucyperzistōw je moc bez norma. Sōm tyż szportowi działocze, sōm dziynnikorze i fotoreporterzi, je i filmowo kamera. Coś sie rychtuje!

– Kolarski świat Ślōnska bōł poruszōny wczorej przijazdym do Katowic śmiałego kolorza p. Bielera, co 1 moja wyruszōł na polskim kole „Ebeco” na kolarski rajd naôbkoło Europy – dōnosiōł reporter dziynnika „Polonia” w pyńdziałek 13 czyrwca 1932. – Już wczas rano wyruszyły na polsko-niymiecko granica setki kolorzōw, co ôczekowali jego przijazdu. Kole 12. godziny ôd strōny Bytōmia na szosyji ukozała sie sylwetka we żōłtyj tresce. Krōtke pasowe formalności i już za chwila mōmy możność witać ôdważnego kolorza na polskij granicy.

Maksymilian Bieler, krakowiok i człōnek Cracovie, je podekscytowany i szczyńśliwy.

– Je żech niyôbyczajnie uradowany, iże zaś moga stanōńć na polskij ziymi – prziznowo dziynnikorzowi, co go wypytuje. – Teschno mi już było za Polskōm, chocioż mōj rajd żech kōntynuowoł we przichylnych warōnkach. Ale musza im pedzieć, iże ze wszyskich to mi sie ino niy podobali Francuzi. Tak wszysko było w porzōndku. Nojlepsze drōgi posiadajōm Austryjocy, Italijocy i Francuzi.

Bieler przidowo: Je żech naprowda zachwycōny mojōm maszinōm, a zagranica ôkazowała wielke zainteresowanie lynksztangōm.

I niy dziwota, że pamiynto, by to wstyrczyć. Bieler na zicher mioł frajda z ôbjechanio Europy na kole, ale jego wyprawa miała marketingowy kōntekst. Ôn ja zrobiōł na kole marki „Ebeco”. A „Ebeco” – abo mōm pedzieć Fabryka Kōł, Gramofōnōw i Produktōw Metalowych EBECO – to była fiyrma z Katowic. Siyłōm rzeczy tōż w Katowicach tyż, przed siydzibōm szpōnzora przi ulicy 3 Moja 34, zakōńczyła sie kołowo rajza ôd Bielera bez Europa. Za marketingu „Ebeco” niy było by gańba dzisiyjszych majstrōw. Na met swojigo rajdu bohatyr dojechoł we szumnyj asyście stu kolorzōw. We swojim pōmiyszkaniu (i tyż siydzibie ôd fiyrmy) czekoł z gościnōm jeji posiedziciel Władysław Strzałkowski. Tyż na dziynnikorzōw, co – mioł nadzieja – zaroz zrewanżujōm sie przuchylnymi do „Ebeco” publikacyjami. Toć, niy ôszydziōł sie na nich.

Tyn z powodzyniym ôdbyty rajd wykozoł piyrszoklasowo skuteczność kōł „Ebeco”, co nic niy ustympujōm zagranicznym, a twałościōm je nawet przewyższajōm – pisoł do tego reporter dziynnika „Polska Zachodnia”.

Tekst Tomasza Borówki do przeczytania tutaj.