Kartki wielkanocne z pisankami czy zajączkami były ozdobą byfyjów. E-kartki już nie postawisz na kredensie

Pierwsze karty korespondencyjne, nazywane obecnie pocztówkami, zostały wprowadzone przez Pocztę Cesarstwa Austro-Węgierskiego 1 października 1869 roku, a około roku 1889 we Włoszech została wydana pierwsza kartka z reprodukcją dzieła sztuki.

Wielkanocna kartka archiwalne

Jednak za wynalazcę świątecznych pocztówek uznaje się Szkota Thomasa Sturrocka, który pierwszą kartkę stworzył około roku 1841. Mimo to niektórzy obstają przy tym, że wyprzedził innych brytyjski pisarz Theodore Hook, który w roku 1840 pierwszą kartę wysłał do samego siebie, bo prawdopodobnie chciał w ten sposób zażartować z urzędników pocztowych. Pomysł okazał się praktyczny i stopniowo zyskiwał na popularności.

Na ziemiach polskich pojawiły się kartki pod koniec XIX w., najwcześniej na terenie Galicji, natomiast w Niemczech, w roku 1872. W latach 70. XIX wieku nastąpiła prawdziwa eksplozja ich popularności, w tym na terenach przemysłowych Śląska.

Początki kartki wielkanocnej sięgają czasu średniowiecza, gdy zaczęto tworzyć „kartki pasyjne”, ilustrowane scenami z życia Jezusa. Były one pieczołowicie malowane ręcznie, a ich „obieg” był raczej wąski. Przyjmuje się, że tradycja wysyłania wielkanocnych kartek z życzeniami sięga początku XV wieku, kiedy wymieniano się ręcznie malowanymi jajkami jako symbolu nowego życia, odrodzenia i załączano życzenia.

Jednak dopiero w XIX wieku wprowadzono pierwsze komercyjne kartki wielkanocne. Wiązało się to z rozwojem epoki przemysłowej i wynalezieniem drukarki, wtedy możliwe stało się masowe tworzenie kartek wielkanocnych. Pierwsze kartki były raczej surowe i skromne w swoim projekcie, często przedstawiając jedynie krzyż lub inną prostą symbolikę religijną. Wraz z rozwojem technologii, kartki stały się bardziej kolorowe.

Wysyłanie przed świętami kartek z życzeniami wielkanocnymi weszło do zwyczaju (w Wielkiej Brytanii) w latach 60. XIX wieku, zaledwie dwadzieścia lat po kartkach z życzeniami z okazji świąt Bożego Narodzenia. Wśród będących w obiegu kartek właśnie kolorowe, realistyczne obrazy na nich umieszczane cenili sobie odbiorcy najbardziej. Stąd też w tzw. epoce wiktoriańskiej zaczęto tworzyć szczególnie wyszukane kartki z pięknymi ilustracjami związanymi z elementami wielkanocnymi, jak zające czy jajka, ale także wiosennymi kwiatami, czy ptakami wijącymi gniazda. Takie ilustracje zdobywały wielkie powodzenie, więc stały się symbolami Wielkanocy. Dodatkowo na kartkach zaczęto zamieszczać, oczywiście również dotyczące tego święta, wierszyki, życzenia.

Kartki wielkanocne szybko znalazły uznanie na terenie przemysłowego Śląska, zwłaszcza w środowisku arystokracji przemysłowej, a później także bogatszego mieszczaństwa. Przesyłanie wielkanocnych życzeń zostało włączone w krąg tradycji związanych z tym świętem, a w wielu domach otrzymane kartki stały się dodatkową ozdobą wielkanocną stawianą na byfyju, czyli kuchennym kredensie. Zresztą ten zwyczaj jest jeszcze gdzieniegdzie praktykowany.

Od zawsze zgromadzenie całej rodziny przy jednym stole było dużym wyzwaniem. Mimo tego bliscy chcieli dać wyraz temu, że o sobie pamiętają. Dlatego też posyłali sobie kartki świąteczne. Ułatwił to XIX wiek, gdy rozwój przemysłu zbiegł się z rozwojem usług pocztowych. Nie trzeba było korzystać z posłańca czy innego kuriera lub nawet osobiście dostarczać kartkę, lecz za pomocą poczty wysyłać ją do rodziny czy znajomych, niezależnie od miejsca ich zamieszkania. Dodatkowo wielu producentów kartek zaczęło oferować „katalogi kartek”, z których ludzie mogli wybierać najlepsze do wysłania do swoich bliskich.

Także dzisiaj wybór kartki nie jest przypadkowy, zdawkowy. Ilustracje na kartkach wielkanocnych mają przecież głębokie znaczenie. Symbole takie jak krzyż, zajączek wielkanocny czy pisanki, nie są wybierane przypadkowo. Każdy z nich ma swoją unikalną historię i znaczenie. Na przykład, zając wielkanocny i jajko są starożytnymi symbolami nowego życia i odrodzenia, które doskonale oddają ducha Wielkanocy. Pisanki są jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Wielkanocy, a początki zdobienia jaj sięgają czasów przedchrześcijańskich, kiedy to jajko było uważane za symbol nowego życia i płodności. Dzisiaj na wielkanocnych kartkach często widzimy pisanki ozdobione różnymi wzorami i kolorami, co ma na celu przekazanie radosnej atmosfery święta.

Zając wielkanocny to inny popularny symbol Wielkanocy, który często widzimy na kartkach wielkanocnych. Zając był uważany za reprezentanta płodności i odrodzenia w wielu starożytnych kulturach, w tym w kulturze germańskiej. W średniowieczu zając stał się powiązany z Wielkanocą i tradycją darowania jaj. Został włączony, a potem zaczerpnięty od zwyczajów niemieckich luteranów, którzy wierzyli, że to zwierzątko przynosi grzecznym dzieciom drobne podarunki na Wielkanoc, a wśród nich słodycze i pokolorowane jajka.

Zatem każdy z motywów ukazanych na kartkach był ściśle powiązany ze świątecznymi zwyczajami. Na wielkanocnych pocztówkach znajdowały się też m.in. ludowe sposoby obchodzenia świąt (np. śmigus dyngus), zabawy dzieci, pisanki lub fantazyjne ilustracje zajączków lub kurcząt imitujących ludzkie zachowania.

Współcześnie kartki wielkanocne wciąż są ważną tradycją. Obecnie, oprócz tradycyjnych kartek papierowych, popularne są też e-kartki, które można łatwo wysyłać przez internet. Wiele osób docenia jednak urok tradycyjnej, papierowej kartki i radość, jaką przynosi jej otrzymanie.

Decydując się na wysłanie kartki wielkanocnej warto mieć świadomość drogi, jaką przeszła: od skromnych początków w średniowieczu, poprzez rewolucję przemysłową, do cyfrowego XXI wieku. Dodatkowo historia wszelkich pocztówek to ciekawe studium kultury, technologii i przemysłu pocztowego i kurierskiego.

Kartki wielkanocne wciąż pozostają ważną częścią świętowania Wielkanocy na całym świecie.

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon
Reklama