Powyżej unijnej średniej
Nauka jest kobietą. A w Śląskiem odsetek kobiet związanych ze światem nauki jest wyższy niż europejska średnia. Tak wynika z danych za rok 2023, opublikowanych przez Eurostat. I tak, dla południa Polski to aż 45,8%, gdzie europejska norma to 41%. Co ciekawe, polskie liczby są znacznie lepsze niż naszych zachodnich sąsiadów. Wśród licznych, kobiecych powodów do dumy wymienić można m.in. dokonania Katarzyny Brukało.
Dr nauk o zdrowiu, związana jest z Katedrą Polityki Zdrowia Publicznego - Zakładu Polityki Zdrowotnej Wydziału Zdrowia Publicznego SUM w Bytomiu. Ponadto, jako jedyna Polka została powołana do dwóch Europejskich Sieci Specjalistycznych Dietetyków. Wszystko to w ramach Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków.
- Europejska Federacja Stowarzyszeń Dietetyków skupia dietetyków z całej Europy i stanowi głos środowiska. W ramach tej sieci mamy specjalne sieci ekspertów, którzy zajmują się konkretnymi tematami. I to są właśnie te europejskie sieci specjalistów. Jest sieć dedykowana np. osobom starszym, bo to bardzo istotne, by je odpowiednio odżywiać. Jest sieć dietetyków związana ze zdrowiem publicznym, tutaj mówimy dużo o tym, że dieta jest podstawą wszelkiego postępowania jeżeli chodzi o promowanie zdrowia i leczenie. Jest też np. sieci dedykowane dzieciom, systemom żywieniowym, czyli tym, w jaki sposób dostarczać bogatą, jakościową żywność. Różnego rodzaju kanały zainteresowań. Łącznie sieci jest osiem - tłumaczy Katarzyna Brukało.
Naukowczyni jest członkiem dwóch takich sieci. Tej odpowiadającej za żywienie osób starszych i dotyczącej zdrowia publicznego. Poruszane tam kwestie, doskonale łączą się z jej wykształceniem.
Ukończyła Zdrowie Publiczne oraz Dietetykę. I właśnie jako dietetyk kliniczny pracuje z osobami chorymi neurodegradacyjnie. Zawód, wynikający z pasji - pomaga także w realizacji innych projektów o znaczeniu międzynarodowym. Obecnie naukowczyni jest krajową i europejską koordynatorką największego projektu Komisji Europejskiej dotyczącego zapobiegania chorobom przewlekłym niezakaźnym i onkologicznym (Prevent NCL). Wszystko po to, by w przyszłości możliwe było wypracowanie najlepszych, europejskich standardów, a dalej - wdrożenie ich. Tak, by można było zredukować zapadalność i umieralność na niektóre choroby, szczególnie poprzez walkę z czynnikami ryzyka. Już w czerwcu w Katowicach odbędzie się jedno z projektowych spotkań, z udziałem przedstawicieli 25 państw członkowskich UE. To największe w historii tego typu konsorcjum.
Polityka żywieniowa w Polsce
- To trochę tak, jakbyśmy tort dietetyczny zapijali herbatką na odchudzanie. - przyznaje dietetyk.
Działań w kraju oczywiście nie brakuje. To rozwinięta edukacja żywieniowa, świadomość narastającego problemu otyłości u dzieci i młodzieży, zwracanie uwagi na problemy z nadmierną masą ciała także u osób dorosłych. Na arenie międzynarodowej Polska wcale nie wypada źle. Największy problem stanowi brak skoordynowania wszystkich działań. Dobrym przykładem może być wdrożenie podatku cukrowego. Co do zasady, chodziło o to, by odciągnąć konsumentów od nadmiernego spożywania napojów z wysoką zawartością cukru. Gdy nowe ceny weszły w życie, w tym samym roku doszło do ujednolicenia matrycy podatku VAT, co spowodowało… spadek cen wyrobów cukierniczych. Wiele inicjatyw nie jest po prostu monitorowanych na poziomie krajowym.
Otyłe dzieci kontra zróżnicowana grupa osób starszych
W Polsce, mimo braku skoordynowanych działań na poziomie krajowym, wiele jednostek lokalnych przywiązuje szczególną wagę do perspektywy dietetycznej w ujęciu dzieci i młodzieży. Zdecydowanie mniej uwagi poświęca się najbardziej zróżnicowanej grupie. Chodzi oczywiście o seniorów.
- Mamy wiele osób, które trafiają do szpitali i okazuje się, że są to osoby niedożywione. To często wynika z tego, że samotni emeryci po prostu ze względu na status ekonomiczny podejmują gorsze wybory żywieniowe. Są też emeryci doskonale wyedukowani. Z chęcią uczestniczą w zajęciach uniwersytetów trzeciego wieku, są aktywni i zawodowo i społecznie. To takie osoby dostrzega się najczęściej. Seniorzy z problemami często są pomijani. Coraz częściej diagnozuje się tzw. niedożywienie białkowe. Skinny fats, czyli chude grubaski. To osoby, które co do zasady będą wyglądać całkiem nieźle, ale ich organizmy mają niedobory białkowe. Często to osoby, które na pierwszy rzut oka nie wyglądają na wychudzone, ale nie mają tkanki mięśniowej. To towarzyszy rozwojowi m.in. sarkopenii. Takie osoby nie mają siły na spacery i codzienne czynności. Wszystko przez nieodpowiednią ilość mięśni - wyjaśnia naukowczyni.
Niedożywienie u osób starszych może spowodować chociażby osteoporozę. Wśród seniorów nie brakuje trudnych przypadków złamań kości szyjki udowej. Tak naprawdę, wszystko zaczyna się właśnie od żywienia. Jesteś tym, co jesz. W przypadku złej diety negatywne konsekwencje rozprzestrzeniają się w zawrotnym tempie.
Nowa jakość zamówień publicznych
W ramach międzynarodowych działań prowadzonych przez Katarzynę Brukało ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, w Polsce udało się uporządkować jakość zamówień publicznych.
Spory problem dotyczył takich zamówień w przypadku szkół i przedszkoli. Jakość dostarczanych produktów często pozostawała nieokreślona. Dziś, zwraca się uwagę na poszczególne makroskładniki i skład. Takie informacje umieszcza się w zamówieniu publicznym w placówkach oświaty. W przypadku niedopełnienia takich działań, szkoła, zgodnie z kryterium - otrzymuje po prostu najtańszy produkt. Często złej jakości. Na podstawie jednego z projektów udało się opracować specjalny podręcznik opisujący odpowiedniej jakości produkty spożywcze. Obecnie jest on promowany na poziomie gmin. Tak, aby intendenci mogli korzystać z gotowych szablonów przy składaniu zamówień publicznych. Podczas realizacji tzw. Tygodnia żywności w ramach Europejskiego Miasta Nauki 2024 w samym Bytomiu, na konferencji poświęconej zagadnieniom związanym z realizacją zamówień publicznych, pojawiło się kilkudziesięciu zainteresowanych intendentów. Frekwencja udowodniła słuszność prowadzenia działań edukacyjnych w tym zakresie.
Znacznie więcej dietetyczek
W odniesieniu do danych Europejskiego Urzędu Statystycznego, dotyczących procentowego udziału kobiet w świecie nauki (w poszczególnych państwach członkowskich) Polska wypada naprawdę dobrze. A jak sytuacja wygląda w przypadku środowiska związanego z szeroko rozumianą dziś dietetyką?
- Dietetyka, przynajmniej na poziomie bycia dietetykiem, jest u nas bardzo mocno sfeminizowana. To jest zawód, który lubią wykonywać kobiety. Jeżeli chodzi o rozwijanie się w kierunku dietetyki, doktoraty, habilitacje… to już będzie miejsce, gdzie dominują mężczyźni. Na wpływowych stanowiskach jest ich więcej, ale to zaczyna się zmieniać. Ja, pracując w obszarze polityki żywienia, przez ostatnich 10 lat obserwuję zmianę. Dla mnie naukowiec powinien być naukowcem. Nie z perspektywy płciowej. Ważne jest to, co reprezentujemy sobą i naszym doświadczeniem. W nauce, w dietetyce, potrzebujemy i kobiet i mężczyzn, wszystko po to, by wzajemnie współpracować na rzecz rozwoju nauki - dodaje Katarzyna Brukało.
Może Cię zainteresować:
