W 2023 roku katowicka ikona, Spodek, skończył 52 lata. Został otwarty 8 maja 1971 roku, jak obyczaj PRL-owski nakazywał, w jakieś święto, w tym przypadku Dzień Zwycięstwa.
Przeczytaj też: Robert Konieczny o Spodku: "Gwiezdne wojny", koncert Lady Pank i ikona Katowic
Powstał w miejscu, gdzie była hałda pohutnicza i zabudowania dawnego folwarku, które mimo wdzięcznej nazwy "Dwór Marii", pod koniec lat 50. XX wieku były zaniedbane i zrujnowane.
Hala o wizjonerskiej konstrukcji
Właśnie w tym okresie padł pomysł zbudowania w Katowicach hali widowiskowo-sportowej z prawdziwego zdarzenia. Szczególnie do tej idei zapalił się ówczesny wojewoda śląski, generał Jerzy Ziętek. Ogłoszono oficjalny konkurs. Wygrał go zespół projektantów z warszawskiego Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego, w składzie: Maciej Gintowt i Maciej Krasiński. Wbrew nazwie Biura, projekt Hali Widowiskowo-Sportowej, jaki zaproponowali projektanci, nie był typowy. Wymyślili konstrukcję, która na oko przeczyła zasadom fizyki i wyglądała jak olbrzymi latający talerz. Od razu przylgnęła do niego nazwa Spodek, i tak już zostało.
Ale pomysły architektów zdałyby się na nic, gdyby nie geniusz autora niecodziennej konstrukcji hali, Wacława Zalewskiego, który miał na koncie również projekt utrzymanego w stylu brutalizmu dworca PKP w Katowicach i Supersamu w Warszawie.
Jednak pierwotnie hala miała stanąć na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Później był pomysł zbudowania jej w Rowie Wełnowieckim. Jednak generał Ziętek, zobaczywszy wizjonerski projekt hali, zdecydował o przydzieleniu jej bardziej prestiżowego miejsca, między Śródmieściem Katowic a Koszutką, niedaleko Rynku.
Stalowa konstrukcja kopuły Spodka waży 300 ton
Budowa Spodka odbywała się w latach 1964-1971. Przerwano ją na ponad rok z powodu podejrzeń o błędy konstrukcyjne, których nie potwierdzono. Zanim otwarto halę główną, w 1969 roku zaczęła działać mniejsza hala lodowiska.
Spodek jest jednym z pierwszych w skali światowej obiektów z dachem zrealizowanych w koncepcji tensegrity. Ważąca 300 ton stalowa konstrukcja kopuły jest połączona z zewnętrznym stalowym pierścieniem za pomocą 120 lin nośnych w formie prętowo-cięgnowych kratownic, na których osadzono pokrycie dachowe. Pierścień dachowy jest dodatkowo pochylony w poziomie o prawie 6 stopni. Dzięki temu ma się wrażenie, jakby hala szykowała się do odlotu.
Hala miała kosztować 200 mln zł, jednak ostateczny koszt - skąd my to znamy? - wyniósł aż 800 mln zł.
Spodek był areną niezliczonych wydarzeń kulturalnych i sportowych. Nieco starsi mieszkańcy Katowic pewnie pamiętają sytuacje, gdy hala zmieniała się w olbrzymie kino na 7 tysięcy widzów. Wystąpiły tu takie gwiazdy muzyki jak Metallica (1987 rok), Deep Purple (1996 r.), The Cure (1996 r.), Rammstein (2005, 2009), Pearl Jam (2000 r.), Depeche Mode (2006 r.). Odbywał się tu też festiwal rockowy Odjazdy.
