Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego, który został przeprowadzony w 2021 roku, wywołują na Górnym Śląsku wiele emocji. Tutaj atmosfera wokół tego badania jest najgęstsza, a mobilizacja środowisk regionalistycznych największa w całej Polsce. Mówiąc wprost - Ślązacy chcą pokazać, że jest ich wielu i trzeba się z nimi liczyć.
Nie dziwi więc gorycz regionalistów wobec Głównego Urzędu Statystycznego, który po ponad roku od Narodowego Spisu Powszechnego opublikował zaledwie zdawkowe informacje dotyczące przynależności narodowo-etnicznej.
Ze wstępnych wyników spisu dowiedzieliśmy się, że wyłącznie polską narodowość zadeklarowały 33 mln ludzi. Z kolei polską i niepolską 855 tys., a wyłącznie niepolską 391 tys. Sęk w tym, że narodowość 3,7 mln ludzie została zaklasyfikowana jako „nieustalona”.
W województwie śląskim przedstawia się to następująco:
- narodowość wyłącznie polska – 3,4 mln
- narodowość polska i niepolska – 339,5 tys.
- narodowość niepolska – 177,4 tys.
- narodowość nieustalona – 440,1 tys.
Narodowość „nieustalona”, czyli jaka?
Należy podkreślić, że wyniki, o których mowa wyżej, to wyniki wstępne, które ulegną zmianie. Na naszą prośbę wątpliwości wyjaśnił Departament Badań Demograficznych GUS. Zapytaliśmy przede wszystkim, co oznacza narodowość „nieustalona”, ponieważ z takim sformułowaniem zetknęliśmy się po raz pierwszy w wynikach Narodowego Spisu Powszechnego.
- Kategoria „nieustalona” (brak danych) obejmuje grupę mieszkańców Polski, którzy nie udzielili odpowiedzi na pytanie o przynależność narodowo-etniczną lub nie wzięli udziału w badaniu spisowym (...) Należy podkreślić, że badanie spisowe jest jedynym bezpośrednim źródłem danych o tych cechach, ponieważ dane takie nie występują w żadnych zbiorach rejestrowych - tłumaczy Departament Badań Demograficznych GUS.
- Kategoria „nieustalona” ze względu na swoją liczność jest obecnie przedmiotem intensywnych prac metodologicznych, zmierzających do jej ograniczenia. Prezentowane wyniki mają zatem charakter raportu technicznego, będącego odzwierciedleniem pierwszego, ale bardzo istotnego etapu zakodowania odpowiedzi na pytania z zakresu etniczności, uzyskanych w trakcie badania spisowego - wyjaśnia.
Jak informowaliśmy już wcześniej, wyniki spisu nie są opracowywane wyłącznie na podstawie ankiet. Stosowane są również inne metody statystyczne, które w tym przypadku mają na celu redukcję kategorii „nieustalona”.
- Wobec powyższego, wyprowadzona w ramach wyników ostatecznych struktura narodowo-etniczna i językowa, w porównaniu do tej uzyskanej w ramach wyników wstępnych, ulegnie zmianie, co będzie miało odzwierciedlenie również na poziomie poszczególnych zbiorowości mniejszościowych (ich liczebności zwiększą się) - informuje Departament Badań Demograficznych GUS.
W kwietniu 2023 roku udostępnione mają zostać wyniki wstępne dotyczące struktury narodowo-etnicznej, gdzie zredukowana zostanie kategoria „nieustalona”. Pierwsza publikacja ostatecznych wyników Narodowego Spisu Powszechnego w tej dziedzinie jest zaplanowana na wrzesień. Dopiero wtedy dowiemy się, ile osób zadeklarowało narodowość śląską - dwa lata po zakończeniu spisu. Podczas poprzedniego badania wstępne wyniki, zawierające liczbę osób deklarujących poszczególne narodowości, opublikowano po niespełna roku.
