1. Pałac Kultury Zagłębia
Zlokalizowany w centrum Dąbrowy Górniczej, będący jej symbolem oraz najbardziej reprezentacyjnym budynkiem. Na listę zabytków został wpisany 28 lat przed swoim starszym i większym bratem, warszawskim Pałacem Kultury i Nauki. Marmurowe wnętrza, bogate zdobienia, płytki wykonywane w połowie XX. wieku we wrocławskim ASP – to wszystko przyczyniło się do określania stylu Pałacu Kultury Zagłębia jako „socrealizm magiczny”. Warto wejść do środka – pałac, poza marmurami i licznymi zdobieniami, oferuje galerię sztuki, kino oraz kawiarnię.
2. Stara fabryka obrabiarek DEFUM
Zlokalizowana za Pałacem Kultury Zagłębia stara fabryka obrabiarek, która dziś znana jest mieszkańcom jako Fabryka Pełna Życia. To tutaj koncentruje się nocne życie Dąbrowy Górniczej. Mimo odbywających się koncertów, konferencji oraz obecności punktów gastronomicznych, miejsce nie straciło swojego industrialnego charakteru. Do największego budynku fabryki można wejść: prezentowane są tam prace zagłębiowskich artystów, ulokowane między starymi maszynami oraz tablicami z komunikatami, niezmienionymi od czasów Rzeczpospolitej Ludowej.
3. Dom kultury „Górnik”
Architektoniczna perła Zagłębia, drugi, obok Pałacu Kultury Zagłębia, socrealistyczny budynek po prawej stronie Brynicy. Dziś obiekt należy do Uniwersytetu Śląskiego i nie zawsze jest sposobność wejść do środka, jednak najpiękniejszą część obiektu, czyli fasadę, rzeźby i zdobienia kolumn, można oglądać z zewnątrz. Tekst poruszający trudną historię domu kultury „Górnik” ukazał się tydzień temu i jest dostępny pod tym linkiem.
4. Cerkiew Świętych Wiery, Nadziei, Luby i matki ich Zofii
Jedyna istniejąca z trzech sosnowieckich cerkwi i jednocześnie jedyna prawosławna świątynia na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zbudowana z kamienia oraz cegieł, piękne oświetlona w godzinach wieczornych. Wnętrze w stylu klasycystycznym, w którego centralnej części znajduje się drewniany ikonostas, wykonany przez moskiewskiego artystę Kławdija Lebiediewa na zamówienie braci Schön.
5. Pałac Ernsta Schöna
Neobarokowy pałac wzniesiony w 1885 roku. Z zewnątrz może nie wydawać się atrakcyjny, dlatego należy się przyjrzeć detalom. Witraże, klasycyzujące wnętrza oraz sama historia Schöenów - jednej z najbardziej wpływowych rodzin w Zagłębiu Dąbrowskim na przełomie XIX. oraz XX. wieku, wraz z Dietlami oraz Lamprechtami. Dziś w pałacu mieści się muzeum, gdzie znajdują się dwie wystawy stałe „Schönowie w Sosnowcu” i „Polskie Szkło Współczesne”, sala reprezentacyjna Urzędu Stanu Cywilnego (przeniesiona z zaprojektowanego przez Aleksandra Frantę i Henryka Buszka pałacu ślubu) oraz restauracja.
6. Pałac Dietla
To podobno tutaj znajduje się najpiękniejsza łazienka w Polsce. Zresztą nie tylko łazienka, duża część oryginalnego wystroju zachowała się do dziś. Z tego powodu warto do pałacu wejść z przewodnikiem, który oprowadza po zachowanych wnętrzach w pierwszą oraz drugą środę każdego miesiąca o godzinie 11:00. Sam budynek, podobnie jak Pałac Schöna, wybudowany został w stylu neobarokowym, jednak 15 lat później - w 1900 roku.
7. Osiedle Piaski
Bez wątpienia jest to najbardziej zjawiskowe osiedle w Zagłębiu Dąbrowskim. Zlokalizowane w czeladzkiej dzielnicy „Piaski” osiedle przypomina powstające w podobnym okresie familoki: trzy- lub czteropiętrowa zabudowa przeznaczona dla pracowników kopalni. Od typowych, górnośląskich osiedli robotniczych różnią się detalami na fasadzie, użytymi materiałami oraz kolorystyką. Czeladzkie osiedle jak w soczewce pokazuje różnice między Śląskiem a Zagłębiem, które niekiedy trudno ująć w słowach.
8. Postindustrialne Centrum Dziedzictwa Górnictwa Węglowego w Zagłębiu
Czeladzka kopalnia „Saturn”, dla której pracowników budowano mieszkania na osiedlu „Piaski”, została zrewitalizowana oraz oddana miastu jako przestrzeń artystyczno-wystawiennicza. Zachowano historyczne elementy budynku, jednocześnie dobudowując całkowicie nowe skrzydło, gdzie znajduje się multimedialna biblioteka.
9. Zamek oraz Pałac Mieroszewskich
Zamek w Będzinie jest jednym z symboli regionu. XIII wieczna warownia jak stoi, tak stała, i nic nie zapowiada, aby miało się to zmienić. Ulokowany naprzeciwko pałacu, po drugiej stronie ulicy Gzichowskiej Pałac Mieroszewskich wydaje się pozostawać instytucją dużo mniej znaną. Oba budynki są obiektami należącymi do Muzeum Zagłębia i do obu warto zajrzeć, jeśli chcemy poznać historię regionu.
10. Urząd Pocztowy
Modernizm w architekturze kojarzony jest w pierwszej kolejności z Katowicami oraz Gdynią, co nie znaczy, że w innych regionach Polski brakuje takich budynków. Przykładem jest Urząd Pocztowy w Będzinie, którego plany sięgają 1924 roku, jednak ukończony został dopiero w 1931 roku. Obiekt na planie litery V z charakterystycznymi, dużymi oknami oraz gzymsem, wpisującym się w styl modernistycznego klasycyzmu.
Obiecany link do mapy. Miłego zwiedzania.
Maciej Baranowski
Może Cię zainteresować:
