No, ale co było przyczyną mojego oburzenia? Pewna pisarka (ponoć mieszkająca w Katowicach), która napisała w swojej książce: “Gienek mu godoją” (były też inne kwiatki, ale akurat to nie jest najważniejsze). W czym my jesteśmy lepsi od polskich nacjonalistów, pomyślałem, jeśli nie potrafimy uszanować własnego języka?
Oburzanie się w pojedynkę to żadna frajda, a wiem już, że wyżywanie się na mojej partnerce z powodu błędów innych ludzi to nie jest coś, co mi się opłaci. Stąd zaniosłem swoje oburzenie tam, gdzie z reguły ludzie się oburzają: na Facebooka. Inny powtórowali mi w moim oburzeniu, zawsze raźniej jest oburzać się w grupie, no nie? Wówczas głos zabrała pisarka Sabina Waszut, należąca do tej grupy ludzi, którzy, jak sądzę, się nie oburzają, czym bardzo mi imponuje, wyjaśniając, że w gruncie rzeczy pisarze, dziennikarze, blogerzy i inni użytkownicy śląskiego języka mogą mieć najlepsze intencje, lecz nie wiedzą, gdzie szukać wsparcia.
Przeczytałem, pomyślałem, mówię: ma rację. Coś trzeba wymyślić, co nie? Gdy na Śląsku trzeba coś zorganizować, najszybciej będzie uderzyć do Marcina Musiała (Teatr Śląski). To jeden z tych, dla których nie ma rzeczy niemożliwych. Facet, który między śniadaniem a poranną kawą zdąży zorganizować jakiś festiwal. Wpadliśmy zatem na pomysł zorganizowania kursu pisania po śląsku. Adresowany do każdego pisarza, dziennikarza, blogera, każdego, kto pisze lub chciałby pisać po śląsku.
Kurs, na którym będziemy pisać beletrystykę, artykuły prasowe, reportaże i notatki. Ale też taki, na którym spotka się innych piszących, nawiąże się kontakty, by w przyszłości móc się skonsultować. Kurs, po którym nikt już nie powie: “Cóż, piszę po śląsku byle jak, bo nikt mnie nie nauczył”. Wówczas będzie można odparować: “Nie pofatygowałeś się na kurs w Teatrze Śląskim, więc nie narzekaj. Jeśli robisz błędy, to tylko dlatego, żeś leń i nie szanujesz naszego języka”.
Być może brzmi to żartobliwie, jednak w gruncie rzeczy sprawa jest niebagatelna. Pamiętacie tych polskich nacjonalistów, którzy zatargali na Paradę Równości transparent głoszący: “Chcemy męszczyzn”? Stali się pośmiewiskiem, bo jak można mieć gęby pełne frazesów o umiłowaniu ojczyzny i rodzimej kultury, podczas gdy ani jeden nie zadał sobie trudu nauczenia się polskiego języka. Przecież nic ich nie różni od tych “arcy-Ślązaków”, utyskujących na goroli, którzy zabrali im ich kulturę, jednak własną mowę traktujących po macoszemu. I niby dlaczego? Bo to zaledwie “gwara polskiego języka”? Przecież dziś już nikt poważny nie użyje tego deprecjonującego określenia, prawda? Szczycimy się faktem, że polski parlament nareszcie nadał śląskiej mowie status języka regionalnego, czekamy aż kolejny prezydent (wszystkich obywateli RP) w końcu podpisze odpowiednią ustawę. Ale mimo to będziemy w tym swoim języku pisać byle jak, bo nie chce nam się nauczyć jego zasad?
Dlatego wierzę, że ten kurs to będzie coś pięknego. Będziecie?
„Kaj je Dante? Kurs pisania w języku śląskim” startuje 24 kwietnia. Szczegóły na stronie Teatru Śląskiego.
Wersja śląska:
Pora tydni nazod żech sie rozciepoł. Terozki mi je gańba, bo niy rod sie ciepa. Wejrzyjcie, wiela ludzi sam u nos na Ślōnsku ciyngiym sie ô coś ciepie, a ô Polokach to już ani niy godōm.
Nale po jakymu jo sie tak rozciepoł? Beztōż, co jedna pisorka (kero miyszko bezma we Katowicach) napisała we swojij ksiōnżce: “Gienek mu godoją” (były tyż inksze kwiotki, ale niy ô to sie prawie terozki rozchodzi). Kaj my sōm lepsze ôd polskich nacjonalistōw, pomyślołech, kej my ani niy mōmy we zocy swojij włosnyj godki?
Ciepać sie som do sia to je żodyn szpas, a eli bych chcioł nazdować mojij libście skuli felerōw, kere inksze robiōm, to już wiym, co mi sie to niy bydzie wercić. Beztōż poszołech sie ciepać hań, kaj nojwiyncyj ludzi sie ciepie: na facebooka. Inksi tyż sie trocha pociepali, zowdy fajnie je pociepać z inkszymi, pra? Wtynczos ôdezwała sie pisorka Sabina Waszut, kero przinoleży do takij zorty ludziōw, kere sie, tak myśla, niy ciepiōm, skuli czego mōm jōm w zocy i wytuplikowała, co tak po prowdzie to pisorze, nowiniorze, blogery i inksze używocze ślōnskigo jynzyka możno i majōm dobre intencyje, nale niy wiedzōm kaj znojś pomoc.
Poczytołech, pomyślołech, padōm: mo recht. Trza cosik wynokwić, pra? Kej na Ślōnsku je cosik do roboty, to nojgibcij bydzie pogodać z Marcinem Musiałem (Tyjater Ślōnski). To je chop ze zorty tych, kere poradzōm. Rano kej Marcin już pośniodo, a zaczym narychtuje sie kafyj, to już zbajstluje jakiś festiwal. Pogodali my i prziszli my ku tymu, co zbajstlujymy kurs pisanio po ślōnsku. Taki, na kery poradzi prziś kożdy pisorz, nowiniorz, bloger, fto ino pisze po ślōnsku, abo pisać by chcioł. Kaj bydymy pisać literacko fikcyjo, artikle prasowe, reportaże i notatki. Nale tyż kaj bydzie szło trefić inkszych, kere piszōm, wziōnć sie ôd nich nōmer mobilnioka, coby sie niyskorzyj ô cosik spytać abo skorygować. Po takim kursie już żodyn niy powie: “Ja, jo pisza po ślōnsku bele jak, bo żodyn mie niy nauczył.” Wtynczos bydzie szło mu pedzieć: “Niy prziszołeś na kurs do Tyjatru Ślōnskigo, toż terozki niy wajej. Kej robisz sztyjc felery, to ino beztōż, żeś je leber i niy mosz w zocy naszyj godki.”
Suchejcie, możno Wom sie to czyto do szpasu, nale tak po prowdzie to myśla, co to je fest wożno sprawa. Pamiyntocie, kej polske nacjonalisty zasmyczyli na Parada Rōwności fana, kaj stoło: “Chcemy męszczyzn”? Kożdy sie z nich śmioł, bo katać to idzie tela fulać ô zocy do Polski i polskij kultury, a żodyn z nich niy poradziōł sie nauczyć pisać po polsku. Dyć ône sōm egal tym “echt-Ślōnzokōm”, kere durś nerwujōm sie, co gorole wziynli im jejich ślōnsko kultura, nale pisać i godać bydōm bele jak? Po jakymu? Bo to je ino “ańfachowo gwara polskigo jynzyka”? Dyć żodyn tak dzisiej już niy godo, pra? Kożdy z nos asi sie, co polski parlamynt uznoł naszo godka za jynzyk regionalny, a prezydynt (wszyskich obywateli RP) hned to szrajbnie. Katać bydymy we tym naszym jynzyku pisać bele jak, bo niy chce sie nom nauczyć? Beztōż wierza, co tyn kurs to bydzie cosik richtiś piyknego. Bydziecie?
„Kaj je Dante? Kurs pisania w języku śląskim” startuje 24 kwietnia. Szczegóły na stronie Teatru Śląskiego.
