110 lat temu, u progu I wojny światowej, w przemysłowej Dąbrowie Górniczej, znajdującej się na zachodnim krańcu ówczesnego imperium rosyjskiego, niepiśmienny bednarz Gustaw podpisał się trzema krzyżykami na akcie chrztu dziecka. Nie podejrzewał, że za kilkadziesiąt lat jego syn Michał Spisak będzie kompozytorem o międzynarodowej sławie. Jednak zanim utwory Michała Spisaka rozbrzmiały na światowych scenach, musiał on pokonać karkołomną drogę.
Życiorys godny filmowego scenariusza
Michał Spisak jest przykładem osoby, która osiągnęła sukces mimo kłód, jakie los nieustannie rzucał mu pod nogi. Urodził się w ubogiej rodzinie, w wieku lat 4 padł ofiarą epidemii choroby Heinego-Medina, otarł się o śmierć i przestał chodzić. Tylko nadludzka determinacja jego matki Władysławy sprawiła, że Michał wyrwał się z ciężkiej niepełnosprawności i negatywnych wzorców ojca alkoholika. Prowadząc pralnię, zbierała każdy grosz, by poddać syna operacjom chirurgicznym, które przywróciły chłopcu umiejętność chodzenia za pomocą kuli. Następnie wysłała go do rodziny w Warszawie, gdzie podjął naukę w szkole muzycznej.
W 1930, w wieku 16 lat, został adeptem Śląskiego Konserwatorium Muzycznego w Katowicach. Uważany był za wybitnego studenta, wyrażał własne zdanie na wiele tematów, potrafił nie zgadzać się ze swoimi wykładowcami. Jego ciężka praca, ćwiczenie po nocach w konserwatorium przy świetle świec, pisanie kolejnych utworów muzyki klasycznej, a także wsparcie jakie otrzymywał od kadry pedagogicznej sprawiło, że szkołę 9-letnią ukończył w 7 lat, otrzymując dyplom z wyróżnieniem i stypendium na naukę w Paryżu u słynnej Nadii Boulanger. Legendarna pedagog, u której uczyło się niemal 1200 kompozytorów z całego świata, wzięła pod swoje skrzydła Michała, z którym połączyła ją niezwykła więź muzyczna i długoletnia przyjaźń. Po jego śmierci mówiła o nim „artysta doskonały”.
Spisak był laureatem czołowych międzynarodowych konkursów kompozytorskich, m.in. Premier Grand Prix na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Królowej Elżbiety w Brukseli w 1954. Wygrał w Monako Międzynarodowy Konkurs na oficjalny hymn olimpijski. Utwór „Hymn olimpijski na chór mieszany i orkiestrę”, wyłoniony spośród 392 nadesłanych z całego świata partytur, otrzymał Grand Prix i uroczyście otwierał VII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Cortina d’Ampezzo oraz XVI Olimpiadę w Melbourne. Jego utwory gościły na scenach całego świata, widniejąc w repertuarach wybitnych dyrygentów. Michał Spisak zmarł przedwcześnie. Mimo przeszkód osiągnął artystyczne spełnienie. Pozostawił po sobie unikatowy dorobek muzyczny, ceniony za klarowność stylu, wysoki poziom wymagań wykonawczych.
Celem mojego życia jest tylko muzyka. Jeśli komukolwiek jeden akt, jedna sekunda mojej muzyki sprawi przyjemność, to już jest dla mnie wielkie szczęście – Michał Spisak.
Młodzi i zdolni
Twórczość i postać Michała Spisaka inspirowała, inspiruje i będzie inspirować kolejne pokolenia młodych artystów, również za sprawą Międzynarodowego Festiwalu im. Michała Spisaka, który od lat organizowany jest przez Pałac Kultury Zagłębia, miasto Dąbrowa Górnicza oraz Akademię Muzyczną im. K. Szymanowskiego w Katowicach. W tym roku do grona organizatorów dołączył Zespół Szkół Muzycznych w Sosnowcu, ponieważ czwarta edycja festiwalu, nosząca tytuł „Młodzi i zdolni”, ma promować twórczość młodych artystów oraz muzykę klasyczną wśród młodego pokolenia.
IV Międzynarodowy Festiwal im. Michała Spisaka rozpocznie się w dzień rocznicy urodzin patrona (14 września) w Pałacu Kultury Zagłębia, gdzie otwarta zostanie wystawa „Preludium do sukcesu. Niezwykła młodość Michała Spisaka”, dedykowana pamięci Profesora Leona Markiewicza. Tego samego dnia na scenie głównej pałacu wystąpią Rudersdal Chamber Players oraz Mikołaj Roznerski, który opowie o muzycznych początkach Michała Spisaka i innych wybitnych kompozytorów, ukazując decydujące momenty w ich bogatych życiorysach. Podczas koncertu „Na urodziny Michała Spisaka. Szaleństwa młodości”, 14 października o 17:00, usłyszymy twórczość dąbrowskiego kompozytora, Carla Nielsena i Roberta Schumanna.
19 września o 12:00 w sali koncertowej Zespołu Szkół Muzycznych w Sosnowcu odbędzie się koncert dla zorganizowanych grup szkolnych „Niepowtarzalni”. Twórczość Michała Spisaka, Wojciecha Kilara i Henryka Mikołaja Góreckiego, kształconych w katowickiej Akademii Muzycznej, zaprezentują Śląska Orkiestra Kameralna oraz Piotr Pławner, który wcieli się w rolę dyrygenta oraz solisty. Całość poprowadzi Regina Gowarzewska.
25 września o 18:00 w Pałacu Kultury Zagłębia wystąpią artyści młodego pokolenia w koncercie „Na młodość, chór i orkiestrę”. Publiczność usłyszy utwory m.in. Moniuszki, Wieniawskiego i Freddiego Mercury’ego w wykonaniu Młodej Filharmonii Międzyszkolnej, czyli chórów, orkiestr, solistów Zespołu Szkół Muzycznych w Sosnowcu oraz Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Żorach.
2 października o 9:30 i 11:00 w Sali Kameralnej NOSPR w Katowicach odbędą się koncerty cyklu „Kalejdoskop”, podczas których usłyszymy laureatów 14. Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Michała Spisaka – Amelię Kowalewską (trąbka) i Daniela Schimmera (waltornia) przy akompaniamencie pianistki Anny Czaickiej-Jaklewicz. Koncerty dla dzieci, młodzieży i seniorów poprowadzi Aleksandra Batog.
6 października o 18:00 w Pałacu Kultury Zagłębia wystąpią laureaci 13. Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Michała Spisaka – Paulina Sochaj (obój), Mateusz Sowa (klarnet) oraz Kayetan Cygański-Bolski (fagot), którzy wystąpią wraz z zespołem Airis String Quartet.
I Młodzieżowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka odbędzie się 7–9 października w Zespole Szkół Muzycznych w Sosnowcu; przesłuchania są otwarte dla publiczności. Festiwal zwieńczy występ Orkiestry Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia pod batutą Katarzyny Tomali-Jedynak oraz solistów w Koncercie Finałowym, 10 października o 18:00 w Pałacu Kultury Zagłębia.
Co cieszy, festiwal jest organizowany we współpracy z instytucjami kultury, uczelniami i szkołami artystycznymi z regionu, dzięki wsparciu partnerów i sponsorów - z wiarą w talenty, nadzieją na sukces i miłością do sztuki.
Więcej informacji na www.palac.art.pl oraz www.spisakfestiwal.palac.art.pl
