Ślązacy o prawne uznanie godki aktywnie walczą już 18 lat. Po raz pierwszy projekt ustawy w tej sprawie trafił do Sejmu w 2007 r. Później były kolejne. Każdy projekt przepadał. Niezależnie od tego, kto był u władzy.
Wszystko zmieniło się w niedzielę, 19 marca 2023 r., Donald Tusk przyjechał do Radzionkowa, gdzie spotkał się z burmistrzem miasta Gabrielem Toborem. Panowie zjedli wspólnie obiad, czyli kluski, roladę i modrą kapustę, a później zwiedzili Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR. Podczas wizyty polityka na Górnym Śląsku padła tzw. “deklaracja radzionkowska”. Donald Tusk zapowiedział, że doprowadzi sprawę języka śląskiego jako regionalnego do końca. Kwestia ta znalazła się w słynnym spisie spraw do załatwienia w ciągu 100 dni od zaprzysiężenia nowego rządu.
Rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony 13 grudnia. Ostatni, poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym wpłynął do Sejmu 25 stycznia. Wnioskodawczynią była posłanka Monika Rosa z KO. Pierwsze czytanie miał dopiero 20 marca, a 100 dni od zaprzysiężenia rządu upłynęło dwa dni później.
Dzisiaj, 19 marca 2025 roku, mija już 462 dni od tego momentu.
Na koniec sejmowej batalii musieliśmy jednak trochę poczekać. W piątek 26 kwietnia 2024 r., Sejm przegłosował ustawę o uznaniu języka śląskiego za język regionalny. Za projektem zagłosowało 236 posłów, a przeciwko było 186.
9 maja senatorki i senatorowie zagłosowali przeciwko odrzuceniu projektu ustawy (30 głosów za, 57 przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu). Potem przyszedł czas na głosowanie w sprawie przyjęcia ustawy (57 głosów za, 29 przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu). Senat przyjął ustawę bez poprawek!
Ustawa trafiła na biurko prezydenta Andrzeja Dudy. Ten, zgodnie z przewidywaniami, ją zawetował. Jego uzasadnienie wywołało sporo kontrowersji.
- Niedające się wykluczyć działania hybrydowe, jakie mogą być podjęte w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej, związane z prowadzoną wojną za wschodnią granicą, nakazują szczególną dbałość o zachowanie tożsamości narodowej. Ochronie zachowania tożsamości narodowej służy w szczególności pielęgnowanie języka ojczystego - możemy przeczytać w oświadczeniu prezydenta.
Pytani o weto i przyszłość ustawy politycy koalicji rządzącej zaczęli zapowiadać, że zajmą się tym tematem po zaprzysiężeniu nowego prezydenta w 2025 roku.
W międzyczasie mogliśmy usłyszeć wielokrotnie powtarzane przez prawicę opinie prof. Miodka, jakoby śląski nie był osobnym językiem oraz zmienne opinie prof. Bralczyka. Do tego doszła pozytywna opinia wyrażona w liście do prezydenta Dudy podpisana przez 17 językoznawców z tytułami naukowymi, w tym przewodniczącą Rady Języka Polskiego, prof. Katarzynę Kłosińską.
Czy śląski doczeka się statusu języka regionalnego?
W sobotę, 7 grudnia 2024 roku w Gliwicach pojawił się kandydat na urząd Prezydenta RP, Rafał Trzaskowski. Polityk zadeklarował, że - jeśli zostanie prezydentem Polski - jedną z pierwszych ustaw, które podpisze, będzie ustawa o języku śląskim.
Kandydat Trzeciej Drogi Szymon Hołownia wielokrotnie mówił, że ustawę podpisze. Ostatnio w rozmowie z Dziennikiem Zachodnim w marcu 2025 roku.
Oczywiście są też kandydaci reprezentujący odmienne zdanie.
27 listopada 2024 r. w Raciborzu na Zamku Piastowskim odbyło się spotkanie z "obywatelskim", wyznaczonym przez Prawo i Sprawiedliwość kandydatem na prezydenta Polski w wyborach w 2025 r. Karolem Nawrockim.
W czasie spotkania padło pytanie:
- Czy pan prezes (Nawrocki jest prezesem Instytutu Pamięci Narodowej - przyp. red.) podpisze ustawę o regionalizacji języka śląskiego, która została zawetowana przez obecnego prezydenta?
Tego pytania nie pozwolili już zadać inni uczestnicy spotkania, bucząc i krzycząc najpierw "Nie!", a potem "Tu jest Polska, tu jest Polska". W trakcie tego Karol Nawrocki uśmiechał się, jakby zadowalała go taka reakcji widzów. Po czym skwitował "Ludzie odpowiedzieli". Dał tym samym do zrozumienia, że gdy zostanie prezydentem, jego decyzja w sprawie uznania języka śląskiego za regionalny będzie taka sama jak urzędującego prezydenta Andrzeja Dudy.
Podobne stanowisko do Karola Nawrockiego najprawdopodobniej prezentuje kandydat Konfederacji - Sławomir Mentzen. Śląski poseł Konfederacji, Grzegorz Płaczek w rozmowie z DZ stwierdził, że zna stanowisko kandydata swojej partii. Nie ma tu zaskoczenia - Mentzen ma tej ustawy nie podpisać.
Na koniec warto dodać, że język regionalny to nie jest kategoria językoznawcza, a prawno-polityczna. Została zawarta w „Europejskiej karcie języków regionalnych lub mniejszościowych” i zgodnie z nią "języki regionalne lub mniejszościowe" oznaczają języki, które „są tradycyjnie używane na określonym terytorium państwa przez obywateli tego państwa tworzących grupę mniejszą liczebnie od pozostałej części ludności tego państwa” i „różnią się od oficjalnego języka (języków) tego państwa, nie obejmuje to ani dialektów oficjalnego języka (języków) tego państwa, ani języków migrantów”. Jedynie politycy mają moc nadania śląskiemu takiego statusu.
Może Cię zainteresować:
