„Szkice z dziejów ziemi pszczyńskiej“, trzecia konferencja popularnonaukowa, organizowana przez Muzeum Miejskie w Tychach i Muzeum Historii Katowic we współpracy z Polskim Towarzystwem Historycznym, nosi podtytuł
„Woda w dziejach ziemi pszczyńskiej – historia, antropologia, biologia, geografia i współczesne postindustrialne wyzwania ekologii”.
Tematem wydarzenia jest woda – największe bogactwo na Ziemi, a zarazem niebezpieczny żywioł, o czym przypomniały nam ostatnie dni... Po raz pierwszy prelegentki i prelegenci reprezentujący różne dyscypliny naukowe – historię, antropologię i biologię – spotkają się w jednym miejscu i podzielą wynikami swoich badań. Różnorodność wykorzystanych materiałów zarówno archiwaliów, jak i wyników najnowszych badań naukowych, pozwoli szeroko spojrzeć na zagadnienie wody na ziemi pszczyńskiej.
Konferencja „Szkice z dziejów ziemi pszczyńskiej“ będzie trwać dwa dni:
data: 25 września 2024 (środa), godz. 16.00–19.00
miejsce: Muzeum Miejskie w Tychach, Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
zapisy: formularz zgłoszeniowy
więcej informacji: 887 450 212 (także SMSem), g.oleksy@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny
więcej: https://muzeum.tychy.pl/wydarzenie/woda-w-dziejach-ziemi-pszczynskiej-historia-antropologia-biologia-geografia-i-wspolczesne-postindustrialne-wyzwania-ekologii/
data: 26 września 2024 (czwartek), godz. 10.00–15.00
miejsce: Muzeum Historii Katowic, ul. ks. J. Szafranka 9, Katowice
zapisy: formularz zgłoszeniowy
więcej informacji: 32 256 18 10 wew. 104 lub 512 953 688, promocja@mhk.katowice.pl
wstęp wolny
więcej: https://muzeum.tychy.pl/wydarzenie/szkice-z-dziejow-ziemi-pszczynskiej-3/
Wśród prelegentek i prelegentów konferencji znajdą się:
- dr hab. prof. UŚ Edyta Sierka (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Śląskie Centrum Wody),
- dr hab. prof. UŚ Andrzej Woźnica (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Śląskie Centrum Wody),
- dr Adam Frużyński (Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu),
- dr Barbara Kalinowska-Wójcik (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Archiwum Państwowe w Katowicach),
- dr Maria Lipok-Bierwiaczonek,
- dr Halina Nocoń,
- dr Rafał Obetkon,
- dr Adam Pisarek (Uniwersytet Śląski w Katowicach),
- dr Wojciech Schäffer (Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach),
- dr Grzegorz Sztoler (Archiwum Redakcyjne „Dziennika Zachodniego”),
- Marcin Cyran (Muzeum Zamkowe w Pszczynie),
- Jan Gąsior,
- Natalia Janczewska (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach),
- Agnieszka Ociepa-Weiss (Archiwum Państwowe w Katowicach),
- Sławomir Stanowski (Muzeum Historii Katowic).
Filmowe wydarzenie towarzyszące
AKTUALIZACJA: Pokaz został odwołany.
Organizatorzy przygotowali też wydarzenie towarzyszące, po drugim dniu konferencji – tyską premierę filmu „Przynoszę Ci dzikość“. To pełnometrażowy film dokumentalny Dyby Lach i Adama Lacha o symbolicznej podróży Michała Zygmunta dla zdegradowanej rzeki – od Bugu do Odry. Rozmowę z reżyserką poprowadzi Anna Dudzińska z Trójki – Programu 3 Polskiego Radia.
Film przypomina o katastrofie ekologicznej na Odrze w 2022 roku – jednej z największych rzek w historii nowożytnej Europy. To zapis 40-dniowej podróży muzyka Michała Zygmunta, który, przytłoczony degradacją ukochanej rzeki, postanawia przepłynąć 1 300 kilometrów tradycyjną drewnianą łodzią w poszukiwaniu dzikości i nadziei. Wędrówka pozwala doświadczyć pozaludzkiego świata przyrody z perspektywy człowieka, który uważnie słucha – zanurzyć się w pierwotnych dźwiękach rzeki i zapomnieć na moment o zakrzyczanej codzienności. W ciszy, samotności, w dźwiękach budzącej się do życia wiosny, w głosie rzeki i brzmieniu wody, bohater poszukuje nadziei na taką przyszłość, w której panuje równowaga. Dla siebie, dla swojej córki, dla świata. Sama droga staje się pretekstem do rozmów o rzekach i wpływie człowieka na środowisko. Stawia pytania o wolność rzek i ludzi, o relację człowieka i natury, ekosystemowe splątania oraz wątek dzikości w człowieku.
Program pierwszego dnia konferencji (Muzeum Miejskie w Tychach)
I dzień: 25 września 2024 (środa) – Muzeum Miejskie w Tychach, pl. Wolności 1, Tychy
16.00–16.10 otwarcie konferencji
16.10–16.40 wprowadzenie: Jan Gąsior „Zbiory kartograficzne obszaru Górnego Śląska z lat 1636–1850 jako przyczynek do dyskusji nad rewitalizacją wód”
16.40–17.00 dr Rafał Obetkon „Gospodarka stawowa w zagrodach chłopskich na ziemi pszczyńskiej w I połowie XVIII wieku na podstawie danych z Katastru Karolińskiego”
17.00–17.20 dr Wojciech Schäffer (Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach) „Wzmianki o stawach z Kobióra, Krzyżowic i Tychów w dokumentach pergaminowych panów na Pszczynie z rodu von Promnitz z 1580 i 1592 roku z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach”
17.20–18.00 dyskusja i przerwa
18.00–18.20 Marcin Cyran (Muzeum Zamkowe w Pszczynie) „Woda jako dobrodziejstwo, ale także zagrożenie na ziemi pszczyńskiej w przekazach źródłowych (1765‒1846)”
18.20–18.40 dr Grzegorz Sztoler (Archiwum Redakcyjne „Dziennika Zachodniego”) „To był potop. Powódź tysiąclecia (1997 rok) w gminie Bojszowy w pamięci zbiorowej i przekazach źródłowych”
18.40–19.00 dyskusja i podsumowanie
Program drugiego dnia konferencji (Muzeum Historii Katowic)
II dzień: 26 września 2024 (czwartek) – Muzeum Historii Katowic, ul. ks. J. Szafranka 9, Katowice
10.00–10.10 otwarcie drugiego dnia konferencji
10.10–10.30 dr Halina Nocoń „Harce na wodzie. Żeglarskie drużyny harcerskie ziemi pszczyńskiej w okresie międzywojennym”
10.30–10.50 Agnieszka Ociepa-Weiss (Archiwum Państwowe w Katowicach) „>>Nie dajmy się odepchnąć od Bałtyku<<. Działalność Ligi Morskiej i Kolonialnej w latach 30. XX wieku w powiecie pszczyńskim w świetle materiałów archiwalnych”
10.50–11.10 Sławomir Stanowski (Muzeum Historii Katowic) „Ziemia pszczyńska w świetle planów budowy kanału Odra–Wisła na przełomie XIX i XX wieku”
11.10–11.30 dr Adam Frużyński (Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu) „Gospodarcze wykorzystanie wody i budowle hydrotechniczne ziemi pszczyńskiej”
11.30–12.10 dyskusja i przerwa
12.10–12.30 dr Maria Lipok-Bierwiaczonek „Woda żywa. Źródła, potoki, utopce – refleksje antropologiczne”
12.30–12.50 dr Adam Pisarek (Uniwersytet Śląski w Katowicach) „Opowieści o zdziczałych ruinach rzeki. Rawa w muzealnych ekologiach wiedzy”
12.50–13.30 dyskusja i przerwa
13.30–14.00 dr hab. prof. UŚ Andrzej Woźnica (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Śląskie Centrum Wody), dr Barbara Kalinowska-Wójcik (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Archiwum Państwowe w Katowicach) „Zbiorniki wodne w zlewni rzeki Pszczynki – dawniej i dzisiaj”
14.00–14.20 dr hab. prof. UŚ Edyta Sierka (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Śląskie Centrum Wody) „Zaniechanie, czyli o wykorzystywaniu zasobów przyrody i jego skutkach dla różnorodności biologicznej”
14.20–14.40 Natalia Janczewska (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach) „Kilka słów o regionie wodnym Małej Wisły”
14.40–15.00 dyskusja, podsumowanie i zakończenie konferencji
