Dlaczego na ogół dziś nie pamiętamy Jackischa? Odpowiedź jest prosta - ponieważ żyjący w latach 1825-1912 Paul Jackisch był Niemcem. Ściślej Ślązakiem ducha niemieckiego, ale jako Niemiec niewątpliwie był postrzegany. Zaś pielęgnowanie pamięci o niemieckich rozdziałach historii Górnego Śląska nie było w dobrym tonie w latach PRL-u, a i dziś budzi negatywne reakcje w środowiskach broniących tezy o całkowitej polskości Śląska jak niepodległości.
Mówisz Jackisch, myślisz neogotyk
Analogicznie jest ze stylem, w jakim Jackisch na ogół tworzył swoje projekty, czyli neogotykiem. On również był piętnowany jako niemiecki. Wartość neogotyku deprecjonowano, dowodząc iż to styl wtórny, naśladowniczy i nie wnoszący nic nowego do architektury.
Urodzony w rodzinie murarza Jackisch projektował przede wszystkim budowle reprezentacyjne. W swoim dorobku najwięcej ma kościołów, ale są w nim również ratusze, szkoła, a nawet... więzienie.
Jackisch w Bytomiu
Miastem, gdzie natkniemy się na szczególnie dużo realizacji Jackischa, jest Bytom. I nic dziwnego. Architekt mieszkał w Bytomiu i przez kilkadziesiąt lat (od 1864 roku) sprawował tam funkcję radnego miejskiego. Efekty jego działalności w Bytomiu mogą się kojarzyć z grą Sim City. Czegóż on to w Bytomiu nie zbudował?! To Jackisch zaprojektował bytomski kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy z roku 1888 oraz łagiewnicki kościół św. Jana Nepomucena z 1896 (Łagiewniki, dziś dzielnica Bytomia, były wtedy odrębną gminą).
Najważniejszego bodaj budynku zaprojektowanego w Bytomiu przez Jackischa już nie ma. Był nim ratusz z 1878 roku. Niestety, spalili go Sowieci w 1945 roku, wyrządzając miastu niepowetowaną do dziś stratę. Co jeszcze zaprojektował Jackisch w Bytomiu? Wyliczać można długo:
- Więzienie i sąd (1858-1862). Oba są dziełem Jackischa.
- Budynek męskiego Miejskiego Katolickiego Gimnazjum (Städtisches Katholisches Gymnasium zu Beuthen O.-S.). Kiedy je otwierano w 1867 roku, było pierwszą szkołą średnią w Bytomiu i mieściło się w jednym z największych budynków miasta. Dziś to Szkoła Muzyczna im. F. Chopina w Bytomiu.
- Willlę Rittera (Wrocławska 8). Tak, to również Jackisch.
- szpital miejski na Żeromskiego (dziś Szpital Specjalistyczny Nr 1)
- szpital żydowski, następnie siedziba koncernu Schlesag (Moniuszki 28)
- rzeźnię miejską na Chrzanowskiego
- męski konwikt (czyli internat) biskupi przy alei Legionów.
Ponadto to właśnie Jackisch był budowniczym bytomskiej synagogi (wg projektu architekta Freudinga) oraz projektantem jej rozbudowy. Ta z kolei padła ofiarą nazistowskiego barbarzyństwa podczas Nocy Kryształowej w roku 1938.
Nie dziwmy się więc, że Bytom przyznał Jackischowi honorowe obywatelstwo miasta.
... i poza Bytomiem
Przejdźmy teraz do innych miast.
Wśród najważniejszych dzieł Jackischa jest boguckie saktuarium, czyli Bazylika św. Szczepana i Matki Boskiej Boguckiej w Katowicach (projekt 1892, budowa 1892–1894). Z innych budowli sakralnych, autor zaprojektował też:
- kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dąbrówce Wielkiej (1882)
- kościół Apostołów Piotra i Pawła w Mysłowicach (1875-1877)
- kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich (projekt 1881 roku, budowa 1881-1884
- kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mysłowicach (projekt 1881, budowa 1888-1891)
- kościół świętych Piotra i Pawła w Świętochłowicach (1891)
- kościół św. Wawrzyńca w Zabrzu-Mikulczycach (1892-1894)
- kościół pw. św. Michała Archanioła w Ornontowicach (1893)
- Kościół św. Marii Magdaleny w Lubomi (1884, zbudowany 1884-1886)
- kościół Trójcy Świętej w Wieszowie (1896)
- kościół św. Józefa na Otylii w Rudzie Śląskiej (rozebrano go w latach 30. XX wieku z powodu szkód górniczych)
Jackisch jest też autorem projektu przebudowy kościoła św. Barbary w Chorzowie 1894-1896. Z kolei kościół ewangelicko-augsburski św. Jana w Mikołowie wybudował (1860–1861) według projektu Friedricha Augusta Stülera.
Oprócz ratusza w Bytomiu Jackisch zaprojektował jeszcze drugi - ratusz w Mysłowicach. A oprócz bytomskiej rzeźni - kolejną w Tarnowskich Górach (ul. Nakielska). Oraz skład win firmy Sedlaczek tamże.
