Skwapliwie wykonując przepisy ustawy z 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu, wojewoda uznał Szewczyka za „symbol represyjnego, autorytarnego i niesuwerennego systemu władzy w Polsce w latach 1944-1989”. Wymuszane odgórnie, propagandowe zmiany na ogół w kiepsko przyjmują się w świadomości społecznej. Tak stało się i tym razem. Dla większości z nas plac pozostał tym, czym był – placem Szewczyka.
Czy po zmianie koalicji rządzącej Katowicami, województwem i krajem, nowe władze odważą się na formalne przywrócenie poprzedniej nazwy? Prawnie nie byłoby to wcale trudne. Wystarczy inicjatywa miasta – tzn. podjęcie uchwały o ponownej zmianie nazwy – tym razem na plac Wilhelma Szewczyka. Po stronie wojewody wystarczyłoby tej uchwały nie zakwestionować. Uznać, że Wilhelm Szewczyk nie jest jednak osobą „symbolizującą represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944-1989". Argumentów nie trzeba daleko szukać. Wystarczy sięgnąć do stanowiska Rady Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, która w 2017 roku pisemnie protestowała przeciwko sprowadzaniu pamięci po Szewczyku do jego politycznej aktywności.
Na przeszkodzie takiej inicjatywie nie stoją też bynajmniej zapadłe w tej sprawie wyroki sądów. Sąd wojewódzki w Gliwicach podzielił bowiem ówczesną argumentację miasta, że Szewczyk żadnym symbolem komunizmu nie był i wobec tego wojewoda nie miał podstaw, aby nazwę placu zmieniać. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny wprawdzie podtrzymał zarządzenie wojewody, jednakże kluczowe jest - z jakich powodów. Otóż uznał, że ustawa ceduje w tej sprawie prawo dokonania samodzielnej oceny historycznej na wojewodę. Ocena ta nie może być tylko arbitralna i niepoparta dostatecznymi argumentami. Wilhelm Szewczyk był zaś – zdaniem sądu - na tyle zaangażowany politycznie w ówczesny system, że wojewoda nie wykroczył poza granice swobody oceny, jaką pozostawiła mu w tej sprawie ustawa. Nie wykroczyłby poza nią jednak także dokonując oceny odmiennej, jeśli tylko również ona byłaby wystarczająco merytorycznie uzasadniona. Sąd nie oceniał bowiem, czy decyzja wojewody była merytorycznie trafna lecz czy była prawidłowo podjęta – to znaczy przytaczała argumenty, które wystarczająco racjonalnie ją uzasadniały. Z orzeczeń tych wynika także, że wydawana w tego rodzaju sprawach opinia IPN ma charakter jedynie doradczy i w żadnym razie wojewody (ani nikogo innego) nie wiąże. Nie ma więc żadnych przeszkód prawnych, aby w drodze odpowiedniej inicjatywy miasta i braku sprzeciwu wojewody, plac Szewczyka stał się ponownie „placem Szewczyka”.
Gdyby jednak władze miasta i wojewoda preferowały pójście za modnymi ostatnio postulatami poszukiwania społecznego pojednania, nic nie stoi także na przeszkodzie, aby rozważyć warianty kompromisowe. Ulice Szewczyka i Kaczyńskiego ulokować w różnych miejscach miasta, a sporny plac nazwać – placem... „Pojednania”?
