Smok wawelski... z Lisowic
Latem 2005 roku do Lisowic koło Lublińca zawitał Robert Borzęcki - zbieracz minerałów, który był pewien, że na tym terenie nic nie znajdzie. W trakcie poszukiwań jego uwagę zwróciły trzy fragmenty skamieniałości. Na łamach magazynu National Geographic opisywał, że przypominały wyglądem kawałki drewna, choć były od niego cięższe. Wykopaliska zabrał ze sobą do domu, ale ponownie obejrzał je dopiero kilka miesięcy później.
Po ponownych oględzinach okazało się, że skamieniałości mają gąbczastą budowę - tak jak kości. Zbieracz sfotografował nietypowe znalezisko i wiosną 2006 roku umieścił zdjęcia na witrynie popularnego forum paleontologia.pl z prośbą o pomoc w identyfikacji szczątków, nie podając miejsca odkrycia. Moderator forum zablokował wpis i skierował autora do dr Tomasza Suleja z Instytutu Paleobiologii PAN. Badacz wraz z Grzegorzem Niedźwieckim wybrał się do Lisowic. Mężczyźni dość szybko natrafili na liczne kości i małą rybią łuskę. Na miejsce do wsparcia prac wykopaliskowych przyjechali studenci z całej Polski, trwały one od lipca 2006 roku.
W międzyczasie na terenie Lisowic wykopano 54-centymetrową skamieniałą kość udową mezozoicznego gada. Skamieniałości w trakcie prac przybywało, a wkrótce potwierdzono, że pochodzą one z części triasu zwanej retykiem. Miliony lat temu na terenie Lisowic znajdowały się starorzecze, a klimat porównywalny był do aktualnie panującego w Indiach. Po wielu latach prowadzonych wykopalisk (zakończono je w 2013 roku) dowiedziono, że na badanych terenach żył "Smok", czyli najstarszy przedstawiciel linii ewolucyjnej wielkich dinozaurów drapieżnych. Osiągał wielkość około 4-5 metrów. Paleontolodzy na miejscu zidentyfikowali jeszcze kilka innych osobników, w tym dicynodonta - wymarłego gatunku gada ssakokształtnego.
Muzeum z inicjatywy mieszkańców
Na terenie wykopalisk z inicjatywy mieszkańców w 2008 roku zostało utworzone muzeum. Środki na otwarcie wystawy zostały zaczerpnięte z budżetu Gminy Pawonków i różnego rodzaju środków UE. Wykopaliska nie tylko wzbogaciły świat wiedzy o kolejne odkryte gatunki zwierząt, ale także i roślin. Botanicy w czasie odkryć wyodrębnili piętnaście nowych gatunków roślinności nie znanych dotąd z innych zakątków świata. Na liście wykopalisk znalazły się: smok wawelski (nazwa potoczna Smok z Lisowic), dicynodonty, celofyzy, plagiozaury, cyklotozaury, ryby dwudyszne i wiele innych gatunków zwierząt i roślin. Co ważne, prace wykopaliskowe będą kontynuowane.
Muzeum można zwiedzać od kwietnia do października (w pozostałych miesiącach jedynie po wcześniejszych uzgodnieniach telefonicznych). Indywidualnie wykopaliska zobaczyć można od niedzieli do wtorku. Oprócz poniedziałku muzeum otwarte dla zwiedzających jest od 15 do 18:30, natomiast z początkiem tygodnia wystawa dostępna jest od 9:30 do 13. Dla grup zorganizowanych muzeum wyznaczyło środę i czwartek. W piątki i soboty obiekt jest nieczynny. Bilet ulgowy kosztuje 5 złotych, a normalny 8. W razie wątpliwości możliwy jest kontakt telefoniczny pod numerem telefonu: 663 761 286.
Park Dinozaurów w Siemianowicach
Nie tylko w Lisowicach mają swoje dinozaury. Siemianowice Śląskie zachęcają nie tylko figurami prehistorycznych gadów, ale także dostępnym placem zabaw, rozległym terenem, tężnią solankową, stawem Rzęsa oraz Bażantarnią. Miejsce to jest świetną alternatywą dla zatłoczonej Doliny Trzech Stawów.
Najmłodsi mogą podziwiać miniatury m.in. Tyranozaura, Triceratopsa oraz Diplodoca. Do dyspozycji jest także głowa gada, w której dzieci mogą sobie zrobić zdjęcia. Dorośli natomiast mogą skorzystać ze strefy gastronomicznej oraz zrelaksować się przy wodnym zbiorniku. Wstęp do parku jest bezpłatny, a wejście możliwe jest przez całą dobę.
Prehistoria w Parku Śląskim
Tuż nieopodal - na terenie Chorzowa w Parku Śląskim mieści się kolejny Park Dinozaurów. Atrakcja znajduje się na terenie Śląskiego Ogrodu Zoologicznego. Warto wspomnieć o tym, że skalna kotlina dinozaurów powstała w 1975 roku i przez długi czas była jedyną tego typu ekspozycją w kraju. Sam pomysł uruchomienia ekspozycji zrodził się podczas prowadzonych prac wykopaliskowych na pustyni Gobi. Dinozaury znajdujące się w Parku Śląskim są efektem prac paleontologów. Na terenie kotliny obecnie można zobaczyć m.in.: Gallimimus, Tarbosaurus, Nemegtosaurus, Protoceratops, Prenocephale, Saichania. Prezentowane dinozaury w śląskim ZOO przedstawione zostały w ich naturalnej wielkości.
Wejście do Kotliny Dinozaurów jest możliwe po zakupieniu biletu do Śląskiego Ogrodu Zoologicznego. W sezonie (od marca do października) wejściówka ulgowa kosztuje 13 złotych, a standardowa 26, wstęp możliwy jest od godziny 9 do 19.
JuraPark Krasiejów
Muzeum paleontologiczne w Krasiejowie nieopodal Opola połączone jest z parkiem rozrywki. Na jego terenie nadal prowadzone są wykopaliska paleontologiczne. Turyści, oprócz zwiedzenia muzeum i spędzenia czasu w parku rozrywki, mogą udać się na spacer po terenie dawnego wyrobiska iłu, gdzie mogą zobaczyć repliki zwierząt prehistorycznych. Oprócz tego zwiedzający mogą obejrzeć także prehistoryczne oceanarium oraz park ewolucji.
Park Dinozaurów w Krasiejowie od lipca do sierpnia otwarty jest codziennie w godzinach 10-19. Bilety zostały podzielone na trzy kategorię. Pierwszą z nich stanowią wejściówki kompleksowe (jura park + park ewolucji) w cenie 89 złotych osoba dorosła, 79 - bilet ulgowy. Samo wejście do jura parku kosztuje w normalnej cenie 65 zł, a ulgowej 55 zł. Natomiast parku ewolucji wyceniany jest na 39 zł dla osoby dorosłej, a ze zniżką 33 zł.
W drugi weekend lipcowy w Krasiejowie zorganizowany został II Zlot Dinofanów. W programie: wykłady popularno-naukowe, wykopaliska na stanowisku, warsztaty paleontologiczne, spotkanie przy ognisku oraz koncert bębniarski z fireshow.
