Rok 2022 był zwieńczeniem biało-czerwonej gorączki na Górnym Śląsku, która została wywołana serią stuleci. Było stulecie pierwszego powstania śląskiego (2019), stulecie drugiego powstania śląskiego (2020), stulecie trzeciego powstania śląskiego (2021) i wreszcie stulecie przyłączenia części Górnego Śląska do Polski (2022).

Kilka lat wcześniej Finowie na stulecie odzyskania niepodległości wybudowali sobie w Helsinkach nowoczesną bibliotekę. Polacy z okazji tych stuleci... Tak, hura! W 2019 roku w Katowicach zorganizowano wojskową defiladę. Nie ruszyłem się wówczas z domu. Znajomi ruszyli, ale nie dojechali, bo niedofinansowany i niewydolny zbiorkom nie poradził sobie z liczbą zainteresowanych. Najwyraźniej to powinien być priorytet, a nie machanie szabelką.

Przyjrzyjmy się jednak temu, co działo się w mijającym 2022 roku, a działo się. Oj, działo.

Święto bez trybu. Wszyscy o nim zapomnieli

Prezydent Andrzej Duda ustanowił Narodowy Dzień Powstań Śląskich. Sęk w tym, że zrobił to już rok po setnej rocznicy ostatniego z nich. Dlaczego? Najwyraźniej wszyscy o tym zapomnieli, a coś wypadało zrobić, więc zrobiono tak po prostu. W stylu, do którego przyzwyczaiło nas Prawo i Sprawiedliwość, czyli bez trybu.

• Pierwsze powstanie śląskie wybuchło 16 sierpnia 1919 roku.
• Drugie powstanie śląskie wybuchło 19 sierpnia 1920 roku.
• Trzecie powstanie śląskie wybuchło 2 maja 1921 roku.

Dlatego Narodowy Dzień Powstań Śląskich obchodzimy. Tak, zgadliście! 20 czerwca. Nie zgadliście? Trudno. Nad tą zagadką pracowały najtęższe umysły. W zasadzie nie wiadomo kto. Nieważne. Ważne, że jest święto. W inną rocznicę. W rocznicę wkroczenia wojsk pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego przyłączenia części Górnego Śląska do Polski, co wydarzyło się 20 czerwca 1922 roku.

Podczas pierwszych obchodów Narodowego Dnia Powstań Śląskich dowiedzieliśmy się również, że powstańcy walczyli w tradycyjnych szlacheckich żupanach. A przynajmniej aktorzy w takich strojach przywitali Andrzeja Dudę pod Pomnikiem Powstań Śląskich w Katowicach. Jak zauważył pisarz Szczepan Twardoch, dość oryginalnych i obcych dla historii Górnego Śląska.

Ksiądz, który tryskał humorem, na piedestał

Miliony publicznych złotówek zainwestowano w Panteon Górnośląski. Dołożyłem ja, dołożyłeś ty. I jak to zwykle przy takich inicjatywach bywa, nikt z nami tego nie konsultował.

Zebrało się nieznane opinii publicznej gremium, które ustaliło, kto jest godny bycia w Panteonie Górnośląskim, a kto nie. Dziwnym trafem, jako że Panteon ulokowano w podziemiach katowickiej archikatedry, bardzo liczne i ważne dla historii naszego regionu okazało się duchowieństwo.

Weźmy na przykład ks. Józefa Stokowego, który był znany z tego, że tryskał żywiołowym humorem. Ważne? Ważne! Mam jednak wątpliwości, czy aż tak, aby umieścić go w Panteonie Górnośląskim, gdzie zabrakło m.in. wojewody Jerzego Ziętka, któremu zawdzięczamy Spodek, Osiedle Tysiąclecia, Ustroń-Zawodzie etc.

Co w przyszłości zostanie po Panteonie Górnośląskim? Dla naszego wspólnego dobra - oby nic. Poza wyremontowaną piwnicą i dachem archikatedry. W końcu o Pomnik Historii trzeba dbać.

Innego dziedzictwa w Katowicach nie chcemy

Zbigniew Przybyłka z Klubu Jagiellońskiego pisał o symbolicznej przemocy wobec Górnoślązaków. Dla mnie Aleja Polskiego Dziedzictwa Śląska jest jej najszczerszą emanacją.

- Mnie inne dziedzictwa nie interesują (…) Nie przejmujemy się tym, co kto mówi. Mówimy to, co my uważamy i co powinniśmy powiedzieć o historii tego regionu - powiedział wprost pomysłodawca Czesław Sobierajski w rozmowie z Teresą Semik dla ŚLĄZAG-a.

Jakby ta ksenofobiczna perspektywa nie wystarczyła, zrealizowano ten projekt najbardziej po polsku jak się dało, czyli dziadowsko. Szpaler dębów, a przed nimi szpaler jednakowych tablic. Nudne, przestarzałe, szpetne. Może i dobrze.

Nie ma zgody w sprawie pomnika na Zgodzie

W przypadku Panteonu Górnośląskiego debata, jako inicjatywa oddolna, odbyła się dopiero po jego otwarciu. Debatę na temat makiety Obozu "Zgoda" zaproponował marszałek Jakub Chełstowski. Szkoda, że dopiero po jej odsłonięciu.

Na makiecie pojawił się napis mówiący o dwóch totalitaryzmach - niemieckim i... komunistycznym. Bo jak dobrze wiadomo, co złego, to nie Polacy. To komuniści.

- Powinno być niemiecki i polski albo nazistowski i komunistyczny - ocenił europoseł Łukasz Kohut.

Teraz mamy beznarodowych komunistów.