Projekt ustawy o uznaniu śląskiego za język regionalny senackie komisje przyjęły (w środę, 8 maja 2024 r.) bez poprawek. - Język śląski powinien być uznany. Jest to kwestia tożsamości, ponieważ język jest jednym z elementów tożsamości kulturowej – mówiła senator-sprawozdawca Halina Bieda z Koalicji Obywatelskiej. Przed głosowaniem zapytano także o opinię prof. Katarzynę Kłosińską, przewodniczącą Rady Języka Polskiego.
"To jest bardzo żywotny język"
Opinia przewodniczącej RJP znacznie różniła się od poprzednich opinii rady. Prof. Kłosińska zaznaczyła, że język regionalny to nie jest pojęcie językoznawcze, a pojęcie z kategorii prawnej i dodała, że dyskusję nad tym czy coś jest językiem, dialektem, czy gwarą językoznawcy prowadzą od dawna.
- To nie jest tak, że ktoś jeden ustalił granice dialektów, granice gwar. Badacze różnią się, jeśli chodzi o stanowiska – zaznaczyła. Przewodnicząca Rady Języka Polskiego mówiła także, że język śląski ma odrębne cechy gramatyczne, ale – jak dodała - oprócz argumentów natury gramatycznej są argumenty natury socjolingwistycznej.
- Jest kodyfikacja ortografii, jest gramatyka kodyfikowana. To jest bardzo żywotny język, jest tworzona literatura, czyli jest w różnych obiegach, nie tylko w obiegu codziennym. Przede wszystkim to jest kwestia tożsamości, jeżeli 600 tys. osób uznaje za swoją tożsamość, tożsamość śląską, a język jest jednym z elementów tej tożsamości (…) to jest chyba najistotniejsze. (…) Język jest tworzony przez użytkowników, język jest nośnikiem kultury. Jeżeli mówimy o kulturze śląskiej, o tożsamości, to należy sądzić, że język jest wyrazem tej tożsamości – stwierdziła przewodnicząca Rady Języka Polskiego.
Prof. Kłosińska zaznaczyła jednak, że to jest jej własna opinia, a nie całej Rady Języka Polskiego. Niemniej to jednak duża zmiana, bo ponad 10 lat temu ówczesny przewodniczący RJP, prof. Andrzej Markowski mówił, że „nie ma żadnych faktów językowych, które by wskazywały na to, że język mieszkańców Śląska jest czymś innym niż gwary języka polskiego”.
Koniec "eksploatacji" prof. Miodka?
Do opinii obecnej przewodniczącej RJP odniósł się m.in. śląski pisarz Szczepan Twardoch. Stwierdził, że go cieszy, ale nie łudzi się, że „zatrzyma okrutną eksploatacje nieszczęsnego profesora Miodka”. Chodzi o wywiad prof. Jana Miodka z 2011 r., na który powołują się przeciwnicy uznania śląskiego za język regionalny, w którym stwierdził m.in., że „dyskusja o języku śląskim jest żenująca”. Obecnie prof. Miodek nie zabiera w tej sprawie głosu.
W Polsce status języka regionalnego ma jedynie język kaszubski – od 2005 roku. Starania o uznania za taki języka śląskiego trwają od roku 2007. Do tej pory wszystkie projekty zmiany ustawy w tej sprawie były „mielone” w Sejmie. Teraz wszystko będzie zależeć od prezydenta Andrzeja Dudy.
