Do dziś nie wypracowano jednego terminu, który określałby trafnie i krótko ten region. Proponowane określenia, np. Śląsko-Dąbrowskie Zagłębie Węglowe – także nie odzwierciedlały rzeczywistości, pomijając istotny teren w postaci Jaworzna, Chrzanowa, Libiąża, Trzebini, Brzeszcz i okolic. Kiedy potocznie mówimy: „Śląsk i Zagłębie” – chcąc oddać niejednorodność kulturową i historyczną tego obszaru – także błądzimy, gdyż mamy na myśli zaledwie niewielki fragment Śląska, który w dodatku – jest częścią zagłębia węglowego.
Jak to z tymi granicami było
Nie jest intencją autora sugerowanie, jak powinno się właściwie nazywać obszar przemysłowy skupiony wokół Katowic. Jednak warto pamiętać, że leży on na terenie dwóch krain historycznych – Śląska i Małopolski. I składa się on z trzech subregionów przemysłowych, czyli: Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (Śląsk), Zagłębia Dąbrowskiego i Zagłębia Krakowskiego (oba – Małopolska).
Czy więc zatem Sosnowiec leży w Zagłębiu Dąbrowskim? Też. Przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości Sosnowiec leżał w Rosji, która zrzekła się praw do ziem Królestwa Polskiego w traktacie brzeskim z dnia 3 marca 1918 roku. Był miastem granicznym, sięgając rzeki Brynicy, za którą leżały wówczas niemieckie miasta Górnego Śląska. Błędne jest jednak twierdzenie, jakoby Sosnowiec był także miastem graniczącym z Austro-Węgrami. Niwka i Maczki są dziś bowiem dzielnicami Sosnowca, jednak wówczas – były osobnymi miejscowościami w granicach Rosji.
Niwka weszła w skład Sosnowca w roku 1953, a Maczki – w roku 1975. We wspomnianym roku 1953 do Sosnowca przyłączono także obszar Jęzora. Wcześniej przysiółek ten należał do Jaworzna, które aż do 1975 roku pozostawało w województwie krakowskim i w historii najnowszej – z wyjątkiem okresu okupacji przez III Rzeszę – dzieliło losy Krakowa. Do dziś widać odrębność tej leżącej za niegdyś graniczną rzeką (Białą Przemszą) dzielnicy od reszty miasta. Choćby w ten sposób, że dojazd drogowy do nieczynnej już stacji kolejowej Jęzor – możliwy jest tylko z Jaworzna.
Stadion Zagłębia? W Szopienicach!
W 1954 roku rozpoczęła się budowa Stadionu Ludowego na użytek Górniczego Klubu Sportowego Zagłębie Sosnowiec… na terenie miasta Szopienice. Czyli za niegdyś rzeką graniczną (Brynicą), na terenie Śląska. Stadion oddano do użytku w 1956 roku. Oficjalnie teren stadionu – wraz przyległymi obiektami sportowymi i zalewem
„Stawiki” – przyłączono do Sosnowca w 1960 roku na mocy porozumienia z Katowicami, do których włączono miasto Szopienice z początkiem tamtego roku.
W ten sposób Sosnowiec wykroczył poza obszar Zagłębia Dąbrowskiego – zajmując niewielki fragment Zagłębia Krakowskiego w roku 1953 oraz niewielki fragment Śląska w roku 1960.
Może Cię zainteresować:
QUIZ gwary zagłębiowskiej. Wersja dla zaawansowanych! Te słowa to wielkie zagwozdki
Może Cię zainteresować:
