Długa historia i niespodziewany cud w XXI wieku
Na początek odrobina historii - szyb „Franciszek” to pozostałość dawnej kopalni „Brandenburg” (później KWK „Wawel”). Owa kopalnia to jedna z dwóch (obok „Murcek”) kandydatek do miana najstarszej „gruby” na Górnym Śląsku. To, którą z nich uznamy za faktycznie najstarszą zależy od przyjętych kryteriów. Jeśli brać pod uwagę fedrowanie na podstawie oficjalnego nadania, na mocy wydanego w 1769 r. prawa górniczego, to właśnie rudzki „Brandenburg” jest numerem jeden.
To już jednak historia. Teraźniejszość do niedawna wyglądała tak, że powstałe w drugiej połowie XIX stulecia i składające się na obecny pokopalniany kompleks obiekty od lat popadały w ruinę. Wydawało się, że tylko kwestią czasu jest, kiedy po prostu (mimo wpisu do rejestru zabytków) zawalą się ze starości.
Cud zdarzył się kiedy dwa lata temu grupa sympatyków lokalnej historii, skupiona wokół stowarzyszenia Tu Ruda zaczęła starania o to, by obiekt wystartował w organizowanym przez Fundację „Most the Most” konkursie Nasz Zabytek. Konkurencja była spora, ale wielka mobilizacja rudzkiej społeczności sprawiła, że „Franciszek” zwyciężył w śląskiej edycji konkursu. Nagrodą był grant o wartości miliona złotych na rewitalizację. Pieniądze te zostały przeznaczone na roboty budowlane. Wyposażenie wnętrz i organizację przestrzeni dla nowych funkcji obiektu wzięło na siebie miasto.
Będzie „izba kapelmajstra”, „izba szycio” oraz „izba śląskiego master chefa”
Owe nowe funkcje to przede wszystkim Lokalne Centrum Tradycji, które powstać ma w budynku biurowym dawnego kopalnianego kompleksu.
– Będzie ono połączeniem elementów tzw. living museum, centrum edukacji regionalnej oraz centrum integracji międzypokoleniowej – tłumaczyła wiceprezydent Rudy Śląskiej Aleksandra Skowronek, kiedy kilka miesięcy temu miasto oficjalnie przejmowało od Spółki Restrukturyzacji Kopalń całość gruntów i obiektów „Franciszka”.
– W obiekcie powstanie ekspozycja stała o historii dzielnicy Ruda oraz szybu „Franciszek” – zapowiadała.
Wnętrze Centrum zostanie podzielone na kilka tematycznych przestrzeni, z których każda będzie poświęcona jakiemuś elementowi dziedzictwa niematerialnego. Będzie więc „izba kapelmajstra” – poświęcona tradycji muzycznej oraz śpiewaczej, mająca stanowić też salę prób dla wywodzących się z górnictwa orkiestr dętych oraz zespołów śpiewaczych popularyzujących pieśni śląskie. Będzie również „izba śląskiego master chefa”, czyli zaaranżowana na tradycyjną śląską kuchnię przestrzeń, w której będzie można poznać tradycyjne sprzęty kuchenne, zapomniane receptury i przepisy, a także „izba szycio”, gdzie będzie można nie tylko poznać historię śląskiego stroju ludowego, ale i nauczyć się robienia na drutach czy szydełkowania.
W dawnej remizie mieszkania. Ogłoszono przetarg i... znaleziono kanały
- W obiekcie naprawiono stropy, wykonano wewnętrzne ocieplenie i ułożono instalacje. Trwają prace związane ze wstawieniem windy oraz izolacją piwnic. Na wykończenie czekają wnętrza. W następnym etapie rozpoczną się roboty związane z czyszczeniem ceglanych elewacji budynku – poinformowała kilka tygodni temu w mediach społecznościowych wiceprezydent Skowronek, przy okazji zapowiadając, że otwarcie Centrum planowane jest na początek 2025 roku.
Po sąsiedzku z Centrum Tradycji, w charakterystycznym budynku remizy dawnej zakładowej straży pożarnej, mają się znajdować mieszkania komunalne. Dokładnie sześć - na parterze dwa lokale dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz sala wielofunkcyjna, która może funkcjonować jako świetlica, biblioteka lub sala konferencyjna, na piętrze cztery mieszkania o powierzchni od 25 do blisko 53 m. kw.
Kilka dni temu przedstawiciele miasta poinformowali, że ogłoszono przetarg na remont i przebudowę budynku dawnej remizy wraz ze zmianą sposobu użytkowania na cele mieszkalne. Krótko wcześniej w budynku odkryto ceglane kanały. Z przeprowadzonego wstępnego rozeznania wynika, że jeden z nich łączył straż pożarną z cechownią, drugi odchodził w stronę maszynowni.
- Liczymy, że prowadzona właśnie kwerenda archiwalna pozwoli odpowiedzieć na pytania jaka była funkcja i dokładny przebieg kanałów. Myślimy również o tym, jak je wykorzystać w ramach przyszłego zagospodarowania terenu – podała Aleksandra Skowronek.
Może Cię zainteresować:
