Ludwig Guttmann urodził się w Toszku, ale dużą część swojego życia zawodowego spędził we Wrocławiu, toteż oba te miasta wspólnie wspominają swojego dawnego mieszkańca. Nadmienić trzeba, że znajdowały się one na terenie ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego, więc o Guttmannie możemy mówić jako o Ślązaku, ale używamy wobec niego określenia Niemiec-Brytyjczyk (tam też mieszkał pod koniec życia), a nie Polak.
Doktor Ludwig Guttmann jest jednym z najbardziej znanych wrocławian na świecie. Powstały o nim filmy dokumentalne i fabularne. W popularnym serwisie filmowym Netflix wzmianka o Wrocławiu, padła właśnie przy okazji prezentacji filmu dokumentalnego o paralimpijczykach i dokonaniach doktora Guttmanna, przede wszystkim idei paraolimpiady - mówi Ewa Pluta z wrocławskiego Muzeum Miejskiego.
Guttmann przyszedł na świat 3 lipca 1899 r. w Toszku (ówczesnym Tost), który obecnie znajduje się w powiecie gliwickim. Niedługo później syn żydowskiego hotelarza przeniósł się wraz z rodzicami do Królewskiej Huty, czyli obecnego Chorzowa. Tam pierwszy raz, jako praktykant, spotkał się z górnikiem, który doznał urazu rdzenia kręgowego. Zajmował się nim pomimo rad innych lekarzy mówiących, że los chorego jest przesądzony i wkrótce i tak umrze. W roku 1918 Ludwig pojechał na studia medyczne do Wrocławia (Breslau), niedługo później dołączyła do niego rodzina.
Breslau było silnym ośrodkiem akademickim, a uniwersytecka medycyna stała na bardzo wysokim poziomie. Jednak po roku studiów, Guttmann wyjechał do Fryburga Bryzgowijskiego (Freiburga) i tam kontynuował naukę - kontynuuje Pluta.
Rdzeń kręgowy - specjalizacja Guttmanna
Do Wrocławia wrócił już z wykształceniem wyższym. Chciał być pediatrą, w końcu trafił do kliniki Otfrida Foerstera, jednego z pierwszych światowej sławy neurochirurgów. Później Otfrid będzie osobistym lekarzem Lenina w ciągu jego ostatnich 2 lat życia, wypisze mu nawet akt zgonu. Grób Foerstera do dzisiaj znajduje się we Wrocławiu przy ul. Bujwida. Tam Guttmann zajął się osobami z urazami rdzenia kręgowego.
Mimo że niemiecka medycyna należała w tym okresie do najlepszych na świecie, to tego typy urazy uznawano za przypadki beznadziejne. Chorzy z uszkodzonym rdzeniem umierali na ogół w ciągu dwóch lat od wypadku, lecz nie wskutek urazu, a z powodu nieleczonych chorób współistniejących, np. chorób nerek, odleżyn, zakażeń. Guttmann opracował kompleksowy system zasad opieki nad paraplegikami i tetrapalgikami. Podstawowym założeniem była rehabilitacja i aktywizacja chorych. - chwali go Pluta.
Po krótkim pobycie w Hamburgu Guttmann założył rodzinę, został ojcem dwojga dzieci i podjął pracę we wrocławskim szpitalu na początku lat 20. XX wieku.
W roku 1933 do władzy w Niemczech doszli naziści. Od razu wprowadzili w życie wiele antysemickich zasad i zakazów, ograniczając ludziom wyznania mojżeszowego dostęp do wielu zawodów, w tym także medycznych. Guttmann jako żyd zmienił pracę na szpital żydowski przy ul. Wiśniowej.
Po wydarzeniach Nocy Kryształowej i kolejnych szykanach wobec Żydów, Guttmann był świadom, że nic dobrego w Niemczech go nie spotka. W 1939 roku z rodziną wyjechał do Wielkiej Brytanii - opowiada dalej Pluta.
W Wielkiej Brytanii papiery lekarskie musiał uzyskać na nowo, więc wziął się z powrotem cierpliwie za naukę. W końcu zaproponowano mu założenie oddziału dla osób z niepełnosprawnością kończyn dolnych (paraplegia) w Stoke Mandeville.
W czasie II wojny, po desantach wojsk z udziałem tysięcy żołnierzy, było mnóstwo młodych ludzi z urazami kręgosłupa. Guttmann zgodził się na objęcie kliniki, ale na swoich warunkach. Uważał, że chorzy nie muszą tkwić w łóżkach zamknięci w czterech ścianach sali szpitalnej. Przekonywał, że mogą być pełnymi uczestnikami życia we wszelkich jego przejawach - nakreśla kontekst Pluta.
Początki igrzysk paralimpijskich
Jeszcze w latach 40. Ludwig zorganizował przyszpitalne zawody sportowe dla swoich podopiecznych. Chciał ich aktywizować i włączać do różnych czynności wykonywanych przez osoby pełnosprawne. Sport nie był wyjątkiem od tej zasady.
Był pracowity, energiczny, pozytywnie nastawiony do świata, chorzy wspominali, że zawsze się uśmiechał. Był bardzo zaangażowany w relacje z chorymi. Potrafił po godzinach pracy bez zapowiedzi przyjechać do szpitala i sprawdzić, czy pielęgniarki obróciły chorego, aby nie zrobiły się odleżyny, albo czy jedzenie dla pacjentów gotowane jest według jego zaleceń. Do szpitala zdarzało mu się zabierać sprzęty z domu na przykład książki czy radio - mówi dalej Pluta.
Guttmann działał szeroko na rzecz osób z uszkodzeniami rdzenia kręgowego. Napisał wiele książek im poświęconych, artykułów, promował rehabilitację sportową. No i Igrzyska Paralimpijskie.
Pierwsze wystartowały w roku 1960 w Rzymie. Początkowo mogli w nich udział brać tylko sportowcy z, nie zgadniecie, uszkodzeniami rdzenia kręgowego. Igrzyska były bezpośrednią kontynuacją zawodów sportowych ze Stoke. Te przeprowadzono w 1948 i 1952 r.
Do Rzymu pojechało ok. 400 sportowców z 29 państw. Brali udział w 57 konkurencjach w 8 dyscyplinach. Trwały od 18 do 25 września. Klasyfikację medalową wygrali Włosi, zdobywając aż 80 medali, w tym 29 złotych, 28 srebrnych i 23 brązowe. Później byli Brytyjczycy (55) i zachodni Niemcy oraz Austriacy (po 30).
Do Tokio w 2020 r. pojechało 4.403 sportowców i sportowczyń ze 162 krajów. Brali udział w 539 konkurencjach w 22 dyscyplinach. Trwały 2 tygodnie, od 24 sierpnia do 5 września. Wygrali Chińczycy (207 medali, 96/60/51), później Brytyjczycy (124) i Amerykanie (104).
Pierwsze dwie edycje Igrzysk faktycznie odbyły się w Rzymie i Tokio jak Igrzyska Olimpijskie. W 1968 r. pełnosprawni sportowcy pojechali do Meksyku, natomiast paralimpijczycy do Tel Awiwu z powodu odmowy meksykańskiego rządu. Do miasta olimpijskiego wróciły dopiero w 1988 r. do Seulu. W 1984 r. współorganizatorem było Stoke Mandeville, miasto, w którym wszystko się zaczęło.
Polacy zadebiutowali w 1972 r. na IV Igrzyskach Paralimpijskich w Heidelbergu. Polska delegacja liczyła 22 zawodników. Zajęliśmy 6. miejsce z 33 medalami. Od tego momentu sport paralimpijski w Polsce jest naprawdę mocną gałęzią sportu, a Polacy przywożą wiele krążków z imprez.
W roku 1976 rozegrano pierwsze Zimowe Igrzyska Paralimpijskie w Örnsköldsvik w Szwecji. W roku 1988 pierwszy raz oficjalnie zaczęto mówić o Igrzyskach Paralimpijskich, do tej pory były to jedynie Międzynarodowe Zawody Osób z Niepełnosprawnościami. Igrzyska w 1996 r. w Atlancie jako pierwsze dostały pełne wsparcie medialne. W roku 2000 w Sydney doszło do skandalu. Hiszpanie wygrali złoto na zawodach w koszykówce osób z niepełnosprawnością psychiczną. Po finale okazało się jednak, że 10 na 12 Hiszpanów...nie miało żadnej niepełnosprawności! Medal im odebrano, a do 2012 r. nie organizowano więcej konkurencji dla sportowców z niepełnosprawnością psychiczną.
Sir Ludwig Guttmann
A co z Guttmannem? W roku 1966 otrzymał tytuł szlachecki z rąk królowej Elżbiety II. Działał cały czas na rzecz osób z przerwanym rdzeniem kręgowym. Współzałożył np. Międzynarodowe Towarzystwo Rdzenia Kręgowego (International Spinal Cord Society), był także redaktorem naczelnym magazynu Rdzeń Kręgowy (Spinal Cord). W tym samym roku, w którym otrzymał tytuł szlachecki, przeszedł na emeryturę. Zmarł 18 marca 1980 r. w wieku 80 lat w Londynie.
W roku 2012 BBC wypuściła film telewizyjny Najlepsi z Najlepszych o Guttmannie i jego klinice. W rolę doktora wcielił się Eddie Marsan.
Może Cię zainteresować:
Chciała mieć aktora. Mieszkanka Wirku wpadła w sidła oszusta
Może Cię zainteresować:
