Sosnowiec. Po ponad 50 latach znika budynek dawnego Instytutu Medycyny Pracy. Na miejscu po IMP za kilka lat będzie sąd okręgowy

Budynek Instytutu Medycyny Pracy w Sosnowcu powstał w latach 70.

Centralny Śląski Instytut Medycyny Pracy został utworzony w 1950 roku, w ramach struktur Śląskiej Akademii Medycznej im. Ludwika Waryńskiego w Zabrzu-Rokitnicy.

30 stycznia 1954 roku wyodrębniono ze struktur uczelni placówkę naukowo-badawczą pod nazwą Instytutu Medycyny Pracy w Przemyśle Węglowym i Hutniczym.

W roku 1973 zakończono budowę nowej siedziby Instytutu w Sosnowcu przy ulicy Bolesława Bieruta 13 (obecnie ulica Kościelna). W tym miejscu działała już wcześniej (od lat 60.) – w zaadaptowanym budynku byłego hotelu robotniczego – Klinika Chorób Zawodowych. Obok, w kierunku południowym, wybudowano nowy budynek w stylu późnego modernizmu, bardzo popularnego w czasach PRL. Projektantem był architekt inż. Władysław Raubiszko. Obiekt miał formę obrzeżnej zabudowy blokowej, otaczającej kwadratowy dziedziniec wewnętrzny. Miał 3 kondygnacje, widoczne z zewnątrz w postaci bardzo charakterystycznych elewacji, podzielonych na trzy pasy wąskich okien. Parter był cofnięty, wykończony z zewnątrz kamieniem o rustykalnym licu. Pozostałe dwa piętra sprawiają wrażenie nadwieszonych, a elewacja to wąskie okna, rozdzielone pionowymi słupkami i naprzemiennie ozdobione występującymi krótkimi i długimi listwami żelbetowymi, które pełniły funkcję „łamaczy słońca”, co zapobiegało nagrzewaniu się pomieszczeń latem. Oba budynki, z których w jednym mieściła się część szpitalna (zaadaptowany hotel), a w drugim część naukowa (nowy budynek), były połączone. W tamtym czasie oznaczało to bardzo dużą poprawę warunków lokalowych dla placówki.

22 postępowania sądowe

Od sierpnia 1992 roku placówka działała jako Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego. Lata dziewięćdziesiąte XX wieku to czas borykania się z ciągłymi kłopotami finansowymi. Kolejne lata przynosiły informacje o stale rosnących długach i kiepskich wynikach działalności naukowej, czego kulminacją były zarzuty o korupcję i niegospodarność dla osób z kierownictwa, odpływ kadry naukowej, procesy wytoczone przez wierzycieli, aż po jego likwidację.

Wg komunikatu Rady Ministrów RP, na dzień 4 marca 2021 roku, przeciwko placówce toczyło się 22 postępowań sądowych, w tym 3 z powództwa byłych jej pracowników. Było to w czasie, w którym instytutem zarządzał już likwidator, jako że rozporządzeniem Rady Ministrów – IMPiZŚ zakończył działalność z dniem 27 października 2019 roku. Sama likwidacja miała potrwać od 28 października 2019 roku do 31 marca 2021 roku, ale termin ten przesuwano dwukrotnie, to jest do 31 października 2021 roku i ostatecznie do 31 marca 2022 roku. Wg naszych informacji, podczas likwidacji udało się zaspokoić w niewielkim stopniu roszczenia wierzycieli.

Medycyna pracy w Sosnowcu przetrwała w formie okrojonej w postaci Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy przy ul. Stanisława Staszica, gdzie znalazła zatrudnienie część dawnej kadry IMPiZŚ.

Dalsze losy budynków

Prawa do dysponowania mieniem Instytutu w czasie jego likwidacji miało Ministerstwo Zdrowia, które na przełomie lipca i sierpnia 2021 roku zorganizowało przetarg na sprzedaż nieruchomości w postaci gruntu zabudowanego dwoma opisywanymi budynkami i innymi obiektami, do którego nie stanął żaden chętny nabywca. Ponieważ Ministerstwo Sprawiedliwości planowało utworzenie w tym czasie nowego sądu okręgowego właśnie w Sosnowcu, zwróciło się do Ministerstwa Zdrowia o umożliwienie nieodpłatnego przekazania zabudowanej nieruchomości IMPiZŚ na jego potrzeby. W ten sposób teren przeszedł we władanie Sądu Apelacyjnego w Katowicach, który jest inwestorem właściwym dla wszystkich sądów działających na terenie tej apelacji, a więc także Sądu Okręgowego w Sosnowcu.

- Rozpoczęta w grudniu rozbiórka jest początkiem planu przewidzianego na co najmniej na 80 miesięcy.” [prawie 7 lat – red.] – informuje rzecznik prasowa Sądu Apelacyjnego w Katowicach sędzia Wiesława Namirska – Rozbiórka oraz prace porządkowe mają potrwać ok. 5 miesięcy, czas na etap uzgadniania, uzyskiwania pozwoleń i innych dokumentów oraz projektowania przewidziany jest na 36 miesięcy [3 lata – red.] a na samą budowę, wykończenie i urządzenie budynków przewiduje się 39 miesięcy [ponad 3 lata – red.]. Wszystko uzależnione jest od posiadanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości środków. (…) W piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości do Sądu Apelacyjnego w Katowicach Arkadiusz Myrcha miał zapewnić, że budowa nowego gmachu dla Sądu Okręgowego w Sosnowcu jest dla ministerstwa sprawą priorytetową.

Na decyzję o rozbiórce obiektów miały wpływ głównie dwa czynniki – ich bardzo zły stan techniczny oraz trudność dopasowania rozmieszczenia pomieszczeń do nowych potrzeb.

Wygląda więc na to, że wciąż możliwe jest odtworzenie choć części ciekawej architektury, która zdążyła wrosnąć w okoliczny krajobraz przez minione pół wieku, poprzez nawiązanie do niej w nowym budynku, którego zarys jeszcze nawet nie istnieje.

Do czasu ewentualnego ukończenia inwestycji Sąd Okręgowy w Sosnowcu korzysta z pomieszczeń wynajmowanych. Administracja oraz wydziały karne mieszczą się w zabytkowym budynku dawnej Szkoły Realnej przy ulicy Stefana Żeromskiego (Pogoń), a pozostałe wydziały i część obsługi interesanta mieszczą się w biurowcu Agencji Rozwoju Lokalnego przy ulicy Teatralnej.