Spalarnie gwarantują niskie opłaty za odpady? Sprawdziliśmy, ile w tym prawdy porównując ceny odpadów w miastach ze spalarniami z cenami w GZM

– Zdecydowanie taniej jest w miastach, które mają tego typu instalacje – stwierdził podczas jednej z debat na Europejskim Kongresie Gospodarczym Mariusz Dzikuć, dyrektor ds. rozwoju firmy Fortum Power and Heat Polska porównując ceny za odbiór odpadów w miastach, które mają i które nie mają instalacji do ich spalania. Na potwierdzenie swych słów zestawił stawki opłat dla mieszkańców z kilku miast posiadających spalarnie z Wrocławiem, gdzie takiej instalacji nie ma, a wysokość opłaty przekroczyła już 41,2 zł na mieszkańca. W podobnej narracji wypowiadał się także prezydent Gliwic, Adam Neumann, który kategorycznie zapowiedział, że kierowane przez niego miasto mieć będzie spalarnię, a wówczas... – Doprowadzimy do tego, że ceny za odpady dla mieszkańców i ceny za ciepło będą niższe – deklaruje prezydent Gliwic.

Na ile teza, że w miastach, gdzie działają spalarnie odpadów mieszkańcy płacą za odbiór śmieci mniej aniżeli w tych, gdzie takich instalacji nie ma jest uzasadniona? Jako że w skali całej Polski takich instalacji jest zaledwie osiem, więc zebranie stawek opłat z „miast spalarnianych” nie jest wielkim wyzwaniem. A że niedawno porównywaliśmy stawki opłat w wybranych gminach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, więc i dysponujemy punktem odniesienia.

Wysokość miesięcznych opłat w miastach ze spalarniami

• Białystok: stawka opłaty liczona jest nie od osoby, a od powierzchni lokalu. I tak, gospodarstwa domowe o powierzchni lokalu do 40 m. kw. płacą 20 zł, o powierzchni większej niż 40 mkw. ale nie większej niż 80 mkw. – 44 zł, zaś te o powierzchni większej niż 80 mkw. – 56 zł.
• Bydgoszcz: 21 zł od osoby
• Konin: 24 zł od osoby
• Kraków: 27 zł od osoby
• Poznań: 25 zł od osoby (nieruchomość wielorodzinna) lub 28 zł od osoby (nieruchomość jednorodzinna)
• Rzeszów: 27 zł od osoby (nieruchomość wielorodzinna) lub 32 zł od osoby (nieruchomość jednorodzinna)
• Szczecin: dla domów jednorodzinnych stawka wynosi 115 zł, w budynkach wielorodzinnych wysokość opłaty uzależniona jest od ilości zużytej wody (przelicznik wynosi 10,3 zł opłaty śmieciowej od „kubika” wody).
• Warszawa: 85 zł od gospodarstwa domowego w zabudowie wielomieszkaniowej i 107 zł od gospodarstwa jednorodzinnego

Wysokość miesięcznych opłat w gminach Metropolii

• Będzin: 36 zł od osoby
• Bytom: 30 zł od osoby
• Chorzów: 34,9 zł od osoby
• Czeladź: 33 zł od osoby
• Dąbrowa Górnicza: 29 zł od osoby
• Gliwice: 34,39 zł na osobę przy czym ta kwota stanowi średnią statystyczną, wyliczoną na podstawie średniej powierzchni mieszkania i średniej liczby zamieszkujących je osób. Rzeczywista stawka opłaty uzależniona jest bowiem w Gliwicach od powierzchni mieszkania (w lokach do 60 mkw. mieszkańcy płacą 1,17 zł od metra kwadratowego, im większy metraż tym niższa stawka do 0,22 zł od metra w przypadku lokali o powierzchni powyżej 120 mkw.)
• Katowice: 26.3 zł od osoby
• Knurów: 31,90 zł za osobę w zabudowie wielorodzinnej i 32,20 zł za osobę w zabudowie jednorodzinnej
• Mikołów: 34 zł od osoby
• Mysłowice: 31,8 zł od osoby
• Piekary Śląskie: 38 zł od osoby
• Pyskowice: 38 zł od osoby
• Radzionków: 33,5 zł od osoby
• Ruda Śląska: 37 zł od osoby
• Siemianowice Śląskie: 36,95 zł od osoby
• Sosnowiec: 27, 7 zł od osoby
• Świerklaniec: 39 zł od osoby
• Świętochłowice: 32,5 zł od osoby
• Tarnowskie Góry: 33 zł od osoby
• Tychy: 26 zł od osoby
• Zabrze: 33 zł od osoby

Można nie mieć spalarni i płacić mało, a można mieć spalarnię i płacić drożej

Z powyższego zestawienia widać, że faktycznie stawki w miastach ze spalarniami na tle tych panujących u nas są relatywnie niskie. Faktycznie opłaty w wysokości poniżej 30 zł na osobę (a takie przeważają w miastach spalarnianych) są już u nas rzadkością. Co jednak nie oznacza, że nie zdarzają się wcale. I to już zakłóca czarno-białą narrację. Bo w niedysponujących spalarnią Katowicach bądź Tychach mieszkańcy płacą za odbiór śmieci mniej niż w posiadającym spalarnią Krakowie czy Rzeszowie (choć więcej niż w Bydgoszczy czy Koninie). Inna sprawa, że stawki tyskie, czy katowickie wyraźnie odbiegają od średniej w Metropolii, a w zdecydowanej większości gmin GZM mieszkańcy płacą już powyżej 30 zł od osoby.

Przy czym, i to kolejny stanowi kolejny czynnik burzący prostą tezę o tanich śmieciach w miastach ze spalarniami, pośród naszych gmin ze stawką przekraczającą 30 zł od ponad miesiąca znajduje się Zabrze, gdzie firma Fortum posiada elektrociepłownię wykorzystującą w charakterze paliwa m.in. właśnie tzw. frakcję resztkową odpadów. Przyjmujący niedawno nowy cennik radni wprost przyznali, że dotychczasowa stawka opłaty za odbiór odpadów nie gwarantowała pokrycia kosztów funkcjonowania systemu zbiórki.

Inna sprawa, że nie we wszystkich miastach spalarnianych przyjęto opłatę na osobę, co sprawia, że po prostu nie można porównać tamtejszych stawek z tymi panującymi u nas (w GZM większość gmin stosuje model „na głowę”, a z dużych miast tylko Gliwice stosują przelicznik bazujący na powierzchni lokalu).