10 kwietnia 2025 r. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wpisu do rejestru zabytków
nieruchomych woj. śląskiego zespołu zabudowy hali widowiskowo-sportowej „Spodek” przy al. W. Korfantego 35 w Katowicach.
Spodek będzie w końcu zabytkiem?
Do rejestru ma być wpisany zespół zabudowy Spodka, więc nie tylko sama hala, ale i lodowisko, sala gimnastyczna i plac przed Spodkiem. Wnętrza Spodka nie wchodzą w zakres "zespołu zabudowy".
O takim zamiarze Śląska Konserwator Zabytków Anna Ostrowska informowała kilka dni temu. Zwracała też uwagę, że Spodek już znajduje się w gminnej katowickiej ewidencji zabytków i z tego tytułu przysługuje mu ochrona. - To oznacza, że pozwolenie na budowę lub rozbiórkę dotyczące tego obiektu wydaje się po uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Odmowa uzgodnienia wyklucza możliwość wydania takiego pozwolenia - napisała w oficjalnym komunikacie.
Te słowa kierowała głównie do miasta Katowice, które rozpisało przetarg na projekt remontu części Spodka wymagających modernizacji. Pojawiły się też informacje o możliwości rozbiórki tarasów i schodów Spodka, a następnie ich odbudowaniu.
Decyzji Śląskiej Konserwator Zabytków nie przyklaskuje (mówiąc dyplomatycznie) prezydent Katowic Marcin Krupa.
- Pamiętajmy, że jednak to jest hala widowiskowo-sportowa, a one rządzą się określonymi prawami. Jeżeli chcemy mieć skansen, to możemy sobie zrobić skansen, a jeżeli chcemy mieć prężnie działający obiekt, tak jak do tej pory się to dzieje, to musimy pójść na pewne ustępstwa - uważa prezydent Katowic.
Zgodnie z prawem od dnia wszczęcia postępowania w sprawie wpisu zabytku do rejestru
do dnia, w którym decyzja w tej sprawie stanie się ostateczna, przy zabytku, którego dotyczy postępowanie, zabrania się prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych i podejmowania innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku. Zakaz ten dotyczy także robót budowlanych objętych pozwoleniem na budowę albo zgłoszeniem, a także działań
określonych w innej decyzji pozwalającej na ich prowadzenie.
Jednocześnie Urząd poinformował, że oględziny obiektu odbędą się 17 kwietnia 2025 r. (czwartek) o godz. 9.00.
Historia Spodka
8 maja 1971 roku, w Katowicach otwarto halę widowiskowo-sportową, którą wcześniej można było sobie tylko wyobrażać, snując rozbudzane wówczas marzenia o podboju kosmosu i obcych cywilizacjach. Po latach nie sposób sobie wyobrazić Katowic bez Spodka.
Powstał w miejscu, gdzie była hałda pohutnicza i zabudowania dawnego folwarku, które mimo wdzięcznej nazwy "Dwór Marii", pod koniec lat 50. XX wieku były zaniedbane i zrujnowane.
Reklama
Właśnie w tym czasie padł pomysł zbudowania w Katowicach hali widowiskowo-sportowej z prawdziwego zdarzenia. Szczególnie do tej idei zapalił się ówczesny wojewoda śląski, generał Jerzy Ziętek. Ogłoszono oficjalny konkurs. Wygrał go zespół projektantów z warszawskiego Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego, w składzie: Maciej Gintowt i Maciej Krasiński. Wbrew nazwie Biura, projekt Hali Widowiskowo-Sportowej, jaki zaproponowali projektanci, nie był typowy. Wymyślili konstrukcję, która na oko przeczyła zasadom fizyki i wyglądała jak olbrzymi latający talerz. Od razu przylgnęła do niego nazwa Spodek, i tak już zostało.
Ale pomysły architektów zdałyby się na nic, gdyby nie geniusz autora niecodziennej konstrukcji hali, Wacława Zalewskiego, który miał na koncie również projekt utrzymanego w stylu brutalizmu dworca PKP w Katowicach i Supersamu w Warszawie.
Jednak pierwotnie hala miała stanąć na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Później był pomysł zbudowania jej w Rowie Wełnowieckim. Jednak generał Ziętek, zobaczywszy wizjonerski projekt hali, zdecydował o przydzieleniu jej bardziej prestiżowego miejsca, między Śródmieściem Katowic a Koszutką, niedaleko Rynku.
Budowa Spodka odbywała się w latach 1964-1971. Przerwano ją na ponad rok z powodu podejrzeń o błędy konstrukcyjne, których nie potwierdzono. Zanim otwarto halę główną, w 1969 roku zaczęła działać mniejsza hala lodowiska.
Spodek jest jednym z pierwszych w skali światowej obiektów z dachem zrealizowanych w koncepcji tensegrity. Ważąca 300 ton stalowa konstrukcja kopuły jest połączona z zewnętrznym stalowym pierścieniem za pomocą 120 lin nośnych w formie prętowo-cięgnowych kratownic, na których osadzono pokrycie dachowe. Pierścień dachowy jest dodatkowo pochylony w poziomie o prawie 6 stopni. Dzięki temu ma się wrażenie, jakby hala szykowała się do odlotu.
Hala miała kosztować 200 mln zł, jednak ostateczny koszt - skąd my to znamy? - wyniósł aż 800 mln zł.
Spodek był areną niezliczonych wydarzeń kulturalnych i sportowych. Nieco starsi mieszkańcy Katowic pewnie pamiętają sytuacje, gdy hala zmieniała się w olbrzymie kino na 7 tysięcy widzów. Wystąpiły tu takie gwiazdy muzyki jak Metallica (1987 rok), Deep Purple (1996 r.), The Cure (1996 r.), Rammstein (2005, 2009), Pearl Jam (2000 r.), Depeche Mode (2006 r.). Odbywał się tu też festiwal rockowy Odjazdy.
Dziś zarówno Spodek, jak i MCK, choć są własnością miasta Katowice, są zarządzane przez firmę PTWP.
Może Cię zainteresować:
