Społeczne Agencje Najmu (SAN) to sposób zachodnich krajów na zagwarantowanie w miarę tanich mieszkań osobom, których nie stać na kupno lub wynajem na komercyjnych warunkach.
Społeczne Agencje Najmu jak pośrednicy
Działają one jak pośrednicy – wynajmują lub dzierżawią mieszkania, które następnie udostępniają osobom w trudnej sytuacji finansowej. Tyle tylko, że nie robią tego, by zarobić na wynajmie. Właścicielom mieszkań, którzy oddają je w zarządzanie Społecznym Agencjom Najmu nie zapewniają kokosów z wynajmu, ale za to gwarantują terminowe płatności czynszu i zarządzanie najmem w zamian za nieco tańszy czynsz, czyli bezpieczeństwo i uwolnienie się od "użerania się" z nieterminowymi najemcami. Lokatorom – zapewniają niższy niż rynkowy czynsz i bezpieczny najem.
Społeczne Agencje Najmu funkcjonują z powodzeniem od dziesięcioleci w Belgii, Francji i Wielkiej Brytanii. W Polsce model społecznych agencji najmu jest regulowany przez ustawę, która weszła w życie w lipcu 2021 roku. Gminy mogą skorzystać z tego rozwiązania w odpowiedzi na istniejące problemy mieszkaniowe, jak też na obecny kryzys migracyjny. Przepisy ustawy określają ramy funkcjonowania SAN, tryb zlecania tego zadania podmiotom trzecim, takim jak organizacje pozarządowe, podział ryzyka i zadań, a także ustanawiają szereg zachęt i narzędzi wspierających rozwój SAN jako usługi mieszkaniowej połączonej z usługami społecznymi. Zachęty te to m.in. dopłaty do czynszu (finansowane z budżetu państwa, niezależnie od innych świadczeń, które mogą zostać przyznane), a także zwolnienia z podatku dochodowego dla właścicieli lokali, którzy zdecydują się wydzierżawić swój lokal dla SAN.
Pierwsze uchwały rady gminy o powołaniu lub poparciu tworzenia SAN zostały już przyjęte w:
- Warszawie,
- Sopocie,
- Dąbrowie Górniczej.
Rada Miejska Dąbrowy Górniczej 27 stycznia 2021 r. uchwaliła uchwałę w sprawie poparcia działań prezydenta miasta w celu utworzenia Społecznej Agencji Najmu w strukturze Fabryki Pełnej Życia, która będzie realizowała zadanie wskazane w Uchwale z dnia 13 grudnia 2017 r., w sprawie przyjęcia Polityki mieszkaniowej gminy Dąbrowa Górnicza na lata 2018-2027.
Istnieje już także zbiór doświadczeń z pilotażu projektów opartych o koncepcję najmu społecznego, który od 2017 roku realizuje Habitat for Humanity Poland - obecnie w ramach Programu Najmu Społecznego, a także doświadczenia Miejskiego Biura Najmu działającego na zasadach najmu społecznego w Poznaniu, jako element polityki mieszkaniowej miasta.
Organizacja Habitat for Humanity Poland wskazuje, że SAN jest rozwiązaniem, które można dość szybko wprowadzić, ponieważ nie jest to budowa nowych mieszkań, ale jak najlepsze wykorzystanie zasobów już istniejących, nie tylko będących we władaniu gminy. Również po to, by sprostać wzmożonemu popytowi na mieszkania, związanemu z migracją do Polski uchodźców z Ukrainy. Sytuacja na rynku mieszkaniowym w Polsce stała się alarmująca, nie ma dość tanich lokali, by można było każdemu zapewnić godne miejsce do życia.
– Polska bez wcześniejszego przygotowania z dnia na dzień, w niespotykanie szybkim tempie stała się krajem przyjmującym najwięcej uchodźców – zauważa Katarzyna Przybylska z Habitat for Humanity Poland. – Tak gwałtowna zmiana sytuacji nie dała czasu na wypracowanie odpowiednich rozwiązań, które musimy natychmiast wdrożyć inaczej możemy być świadkami największej katastrofy humanitarnej współczesnej Europy.
Pustostany gminne też mogą trafić do takich Agencji
- W Polsce Społeczne Agencje Najmu nie są, jak na razie, narzędziem stosowanym na dużą skalę, ale doskonale nadaje się do pomocy bardzo zindywidualizowanej, nastawionej na ściśle zdefiniowane grupy, również uchodźców. Ponieważ nie ma kosztów budowy, to nakłady mogą być stosunkowo niskie, a efekty można uzyskać bardzo szybko” – podkreśla Hanna Milewska-Wilk z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.
Obiecujące może być wykorzystanie SAN-ów do zarządzania zasobami publicznymi oraz o niewyjaśnionym stanie prawnym, w tym w czasie postępowań spadkowych prowadzonych przez gminy. Tak zwane pustostany, zarówno prywatne, ale i o niewyjaśnionym statusie, mogą być zarządzane, zadbane i wykorzystywane do zaspokajania potrzeb mieszkańców gminy, z korzyścią dla wszystkich – dodaje Hanna Milewska – Wilk z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.
„Dostrzegamy potrzebę wsparcia gmin, które chcą zacząć korzystać z tego narzędzia, aby pomóc w zaspokojeniu ogromnych potrzeb mieszkaniowych związanych z tym kryzysem. Przygotowujemy materiały, by doświadczeniem i zdobytym praktycznym know-how podzielić się z samorządami poszukującymi rozwiązań mieszkaniowych w tej nadzwyczajnej sytuacji – podkreśla Katarzyna Przybylska z Habitat for Humanity Poland.
Może Cię zainteresować:
