Sprzeciw wobec likwidacji pszczyńskiego oddziału Archiwum Państwowego w Katowicach. Jest list otwarty

Redakcja

23/10/2022 - 15:54

Śląscy historycy i regionaliści Grzegorz Sztoler i Sławomir Pastuszka napisali list otwarty do dyrekcji Archiwum Państwowego, w którym protestują przeciwko decyzji o likwidacji pszczyńskiego oddziału Archiwum Państwowego w Katowicach. Treść opublikowali na Facebooku. Nim w poniedziałek 24 października list zostanie przekazany dyrekcji Archiwum Państwowego, można przyłączyć się do protestu.

UM w Pszczynie/Natalia Kolbiarz Fotografie

Pszczyński oddział APK Katowice mieści się na zamku w Pszczynie

O zamiarze likwidacji oddziału APK w Pszczynie i swoim sprzeciwie wobec tej decyzji poinformował Grzegorz Sztoler, znany śląski historyk, publicysta, regionalista, pisarz oraz archiwista:

Moje oburzenie wywołuje decyzja o likwidacji pszczyńskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Katowicach. Nie znam jej merytorycznego - przynajmniej oficjalnie - uzasadnienia. Ale uważam, że jest szkodliwa dla miasta, regionu i badaczy - nie tylko tych zawodowych, ale całego grona pasjonatów. Poza tym to prestiż. Pszczyna z jej historią zasługuje, by mieć swój własny oddział archiwum, tak jak miała przez ostatnie 70 lat. Gdyby nie te cenne zbiory nie byłoby tylu książek, publikacji w gazetach i lokalnej dumy z własnych korzeni. Oczekuję, że Dyrekcja Archiwum Państwowego w Katowicach cofnie tę szkodliwą decyzję i pozostawi w Pszczynie zbiory związane z miastem i regionem u nas - tak jak do tej pory było.

Treść listu otwartego historyków przeciw likwidacji oddziału APK w Pszczynie zamieścił na Facebooku Sławomir Pastuszka:

Osoby, które zechciałby poprzeć nasz List Otwarty i być jednym z sygnatariuszy, bardzo proszę o jednoznaczną deklarację w komentarzu pod tym postem lub w wiadomości prywatnej do mnie lub Grzegorz Sztoler. Ze względu na brak czasu, nie będziemy zbierać podpisów na żywo. Dane zostaną umieszczone pod listem w postaci listy elektronicznej. Imię i nazwisko, które znajdzie się w liście musi być zgodne z tym, które jest aktualnie używane. Można także podać wykonywany zawód, tytuł naukowy itp.Wszystkich, którym leży na sercu los pszczyńskiego archiwum, bardzo proszę o poparcie naszego Listu Otwartego. Bardzo proszę także o udostępnianie tego posta - pisze Pastuszka.

Czym jest pszczyński oddział Archiwum Państwowego w Katowicach i dlaczego jest ważny dla całego regionu?

Archiwum zostało powołane do życia jako Oddział Powiatowy Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Katowicach na mocy zarządzenia Ministra Oświaty z 21 lipca 1950 roku - czytamy na [szukajwarchiwach]. - Tradycje archiwalne Pszczyny sięgają jednak czasów znacznie wcześniejszych, z uwagi na specyficzną rolę Pszczyny w strukturach polityczno-administracyjnych Śląska, jako stolicy Wolnego Państwa Stanowego (freie Herrschaft) – co najmniej początków XVI wieku. Stąd główny trzon zasobu tego Archiwum stanowi pozostałość po działalności kancelarii rodów panujących na Pszczynie: Piastów (do 1336 roku), Przemyślidów (1336-1480), Kazimierza II ks. cieszyńskiego (1480-1517), Turzonów (1517-1548), rodu von Promnitz (1548-1765), książąt von Anhalt-Coethen (1765-1846) i von Hochberg (1846-1945). Bazę lokalową Oddziału w Pszczynie stanowią pomieszczenia na zamku pszczyńskim, w których były gromadzone przez wieki archiwalia tych rodów.
Najcenniejszym w skali ogólnopolskiej i najbardziej kompletnym pod względem źródłowym zespołem jest Archiwum Książąt Pszczyńskich w Pszczynie z lat 1287-1945. Składają się na niego dokumenty, akta polityczno-administracyjne, gospodarcze, w tym akta przedsiębiorstw i instytucji gospodarczych, głównie tych związanych z koncernem książąt pszczyńskich von Hochberg i rodzinne. Na uwagę zasługują dobrze zachowane akta miast: Pszczyny (1466-1945) i Bierunia Starego (1826-1945) oraz starostwa pszczyńskiego od 1743 roku. Pokaźną grupę stanowią akta pszczyńskich sądów z lat 1849-1975 z aktami metrykalnymi parafii katolickich i ewangelickich od końca XVIII wieku do 1874 roku oraz zespoły akt Urzędów Stanu Cywilnego z powiatów pszczyńskiego, bieruńsko-lędzińskiego, mikołowskiego i tyskiego.

O likwidacji oddziału pszczyńskiego APK mowa jest w opublikowanym w Biuletynie Informacji Publicznej zarządzeniu Dyrektora Archiwum Państwowego w Katowicach z 2 czerwca 2022. Likwidacja ma nastąpić do końca 2022 roku. Oto treść tego dokumentu [ŹRÓDŁO]:

ZARZĄDZENIE NR 21/2022

Dyrektora Archiwum Państwowego w Katowicach z dnia 2 czerwca 2022 roku w sprawie powołania Komisji do przeprowadzenia likwidacji Archiwum Państwowego w Katowicach Oddział w Pszczynie
Na podstawie § 13 ust. 2 pkt 7 statutu Archiwum Państwowego w Katowicach, nadanego
decyzją Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych nr 12 z dnia 8 kwietnia 2016 roku (z późn. zm.) oraz w związku z § 8 ust. 2 załącznika do zarządzenia nr 15 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie nadania statutu Archiwum Państwowemu w Katowicach, zarządza się co następuje:
§ 1
W celu przeprowadzenia likwidacji Archiwum Państwowego w Katowicach Oddział w Pszczynie, zwanego dalej Oddziałem, powołuję Komisję do przeprowadzenia likwidacji Oddziału, zwaną dalej Komisją.
§ 2
1. Komisja będzie pracować w składzie:
- mgr inż. Piotr Lis przewodniczący
- dr Krzysztof Ścisło członek
- mgr Klaudia Zogorska członek
- mgr Piotr Matuszek członek
- mgr Barbara Bednarczyk członek
- mgr Barbara Olesiejuk członek
- mgr Leszek Grochla członek
- mgr Bartosz Wytyczak członek
- mgr Sławomir Korba członek
2. W razie potrzeby do prac Komisji będą zapraszane osoby nie wchodzące w skład Komisji.
§ 3
1. Zadaniem Komisji jest przeprowadzenie likwidacji Oddziału, obejmującej m.in. następujące działania:
a) Przejęcie ewidencji Oddziału, w tym zaimplementowanie danych w ZoSIA (P. Matuszek, B. Bednarczyk),
b) Przejęcie księgozbioru Oddziału i włączenie do księgozbioru Centrali (dr K. Ścisło, K. Zogorska),
c) Przejęcie archiwum zakładowego Oddziału i włączenie do archiwum zakładowego w Centrali (S. Korba, B. Wytyczak),
d) Przewiezienie wytypowanych zespołów/zbiorów do Centrali Archiwum Państwowego w Katowicach, przejęcie magazynów Oddziału (L. Grochla), e) Przejęcie Kancelarii Oddziału (B. Olesiejuk),
f) Przejęcie spraw nadzoru archiwalnego (B. Olesiejuk).
2. Inwentaryzacja składników majątkowych w likwidowanym Oddziale będzie przeprowadzona na podstawie odrębnego zarządzenia.
§ 4
Likwidację Oddziału należy przeprowadzić do dnia 31 grudnia 2022 r.
§ 5
Komisja przedstawi wyniki prac Dyrektorowi Archiwum Państwowego w Katowicach w terminie do 31 grudnia 2022 roku.
§ 6
Do podstawowych obowiązków i uprawnień Przewodniczącego Komisji należy w szczególności:
1. Koordynacja prac nad zadaniami Komisji określonymi w § 3 niniejszego Zarządzenia.
2. Określanie i przyporządkowywanie zadań poszczególnym członkom Komisji.
3. Wstępne akceptowanie wypracowanych informacji i dokumentacji w celu zatwierdzenia przed przedłożeniem Dyrektorowi Archiwum Państwowego w Katowicach.
4. Zwoływanie posiedzeń Komisji.
5. Wnioskowanie do kadry kierowniczej o udział w Pracach Komisji innych pracowników Archiwum Państwowego w Katowicach.
§ 7
Kierownik Oddziału jest zobowiązany do zapewnienia członkom Komisji warunków niezbędnych do sprawnego przeprowadzenia prac likwidacyjnych, a w szczególności do przedstawienia wszystkich żądanych dokumentów oraz do udzielania informacji i wyjaśnień. Kierownik Oddziału jest zobowiązany wraz z pracownikami Oddziału do wzięcia czynnego udziału w pracach Komisji, wg wskazań Przewodniczącego Komisji.
§ 8
Kadra kierownicza Archiwum Państwowego w Katowicach oraz pracownicy obowiązani są do:
1. udzielania Komisji wszelkiej pomocy w wykonywaniu zadań określonych niniejszym Zarządzeniem;
2. opracowywania na prośbę Przewodniczącego Komisji, stosownej dokumentacji, niezbędnej do realizacji zadań Komisji;
3. delegowania podległych pracowników, na wniosek Przewodniczącego Komisji, do wzięcia udziału w pracach Komisji.
§ 9