Szrajbnie abo niy szrajbnie? Prezydentowi został tylko dzień na podpisanie albo zawetowanie ustawy „o języku śląskim”

Pierwsza ostawa o godce, która doszła tak daleko

Walka śląskich środowisk o oficjalne uznanie śląskiego za język regionalny trwa już 17 lat, ale dopiero teraz sprawy posunęły się aż tak daleko. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw wniesiony przez posłankę Monikę Rosę z KO został przegłosowany w Sejmie 26 kwietnia większością 236 głosów. Potem trafił do Senatu, gdzie głosowało za nim 57 senatorek i senatorów. Po przejściu przez obie izby parlamentu, ustawa została skierowana do podpisu prezydenta. Według artykułu 122. Konstytucji RP ma on 21 dni na podpisanie ustawy, lub skierowanie jej do Trybunału Konstytucyjnego. Może też oczywiście nie podpisać. W takim przypadku wnioskodawcy będą musieli zdobyć większość 3/5 posłów, żeby odrzucić prezydenckie weto.

Treść art. 122. Konstytucji RP:

1. Po zakończeniu postępowania określonego w art. 121 Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi Rzeczypospolitej.
2. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.
4. Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli jednak niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.
5. Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi Rzeczypospolitej nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3.
6. Wystąpienie Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją lub z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie ustawy wstrzymuje bieg, określonego w ust. 2, terminu do podpisania ustawy.

Długi czas oczekiwania

Śląskie środowiska zabiegające o uznanie godki za język regionalny nie traciły czasu. Śląski pisarz Szczepan Twardoch wystosował otwarty list do prezydenta, w którym apeluje o podpisanie ustawy „o języku śląskim”. Pod pismem podpisało się ponad 130 osób, wśród nich znaleźli się naukowcy, ludzie kultury i aktywiści nie tylko z Górnego Śląska. List podpisała nawet przewodnicząca Rady Języka Polskiego dr hab. prof. ucz. Katarzyna Kłosińska, która była wcześniej zaproszona do prac komisji senackiej w roli ekspertki.

Apel do prezydenta wystosowali także radni Sejmiku Województwa Śląskiego. Został przyjęty podczas posiedzenia Sejmiku 20 maja. Uchwałę zgłosili radni Koalicji Obywatelskiej, 24 radnych głosowało za, 13 przeciw.
Z kolei wcześniej, 15 maja do prezydenta wspólnie apelowali prezydent Katowic Marcin Krupa i ubiegający się o reelekcję europoseł Łukasz Kohut.

Czy prezydent posłucha głosów osób, które podpisały apel Szczepana Twardocha?

Według informacji podanych 7 maja przez Dziennik Zachodni prezydent nie zamierza podpisać ustawy. Z kolei osoby z jego otoczenia, pytane o sprawę, zapewniają, że Andrzej Duda z zaangażowaniem pochyla się nad kwestią języka śląskiego i rozmawia na ten temat z językoznawcami.

Sam zainteresowany podczas pobytu z Katarze na początku maja, zapytany o kwestię podpisu pod ustawą, powiedział:

- Rozmawiam na ten temat także z ekspertami. Proszę pamiętać, że większość ekspertów jest jednoznacznego zdania - mówię o naukowcach - że na Śląsku jest bardzo wiele dialektów, w których mówią ludzie w poszczególnych miejscowościach (...). Są to po prostu dialekty, najczęściej o charakterze lokalnym - powiedział na briefingu w Dosze.