Gmach, co dzisiej je za Cyntrum Ślōnskij Kultury powstoł we 1955 roku jako Dōm Kultury Metalowiec ôd Werkōw Technicznych Maszin Zgoda. Postawiyli go na postrzodku piyknego parku ze starymi strōmami we świyntochlowskij dzielnicy Zgoda, a za jego projekt zapowiedzialny bōł nojsłynniyjszy zespōł architektōw na powojynnym Ślōnsku: Zielōne kōnie. Tworzili go Henryk Buszko, Aleksander Franta i Jerzy Gottfried. Zielōne kōnie?

Żodne zielōne kōnie wōm niy pōmogōm

We 1954 roku, hned po zdobyciu dyplōmōw, zaprosiyli modych architektōw do udziału we zawartym kōnkursie na zagospodarzynie ôkolice Pałacu Kultury i Nauki we Warszawie. Już samo to bōł sukces i tak tyż udzioł we kōnkursie potraktowali inksi zaproszyni, co projektowali przestrzyństwo naôbkoło PKiN choćby sużebnie do dynkmala socrealistycznyj architektury.

Buszko, Franta i Gottfried nacychowali wysoke budōnki na krajach, we postrzodku niższe do handlu i usug. Pierzeja ôd kōmpleksu wiyńczyły statuy kōni ze brōnzu, co za jakiś czas miały sie pokryć śniedziōm.

Dzieło ôd modego tercetu jurorzi uznali za niyprawomyślne grubelactwo. Jedyn ze syńdziōw prawiōł, że „woli niy wypowiadać sie ô tyj robocie, bo by musioł wyrzeknōńć potympiynie dlo moralnyj postawy ôd twōrcōw”. Z jego ust wyszły tedy słynne słowa: „Żodne zielōne kōnie niy pōmogōm wōm we ukryciu kosmopolitycznyj architektury”. Buszko, Franta i Gottfried byli za moderni, już wyrostali nad ciasnota zideologizowanyj architektury.

We tym samym roku tyn tercet zaprojektowoł ôbiekt we świyntochlowskij Zgodzie. Trza przidać, iże sōm Gottfried we tamtym czasie miyszkoł we Świyntochlowicach. We Świyntochlowicach bōł tyż pogrzebany (umar we 2017 roku). Dzisiyjsze Cyntrum Ślōnskij Kultury we postrzodku ściōngo uwoga bezprecedynsowym we lokalnyj skali impetym: widowiskowy zal zdobiōm stiuki, sztukateryjo i pilastry, a przede wszyskim poynżny plafōn ze malyrskim przedstawiyniym ślōnskij ludowyj zobawy (autorstwa Edmunda Czarneckigo).