Planowałem opisać po jednej najważniejszej zakończonej w 2024 roku inwestycji z każdej gminy Zagłębia Dąbrowskiego. Niestety byłoby to ze szkodą dla materiału, bo w niektórych gminach zrealizowano bardzo ważne przedsięwzięcia, a w innych – równie istotne lub nawet bardziej – są w trakcie realizacji i w żegnanym właśnie roku na pewno nie będą ukończone. Do tak ważnych i trwających inwestycji należą m.in. przebudowa i remont dróg w Będzinie o bardzo dużej jak na miasto skali, remont i rozbudowa trasy kolejowej na odcinku Katowice-Sosnowiec-Będzin oraz przebudowa i remont trasy drogowej S1 w jej zagłębiowskiej części.
Koncepcja uległa zmianie. Przedstawiamy TOP5 zakończonych w 2024 inwestycji lub zmian, które – według subiektywnej oceny autora – mają lub mogą mieć najbardziej doniosły dla regionu wymiar. Kolejność nie ma znaczenia.
Gmina Ożarowice – nowe parking i przywrócona do życia hala przylotów portu lotniczego w Pyrzowicach
18 czerwca w porcie lotniczym w Pyrzowicach oddano do użytku przywróconą do życia halę przylotów, przeznaczoną do obsługi połączeń czarterowych. Terminal D – bo tak się nazywa – ma powierzchnię 1.805 m2, a jego centralnym elementem jest taśmociąg o długości 100 m, wyposażony w dwie nitki rozładunkowe (przyjmuje jednocześnie bagaż z dwóch samolotów). Także przed sezonem wakacyjnym oddano do użytku nowy parking na 757 samochodów.
Rok 2024 jest dla lotniska rekordowy. Łączna liczba obsłużonych pasażerów przekroczy 6,3 miliona, z czego ponad połowa to korzystający z lotów czarterowych, co czyni Pyrzowice największym portem w Polsce obsługującym czartery. Stąd też nowa hala przylotów jest tak ważna, by port utrzymał pozycję krajowego lidera w przyszłości.
O tym, że w najbliższych latach planowane są w Pyrzowicach dalsze inwestycje, z czego część już trwa – pisaliśmy na naszych łamach w tym roku często. W planie jest budowa zupełnie nowego terminalu głównego, z tunelem łączącym go z przystankiem kolejowym, parking wielopoziomowy, natomiast już trwają budowy: węzła do przeładunku paliw i towarów między samolotami a pociągami, nowej bazy służb utrzymania lotniska oraz parkingu terenowego na 900 miejsc. Są też plany zintensyfikowania obsługi towarowego.
To wszystko sprawia, że pyrzowicki port lotniczy zagości zapewne jeszcze nie raz w kolejnych edycjach rankingu najważniejszych inwestycji w Zagłębiu Dąbrowskim. A że prężnie działający, duży port lotniczy jest bardzo istotnym czynnikiem rozwoju całego regionu, chyba nie trzeba nikogo przekonywać.
Dąbrowa Górnicza – ukończenie przebudowy i remontu głównych dróg śródmiejskich i torowisk wraz z powrotem tramwajów na trasy
Przebudowa głównej osi komunikacyjnej miasta, która zaczęła się w listopadzie 2021 roku, była największą tego typu inwestycją w Dąbrowie Górniczej od lat. Inwestorem było zarówno miasto, jak i Tramwaje Śląskie S.A..
Przebudowano układ drogowy na odcinku ponad 5 kilometrów, a dodajmy, że układ ten to dwie jezdnie po 2-3 pasy w każdą stronę, przedzielone podwójnym torowiskiem tramwajowym, z chodnikami i drogami dla rowerów, skrzyżowaniami rondami, przejściami dla pieszych, przystankami tramwajowymi i autobusowymi oraz infrastrukturą towarzyszącą w postaci m. in. oświetlenia, zieleńców itd..
Przebudowano skrzyżowania zwykłe na ronda, zlikwidowano bariery architektoniczne w postaci dwóch kładek nadziemnych oraz czterech przejść podziemnych, zastępując je wyniesionymi przejściami naziemnymi; jedno przejście podziemne przebudowano. Chodniki przebudowano lub dobudowano, podobnie jak drogi dla rowerów i ciągi pieszo-rowerowe. Skrzyżowania między jezdniami samochodowymi, drogami dla rowerów i torowiskami tramwajowymi – zaprojektowano i wykonano od nowa, mając na uwadze poprawę bezpieczeństwa i sprawności ruchu. Gotowe fragmenty oddawano sukcesywnie i rozpoczynano przebudowę kolejnych – wszystko to przy zachowaniu ciągłości ruchu samochodowego, rowerowego i pieszego.
19 lutego, po blisko dwóch latach przerwy, wróciły tramwaje na wszystkie trasy Dąbrowy Górniczej. Ruch tramwajowy w ciągu ulic: Jana III Sobieskiego, Królowej Jadwigi, alei Józefa Piłsudskiego i ulicy Marcina Kasprzaka – czyli od granicy z Będzinem do Huty „Katowice” – wstrzymano 19 marca 2022 roku. W tym czasie wymieniono całkowicie torowiska – łącznie ok. 10 km toru, licząc pojedynczo – wraz z podtorzem i niezbędną infrastrukturą.
Szyny ułożono na podkładach strunobetonowych, w konstrukcji klasycznej – z wyjątkiem skrzyżowań z jezdniami oraz przy przystankach, gdzie szyny ułożono na prefabrykowanych płytach torowych. W obu przypadkach zastosowano systemy elastycznego montażu szyn, celem ograniczenia hałasu i drgań. Pod torowiskiem ułożono nowe podtorze. Zamontowano smarownice torowe, przebudowano układy odwodnieniowe torowisk oraz przebudowano i wymieniono na nową elektryczną sieć trakcyjną. Na granicy z Będzinem została przebudowana pętla torowa z torem odstawczym. Łącznie wybudowano 3 nowe perony przystankowe, przebudowano 16, z których 4 to zintegrowane perony tramwajowo-autobusowe.
Gruntowna przebudowa układu komunikacyjnego miała na celu przyspieszenie, usprawnienie i poprawę standardu poruszania się w mieście. Po kilku miesiącach funkcjonowania systemu po zmianach wydaje się, że cel został osiągnięty. Choć na pełną ocenę przyjdzie poczekać do zakończenia prac w Będzinie. Tam obecnie tworzą się zatory w wyniku prowadzonej przebudowy dróg – w tym na bezpośrednim, przedłużeniu dąbrowskiej ulicy Jana III Sobieskiego.
Sosnowiec – oddanie nowego wiaduktu w Dańdówce wraz z przebudową torowiska i powrotem tramwaju przez Niwkę do Mysłowic
25 czerwca oddano do użytku zespół dwóch wiaduktów wiszących o konstrukcji łukowej, które wybudowano w miejscu starego obiektu. Nieistniejący już wiadukt, oparty na 4 podporach, zamknięto 29 marca 2023 roku. Rozbiórka konstrukcji z lat 50. ubiegłego wieku, uprzątnięcie terenu i budowa nowych wiaduktów – trwały 1 rok i 3 miesiące, a więc stosunkowo niedługo. Wybrany typ konstrukcji pozwolił na pozbycie się betonowych podpór między torami kolejowymi, nad którymi wiadukt jest przerzucony. Forma dwóch wiaduktów umożliwiła rozdzielenie części samochodowo-rowerowo-pieszej od tramwajowej, dzięki czemu chwilowe obciążenia elementów zespołu są mniejsze, niżby były w przypadku pojedynczego wiaduktu. Ma to także znaczenie m. in. dla trwałości całości, dzięki separacji wibracji wywoływanych przez ruch kołowy i ruch torowy. Dodatkową korzyścią jest poprowadzenie ruchu tramwajowego w tym miejscu dwoma torami zamiast jednym, jak było wcześniej (wymuszało to oczekiwanie tramwajów na tzw. mijankach).
Szerszy z wiaduktów składa się z jezdni dla samochodów o jednym pasie ruchu w każdym kierunku oraz z ciągu pieszo-rowerowego. Ciąg ten jest fragmentem planowanej ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy Wojska Polskiego, co poprzedni wiadukt wykluczał.
Jednocześnie osobną inwestycję prowadziły Tramwaje Śląskie S.A., to jest przebudowę torów przy ulicy Wojska Polskiego w Sosnowcu i dalej przez Modrzejów, aż do dworca PKP w Mysłowicach. 7 września tego roku tramwaje wróciły na skróconą trasę (do przystanku Niwka Kościół), a 7 grudnia – po zakończeniu prac na odcinku śląskim – na pełną trasę, do dworca kolejowego w Mysłowicach. Przypomnijmy, że ruch tramwajowy linii 26 był wstrzymany od 6 września 2021 roku, a więc przerwa trwała 3 lata. W czasie remontu, na odcinku niweckim, przebudowano ok. 3,5 km torowiska, z czego na odcinku ponad 2 km (od skrzyżowania ulic Wojska Polskiego i Niweckiej – czyli wspomnianego wyżej wiaduktu – do przystanku Niwka Pawiak) – do standardu dwutorowego, w miejsce dotychczasowego jednotorowego. Na odcinku między przystankami Niwka Pawiak a Niwka Kościół – linia pozostała jednotorowa ze względu na niedostateczną ilość dostępnego miejsca. Na odcinku od skrzyżowania ulic Wojska Polskiego i Niweckiej do dworca kolejowego w Mysłowicach wymieniono torowisko na całkowicie nowe. Na typowych odcinkach szyny ułożono na podkładach strunobetonowych. Na skrzyżowaniach torów z jezdniami oraz przy niektórych przystankach, szyny ułożono na prefabrykowanych płytach torowych. W obu przypadkach zastosowano systemy elastycznego montażu szyn celem ograniczenia hałasu i drgań. Inne rozwiązanie zastosowano na większości mysłowickiego odcinka linii, co jednak nie jest już przedmiotem zainteresowania niniejszego artykułu. Pod torowiskiem ułożono nowe podtorze, przebudowano układy odwodnieniowe torowisk oraz przebudowano i wymieniono na nową elektryczną sieć trakcyjną wraz ze słupami. Przebudowano kilka peronów przystankowych. Zniknęły skrzyżowania torowe ze zlikwidowanymi torowiskami kolei przemysłowej.
Obie inwestycje – miasta i operatora tramwajowego – łączą się ze sobą i dlatego potraktowane są łącznie. Nowe wiadukty to brak konieczności remontu starego, który był w bardzo złym stanie technicznym, miał ograniczoną nośność i przepustowość. Pozwolą na przyspieszenie ruchu tramwajów (brak mijanek) i docelowo – bezpieczniejszy ruch rowerzystów i pieszych oraz cichsze i szybsze przeprawianie się transportu ładunków (równa nawierzchnia). Nowe torowiska to szybszy tramwaj, bez oczekiwania na mijankach, wygodniejszy (stare torowiska „miotały” pasażerami tramwajów), cichszy wewnątrz i na zewnątrz oraz realna alternatywa dla stojących w korkach autobusów.
Czy inwestycja miała same plusy? Niestety nie. M.in. o tym przeczytać będzie można niedługo na naszych łamach w rankingu WTOP5 2024 roku w Zagłębiu Dąbrowskim.
Powiat będziński – Zagłębiowski Szpital Kliniczny
W tym przypadku właściwszym określeniem niż inwestycja, byłaby ważna zmiana.
1 października oficjalnie otwarto Zagłębiowski Szpital Kliniczny, oparty o dotychczasowy podmiot powstały w wyniku połączenia przed laty w jeden szpitali w Czeladzi i Będzinie. Zmiana nazwy wynika ze zmiany statusu placówki, gdyż dzięki współpracy z Akademią WSB w Dąbrowie Górniczej, która uzyskała akredytację państwową do prowadzenia pełnego cyklu kształcenia przyszłych lekarzy – zagłębiowska lecznica zyskała status szpitala klinicznego. Oznacza to, że szpital będzie bazą dla kształcenia w zawodach medycznych dąbrowskiej uczelni, która dotąd kształciła m. in. w zawodach ratownika medycznego, fizjoterapeuty i pielęgniarki, a od ubiegłego roku akademickiego kształci także przyszłych lekarzy. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia, Collegium Medicum uczelni może przyjąć 60 studentów kierunku lekarskiego oraz – w zależności od możliwości – także innych kierunków medycznych (pielęgniarstwa, ratownictwa i fizjoterapii).
Przedstawiciele uczelni mówią, że liczą na współpracę, która nie ogranicza się wyłącznie do kształcenia lekarzy, ale również pozwoli na rozwinięcie prac naukowo-badawczych. Akademia WSB posiada zaawansowane pomoce naukowe, takie jak najnowocześniejsze fantomy noworodka, osoby dorosłej, rodzącej kobiety czy osoby starczej, które pozwalają na bardzo wierne symulowanie prawdziwego organizmu ludzkiego, niczym na sali zabiegowej. Ma też m. in. pracownię mikroskopową, anatomii (w tym prosektorium dydaktyczne, wyposażone w ciało przygotowane do celów dydaktycznych), fizjologii, biofizyki, biochemii i chemii; aparaty USG i EKG, respiratory, pompy infuzyjne i pozostały sprzęt umożliwiający prowadzenie zajęć w symulowanych warunkach klinicznych.
Z kolei przedstawiciele szpitala także mówią o stawianiu na naukę i badania, co już zmaterializowało się w postaci badań klinicznych w okulistyce, podsumowanych podczas europejskiego kongresu we wrześniu tego roku; podkreślają sukcesy w postaci wyjścia placówki z 60-milionowego zadłużenia w ciągu 7 lat i jej dobrą obecnie kondycję finansową. Jednocześnie mówią o perspektywicznym myśleniu na temat dalszego rozwoju, przejawiającego się m. in. w takich działaniach podczas prac modernizacyjnych i remontowych, by uwzględniały one prowadzenie zajęć dydaktycznych.
Jak powszechnie wiadomo, uczelnie prywatne w Polsce nie mają dobrej prasy. Panuje powszechna opinia, że poziom wymagań jest niższy niż na dobrych uczelniach państwowych, gdyż student jest tu przede wszystkim klientem, którego uczelnia nie chce stracić. Jednak niekoniecznie tak musi być w przypadku studiów medycznych. Medyczna kadra znana jest z traktowania swojej pracy i swoich obowiązków bardzo poważnie na tle kadry większości innych specjalności akademickich. W końcu chodzi tu o ludzkie życie. Trudno sobie wyobrazić, że lekarze-naukowcy, którzy bardzo rygorystycznie egzaminują studentów z wiedzy i umiejętności na uczelniach państwowych, będą studentów uczelni prywatnych traktować bardziej ulgowo. Mając nadzieję, że podobne praktyki nigdy nie będą miały miejsca, a studia medyczne na uczelni prywatnej nie będą przez samą kadrę traktowane z przymrużeniem oka – można widzieć utworzenie Zagłębiowskiego Szpitala Klinicznego jako nadzieję i szansę. Zarówno dla potencjału naukowego i dydaktycznego Zagłębia Dąbrowskiego, rozwoju branży medycznej i okołomedycznej w regionie, jak i dla samych pacjentów, gdyż kliniki zawsze cieszyły się większym od innych placówek uznaniem.
Brzmi to wszystko bardzo obiecująco, a czas pokaże, czy szanse te zostaną wykorzystane.
Sosnowiec – robot zabiegowy w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Św. Barbary
Jesienią w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 5 im. Św. Barbary w Sosnowcu, pojawił się najnowocześniejszy system robotyczny, wspomagający zabiegi onkologiczne. Obecnie jest wykorzystywany do operacji nowotworów prostaty oraz nowotworów jelita grubego, choć istnieje potencjał na wykorzystanie go także do innych rodzajów zabiegów. Przełomowość technologii objawia się przede wszystkim w trzech aspektach:
- pozwala na zabiegi w takich zakamarkach ludzkiego ciała, gdzie jest zbyt mało miejsca na użycie tradycyjnych metod albo jest to bardzo trudne,
- pozwala dokonywać zabiegów radykalnie mniej inwazyjnie (dużo mniejsze nacięcia skóry i innych tkanek),
- doskonale wizualizuje (powiększa i naświetla) miejsce operacji, dzięki czemu ryzyko błędu lub niedokładności jest mniejsze, niż w przypadku metod tradycyjnych.
Urządzenia już działają – do momentu publikacji materiału zostały wykorzystane do przeprowadzenia już kilkudziesięciu zabiegów.
Sosnowiecki szpital zyskał takie narzędzie jako pierwsza placówka w województwie śląskim. To nie tylko więcej skutecznie leczonych pacjentów i mniej powikłań. To także zdobywanie nowych umiejętności przez kadrę lekarzy, która będzie mogła – w perspektywie czasowej – wywierać presję na wyposażenie w podobną aparaturę innych szpitali i tam z niej korzystać – z korzyścią dla pacjentów. Te niepozorne moduły, ukryte w jednej z sal potężnego budynku szpitala – to krok ważniejszy, niż niejeden nowy, okazały gmach.
