Dzisiej ô wodolyczniczych tradycyjach ôd Chorzowa, do 1922 roku niymieckigo miasta, znanego pod mianym Königshütte, a we latach 1922-1935 przemianowanego na Królewska Huta, mało fto pamiynto. Ino ci, co przechodzōm alejkōm we cyntrum miasta, co mo miano Starego Zdroju (ôna kludzi wduż terynu Specyjalistycznego Lazarytu, miyndzy ul. Dąbrowskiego a Urbanowicza/Kilińskigo), mogōm sie zastanowić, skōnd sie wziōnło to miano.

Stary Zdrōj do dzisiej istniyje we Chorzowie

A wziōnło sie to prawie ôd wody, co zaczła we Königshütte funkcjōniyrować na poczōntku XIX wieku, gynau we 1805 roku, roku „bitwy trzech cysorzōw” pod Austerlitz, i wielkij wiktoryje ôd Francuzōw, kōmandyrowanych ôd Napoleona Bonaparte.

Podwiela ale woda „Bad Königshütte” zaczła formalne fungować, to ôd poru lot, tukejszo „kwaśno woda” miała sroge powodzynie postrzōd miyjscowyj ludnosci. Piyrszy roz wycisła sie ze ziymie we 1791 roku, kej we państwowyj (pruskij) grubie „Krōl”, na terynie teroźnego banhofu PKP Chorzōw Miasto, pogłymbiali piyrszy szacht. Ze głymbokości 50 metrōw sikło zdrzōdło wody, co miała dziwny smak. Berkmanio, a radszyj wtynczos gwarkowie, dziwiyli sie tymu zjawisku, ale sprōbowali tyj wody. Niy była niysmaczno, ale trocha dziwno, kwaśno we smaku. Czuli sie pō nij dobrze, tōż niy ino piyli ja w robocie, ale tyż zanosiyli do dōm.

Wodōm „ze gruby” zaroz zainteresowoł sie tukejszy dochtōr, dr Banerth, co hned dostoł ptoka na jeji pōnkcie. Zleciōł tarnogōrskimu aptykorzowi Cochlerowi zrobiynie chymicznyj analizy. Pokozało sie, że to sōm aktywne mineralne wody, kōnkretnie żelazowo-kwasowynglowe, skuteczne we lyczyniu kobiycych i skōrnych niymocy, rojmatyki, artretyzmu i stanōw wyczyrpanio.

Dyrekcyjo gruby „Krōl” poczuła biznes i postanowiyła, że ôkrōm wōnglo bydzie wyciōngać spod ziymie tyż woda. Nawet zainwestowali we ekstra plōmpa poruszano damfmaszinōm.

Industryjo dokludziyła do poczōntku, ale tyż kōńca wody

Naôbkoło „Banerthowego zdrzōdła” wartko powstała woda. Niy była mozno tako wielko i słynno jak Baden Baden, Spa abo Bath we Angliji, ale skutecznie kōnkurowała ze takimi kurortami jak Kudowa abo Cieplice.

Dr Banerth założōł społym ze dr. Meiselbachym, krysowym dochtorym z Bytōmia, spōłka, co wybudowała kōmpielowy dōm „Łaziynki Amalie” (dzisiyjsze ôkolice placu ze dynkmalym Fryderyka Chopina przed Specyjalistycznym Lazarytym). Blisko łaziynek spōłka postawiyła tyż dōm, wodowy hotel i kōncertowo muszla (niystety nic ze tych stawiyń niy ôstało). We 1830 roku, kej Krōlewsko Huta wpisali do regestu ślōnskich wōd, we zdrojowym zokładzie było 68 gości (w tym czasie Cieplice miały 100 gości, a Kudowa 200), w tym 21 z Kōngresowego Krōlestwa.

Kuracyjuszōm dali:

• 1322 kōmpiele we wanach,
• 144 parowe kōmpiele ,
• 231 natryskowych kōmpieli.
  

To ale, co przizwolyło ôdkryć we Königshütte cudowne zdrzōdło, dokludziyło tyż do kōńca wody. Wpływ ôd grubōw spowodowoł, że lycznicze wody cofły sie, a Krōlewsko Huta zaczła mieć problymy nawet ze wodōm do picio, co ja dokludzali waserlajtōngym aż ze Tarnowskich Gōr. Ôkrōm tego industryjo na tyla mocno sie rozwinyła, że kuracyjuszōw brały ôdstraszać grubowe i werkowe klimaty i taki luft.

Woda we Königshütte istniała do 1850 roku.