Zameczek Siemianowice 012

Zōmeczek we Michałkowicach ze bojkowōm ôranżeryjōm. Wybudowali go industryjaliścio, nolezoł do gruby, a teroz suży kulturze

Pałac we Pszczynie, chocioż ôn je blank pałac, to wszyscy na niego godajōm „zōmek”. Podobnie je we Siymianowicach, pardōn – we Michałkowicach. Tam pałac trocha skrōmniyjszy ôd pszczyńskigo tyż nosi pyszne miano Zōmeczku. Do tego CK Zōmeczku, chocioż przeca ze Austro-Wyngrami niy mo nic spōlnego. Poznejcie historyjo Schlaoss Michalkowitz, jednego ze ładniyjszych pałacōw na terynie Gōrnoślōnsko-Zogłymbiowskij Metropolije.

Ładnie ôdnowiōny zapytkowy pałac ôd Rheinbabenōw przi ul. Ôświyńcimskij 1 mo dzisiej za sōmsiadōw Biedronka, wysoke bloki, ruchliwo ulica i park, mianowany Park Gōrnik. Ciynżko sie dziwić, przeca ôn je we sercu Michałkowic, dzielnice Siymianowic.

Pałac nojprzōd ôd industryjalnych magnatōw, potym ôd gruby, a teroz kultury

Zbudowali go – sam sie historycy wadzōm – we 1836 abo 1870 roku skirz rodu Rheinbabenōw, industryjalnych magnatōw, staryj ślōnskij szlachty. Ale historyjo ôd dworu we tym placu siōngo moc dalij, bo drzewiane dōmostwo we Michałkowicach postawiyli juz Mieroszewscy, nojprzōd drzewiane, a ôd XVI wieku zmocniane krok po kroku murowanym fragmyntami.

Kej we 1741 roku ôstatni przedstawiciel rodu Mieroszewskich, Jōn Krzisztof, wydoł swoja cera za niymieckigo lojtnanta ze rodu Schwellengröbel. Michałkowice przeszły pod włodanie ôd Schwellengröblerōw, a niyskorzij Rheinbabenōw. Pod kōniec XIX wieku pałac kupiōł bogaty Hugo zu Hohenlohe-Öhringen. We 1906 abo 1907 przidoł do bryły ôd pałacu elymynt, co dziś zaślepio nojbarzij, to znaczy ôkozało (jak na miara ôd pałacu) ôranżeryjo. (Ôddekuj Ślōnsk choby nigdy przodzij! Szrajbnij sie na nasz ślōnski newsletter: https://www.slazag.pl/newsletter-slaski)

Po II wojnie światowyj zōmeczek przeszoł we posiedzicielstwo siymianowskij Gruby Michał. Już wtynczos wziōn fungować za dōm kultury, na razie zakładowy, ôd gruby. Niyskorzij przejōnła go inkszo gruba – Siymianowice.

– Dziynki tymu, że wziōnła go gruba, ôn ôcaloł we dobrym stanie – miarkuje dr Łukasz Zimnoch, prezes Stowarziszynio „Wrazidlok”, popularyzatōr wiedze ô Gōrnym Ślōnsku, przewodnik ausflugōw m.in. po Siymianowicach. Gruba mu zapewniyła m.in. gyneralny rymōnt we 1986 roku.

Pałac i dworski park to jedno założynie

Zōmeczek ôd 2009 roku noleży do miasta Siymianowice, co dosłownie wyrwało go ze rōnk ôd gruby, co upadała (snadnōm rzeczōm we gyrichcie). Durch suży kulturze, je w nim Cyntrum Kultury Zōmeczek, filijo Siymianowskigo Cyntrum Kultury. Dzieci chodzōm sam na artystyczne zajyńcia, a majoryntni mogōm posuchać kōncertōw. Musi być noleżycie, tōż niy rychtuje sie sam kōncertōw disco-polo, ino klasycznyj abo aktorskij muzyki, abo trefy ze ciekawymi ludźmi. Srogsze wydarzynia sie robi we połōnczōnym ze ôranżeryjōm zdrzadlanym zalu, jak sie mieści 130 ôsōb.

Pałac nyńci niy ino ôranżeryjōm ze bōntymi witrażami, ale tyż arabeskowym, lekim zadaszyniym nad przodnim wchodym. Na elewacyji ôd strōny podjazdu sōm tyż reliyfy ze postaciami gwarkōw, co sie ôdwołujōm do berkmańskich tradycyji, ze napisami „Niech nam żyje górniczy stan” i „Szczęść Boże”.

Zōmeczka ale niy noleży traktować za pojedynczy, ôsobny budōnek.

– Ôn je jedno ze parkym Gōrnik naôbkoło niego, downij parkym dworskim, i szumnymi budōnkami, co w nim ôcalały, bp. myśliwskim dōmkym ze wopiynia (ôficyjalne miano to Dom Leśniczego i Ogrodnika – przip. red.), co sōm wyglōndo jak zōmek we miniaturze – klaruje Łukasz Zimnoch.

Prezes „Wrazidloka” dowo tyż pozōr na to, że pałac stoji blisko moc ważnego styku drōg, co było typowe do siedzib ôd arystokratycznych rodōw, tak było tyż we Świerklańcu. Ze pałacu ôd Rheinbabenōw bōł prosty dojozd do Wielkij Dōmbrōwki, ku Maciejkowicōm, Starymu Chorzowowi i dzisiyjszym Katowicōm, w tym Wołnowca, kaj Hohenlohe-Öhringen mioł rozliczne werki.

– Siymianowice majōm moc szumnyj architektury – miyni Łukasz Zimnoch. – We XIX wieku miasto i ôkoliczne ôsady, niyskorzij wcielōne do gminy Siymianowice, miały moc piniyndzy, stały sie bogate. Ôtwiyrało sie siyła industryjalnych werkōw, grubōw, hut. Moc ôsōb przijechała sam do roboty. Siymianowice tyn XIX-wieczny fiber wielkij industryje wykorzistały – kōńczy Zimnoch.