Już XVIII tom, a końca nie widać...
Słownik gwar śląskich ma na celu archiwizację słownictwa z całego terytorium Śląska, w tym Zaolzia. Skupia się na słownictwie z XX wieku, prezentuje całe spektrum śląskiej leksyki, razem z germanizmami, bohemizmami i wpływami polskimi po przyłączeniu Śląska w granice Rzeczpospolitej. Hasła zawarte w słowniku pochodzą z wielu źródeł, m.in. zbiorów słownictwa przygotowanych przez językoznawców i etnologów, źródeł drukowanych, prasy itp. Cały zbór zgromadzony przez Instytut Śląski zawiera ponad milion haseł! Opracowane zostały na razie wyrazy do litery M, co daje nam trochę ponad połowę alfabetu. Do tego miejsca parę pokoleń autorów słownika dochodziło ponad 20 lat.
Pierwszy tom Słownika gwar śląskich, od A do BECZKA, został wydany w 2000 roku, a pracę nad nim zaczęto już w 1998 roku. Z powodu długiego czasu projektu, przez lata opracowywania leksyki zawartej w słowniku, zmieniali się jego autorzy. Pierwsze tomy współtworzyli: Małgorzata Iżykowska, Beata Jahołkowska, Krzysztof Kleszcz, Lidia Przymuszała oraz Bogusław Wyderka. Przy ostatniej wydanej części, poza Małgorzatą Iżykowską i Krzysztofem Kleszczem, pracowali Agata Haas i Marzena Muszyńska. Przed Instytutem jeszcze dobre parędziesiąt lat pracy, zanim opracuje cały zgromadzony zasób słownictwa. (Interesujesz się śląską kulturą? Zapisz się i bądź na bieżąco - https://www.slazag.pl/newsletter)
Ale na co to komu?
Słownik gwar śląskich jest projektem tworzonym przez Instytut Śląski w Opolu, który rozpoczął się po przyznaniu w roku 1998, przez Komitet Badań Naukowych, środków finansowych na prowadzenie badań językoznawczych. Kolejne tomy ukazywały się dzięki grantom z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Instytut Śląski w Opolu nie jest bynajmniej instytucją, która aktywnie bierze udział w promowaniu śląszczyzny jako języka regionalnego. Co ciekawe, to właśnie ta organizacja jest współorganizatorem kontrowersyjnej Alei Polskiego Dziedzictwa Śląska w Katowicach. Okazuje się, że już od ponad 20 lat organizacja aktywnie promująca polskość Śląska (pierwszy podpunkt statutu Instytutu Śląskiego w Opolu to: podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej), za pieniądze od polskiego rządu opracowuje słownik, który pomaga śląskim regionalistom tworzyć korpus języka śląskiego. Słownik można na przykład nabyć w sklepie internetowym wydawnictwa Silesia Progress, które aktywnie działa na rzecz uznania śląskiego za język regionalny.
