Francuzi dali pieniądze na przekład "Mikołajka" na język śląski. Merci! Książkę dla dzieci przetłumaczył Grzegorz Buchalik

Pejter Długosz, właściciel wydawnictwa Silesia Progress, tak napisał 17 marca na Facebooku: "Tyn tydziyń napoczōn sie ôd typowej u nŏs nowiny: zajś my nie dostali grantu na pōmoc dlŏ naszego wydŏwnictwa we projekcie polskigo ministerstwa. No ale przeca na Polsce sie świat nie kōńczy, pra? No tōż dostali my tyż dobrŏ nowina i mogymy sie poasić, że francuske Ministerstwo Kultury wesprze wydaniy "Mikołojka" po ślōnsku. Dostali my grant na tumaczyniy ksiōnżki, kerŏ z francuskigo na ślōnski przekłŏdŏ Grzegorz Buchalik. Cylujymy, coby ksiōnżka bōła fertich na Dziyń Bajtla".

Tłumaczenia na śląski wspierane przez rządy Szwecji i Francji

To kolejny raz, gdy wsparcia w tłumaczeniu literatury światowej na język śląski udzielają rządy innych państw. Wcześniej, w 2022 roku, tłumaczenie "Pippi Långstrump" Astrid Lindgren znalazło uznanie w oczach członków Szwedzkiej Rady Artystycznej - Swedish Arts Council, rządowej komisji podlegająca tamtejszemu Ministerstwu Kultury, której zadaniem jest propagowanie szwedzkiej kultury na świecie. Szwedzi dali grant na tłumaczenie tej powieści dla dzieci.

Więcej: "Pippi Långstrump" po śląsku, wydana m.in. dzięki pieniądzom ze Szwecji. Bo szwedzki rząd uznaje język śląski, a polski - nie

"Mikołajek" po śląsku, czyli "Mikołojek" jest już na finiszu. Pierwszą z książek duetu literacko-artystycznego René Goscinny (tekst) i Jean-Jacques'a Sempé (ilustracje) o przygodach tytułowego chłopca i jego kolegów ze szkoły, przetłumaczył z francuskiego na śląski Grzegorz Buchalik. Tłumacz przyznaje, że przekład "Mikołajka" na śląski był jego pomysłem.

"Przekłod już je praje fertig. Wkludzōm poprowki po korekcie"

- Pisołech rownolegle z Pejtrym Długoszym i z IMAV éditions (Ôni sprzedujōm licyncyje na przekłady ksiōnżek Goscinnego). Pejter bōł zaroz na ja. Francuzi dali zielōne światło. Poszoł wniosek o grant z Centre National du Livre. Prōmujōm czytani i lityratura francusko w świecie. Podlegajōm pod francuski Ministerstwo Kultury. Tydziyń tymu dostali my pozytywno decyzyjo - mówi Buchalik.

Buchalik pochodzi z Rownia, dziś dzielnicy Żor. Śląski był jego pierwszym językiem. - W Rowniu sie yno godało - wspomina. - Polskigo tyż coś za bajtla "liznōłech" dziynki mamie - śmieje się. Skończył I Liceum Ogólnokształcące im. K. Miarki w Żorach. Na studia poszedł najpierw na etnologię na Uniwersytecie Wrocławskim (licencjat), a potem na magisterskie na historię ze specjalnością archiwalną w ramach Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych na Uniwersytecie Śląskim.

Gdzie tak dobrze poznał język francuski? - Francuskigo zaczōn żech sie uczyć w liceum. Niyskorzij na studiach. Wyjazd na badania do Afryki Zachodnij i dwa Erasmusy we Francyji - w sumie pōł roku w Le Creusot i Dijon - mówi. Dziś pracuje w firmie Eko-Okna, w dziale transportu. - Eksportujymy ôkna do Francyji - mówi. Na co dzień używa francuskiego w pracy.

"Mikołojek" nie będzie jego pierwszym przekładem na śląski, wcześniej przetłumaczył "Kajko i Kokosza", ale pierwszym - z francuskiego na śląski. - Przekłod już je praje fertig. Wkludzōm poprowki po korekcie (korekta: Zofia Przeliorz). Ksiōnżka sztudyruja kaś ôd czyrwca. Ale pisać zaczōn żech dopiyro po podpisaniu umowy z IMAV. We paździyrniku kajś - opowiada.

Mikołajek to Mikołojek. A jak reszta ferajny będzie miała na imiona?

• Wilibald - tyn elegancki
• Alcest - co sztyjc jy
• Gyniek - kery mo moc siyły
• Alfrid - nojlepszy w klasie. Mo brele beztōż kōmple "ni mogōm go prać tak czynsto jak by chcieli"
  
• Richat - nojgorszy w klasie

Fragment "Mikołojka"

(...) Ustawiyli my sie. Jo siedziołech na zolu kole Alcesta, to je mōj kōmpel, kery je fest bachraty a sztyjc yno jy. Praje wgryzoł sie w sznita z dżymym a fotograf padoł mu coby przestoł jeś, ale Alcest ôdpedzioł, że musi sie pożywić.
- Zostow ta sznita! - wrzaskła rechtorka, kero siedziała zaroz za Alcestym. Tak to wylynkało Alcesta, że sznita spadła mu na koszula.
- Niy zmarnuje sie – padoł Alcest a jechoł po koszuli chlebym coby zeszkrobać dżym. Rechtorka uznała, że je już yno jedna rzecz co idzie zrobić, dać Alcesta do ôstatnij raje, coby niy było widać tego fleku na koszuli.
- Gyniek – padała rechtorka – zrōb plac kamratowi.
- To ni ma mōj kamrat – ôdpedzioł Gyniek – niy bydzie mioł mojigo placu. Niych sie zwyrtnie plecami do zdjyncio, tak co niy bydzie widać ani fleku ani jego tłōstej gymby.
Rechtorka sie zgorszyła i dała za kora Gyńkowi ôdmiynić czasownik: “Niy śmia niy zgodzać sie na zrobiyni placu mojimu kamratowi, kery rozmarasiōł se na koszuli sznita z dżymym”. Gyniek nic niy pedzioł. Śloz ze krzinki a poszoł do piyrszej raje, a zaś Alcest poszoł do raje ôstatnij. To narobiyło trocha niyporzōndku, szczegōlnie jak Gyniek mijoł sie z Alcestym i doł mu szlag w nos. Alcest chcioł kopnōnć Gyńka, ale Gyniek zdōnżōł ôdskoczyć (ôn je fest wyzgerny) i to Alfrid dostoł kopa, na szczynści w miyjsce kaj ni mo breli. Niy zawadziyło to ale Alfridowi w tym coby zaczōnć ślimtać a ryczeć, że nic niy widzi, że żodyn mu niy przaje i że chce umrzić. Rechtorka go pocieszyła, wytarła mu nos, poczosała i skorała Alcesta. Musi napisać sto razy: “Niy śmia prać kolegi, kery mie niy szteruje i kery nosi brele.”